ખેતરમાં સૌર ઉર્જાથી થશે જીવાત નિયંત્રણ, જાણો ખેડૂતોને કેવી રીતે થશે ફાયદો ?
કૃષિ, બાગાયત અને અન્ય પાકોમાં રાસાયણિક જંતુનાશકોનો આડેધડ ઉપયોગ ઘટાડવા માટે પાક સુરક્ષા વિભાગ, નેશનલ રાઇસ રિસર્ચ ઇન્સ્ટિટ્યુટ, કટક, ઇન્ડિયન કૃષિ સંશોધન પરિષદ પ્રકાશ આધારિત વૈકલ્પિક ઉર્જા લાઈટ ટ્રેપની શોધ કરવામાં આવી છે.
ગુણવત્તાયુક્ત પાક ઉત્પાદન મેળવવા માટે પાકને નાના અને મોટી જીવાતોથી દૂર રાખવું ખૂબ જ જરૂરી છે. આ સ્થિતિમાં જંતુ નિયંત્રણના (pest management) ઉપાયો અપનાવવા ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ બની જાય છે. આ સંદર્ભમાં, ખેડૂતોને (Farmers) મદદ કરવા માટે સરકારે NRRI ને વૈકલ્પિક ઉર્જા લાઈટિંગ ટ્રેપની શોધ માટે પેટન્ટ આપી છે.
જીવાત નિયંત્રણનો ઇતિહાસ ખેતી જેટલો જ જૂનો છે. પાકને જંતુમુક્ત રાખવાની હંમેશા જરૂર રહી છે. ખેડૂતો માટે જંતુઓથી પાકનું નિરીક્ષણ કરવું ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ બની જાય છે, પછી ભલે તે દિવસ હોય કે રાત. પ્રકાશ જાળમાં જીવાતોનું નિરીક્ષણ કરવાથી ખેડૂતોને જાણકારી માટે સક્ષમ બનાવે છે કે ખેતરમાં કયા પ્રકારનાં જીવાત છે અને તે નિયંત્રણ સ્તરે છે કે નહીં.
આ જ વર્ષે આ ઉપકરણની પેટન્ટ મેળવી તાજેતરના દાયકાઓમાં, વધતી કૃષિ ઉત્પાદન પદ્ધતિઓ અને રાસાયણિક જંતુનાશકોના વધતા ઉપયોગને કારણે જૈવ વિવિધતામાં ઘટાડો અને નુકશાન થયું છે. આથી કૃષિ, બાગાયત અને અન્ય પાકોમાં રાસાયણિક જંતુનાશકોનો આડેધડ ઉપયોગ ઘટાડવા માટે પાક સુરક્ષા વિભાગ, નેશનલ રાઇસ રિસર્ચ ઇન્સ્ટિટ્યુટ, કટક, ઇન્ડિયન કૃષિ સંશોધન પરિષદ પ્રકાશ આધારિત વૈકલ્પિક ઉર્જા લાઈટ ટ્રેપની શોધ કરવામાં આવી છે.
એક મીડિયા રિપોર્ટ અનુસાર, સંસ્થાએ 18 માર્ચ, 2014 ના રોજ પેટન્ટ માટે અરજી કરી હતી અને 8 ફેબ્રુઆરી, 2021 ના રોજ પેટન્ટ મેળવી હતી. તે ઉર્જા પ્રણાલીનો ઉપયોગ કરીને ખેતરોમાં ઘણા પ્રકારના જીવાતોને દૂર કરે છે, જે ભારતમાં આ પ્રકારનું પ્રથમ ઉપકરણ છે.
આ ઉપકરણની વાત કરવામાં આવે તો વૈકલ્પિક ઉર્જા લાઇટિંગ ટ્રેપમાં લાઇટ ટ્રેપ યુનિટનો સમાવેશ થાય છે, જે ઉડતા જંતુઓને આકર્ષે છે. આમાં, બેટરી ચાર્જ કરવા માટે સોલર પેનલનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે. આ એકમને જરૂરી વીજ પુરવઠો પૂરો પાડે છે. આમાં, નાના કદના જંતુઓને અલગ કરવા માટે મોટા કદના છિદ્રો સાથે બે જાળી પ્રગટાવવામાં આવી છે.
ખેડૂતો ઓછા ખર્ચે સરળતાથી ઉપયોગ કરી શકે છે લાઇટ ટ્રેપ યુનિટમાં સેન્સર પણ લગાવવામાં આવ્યું છે. આ કારણે, તેમાં સ્થાપિત બલ્બ સાંજે સળગવા લાગે છે. તેમાં ટાઈમર સેટ કરવાની પણ જોગવાઈ છે. ખેડૂતો 4-5 કલાકનો સમય નક્કી કરે છે અને તે પછી તે આપમેળે બંધ થઈ જાય છે. તે ઓછી કિંમતમાં ઉપલબ્ધ ઉપકરણ છે.
પોર્ટેબલ હોવા ઉપરાંત, તે સૌર ઉર્જા પર ચાલે છે. આ લાઈટ ટ્રેપ એક આધુનિક અને પર્યાવરણને અનુકૂળ જંતુને ફસાવનાર ઉપકરણ છે. તેની જાળવણીમાં કોઈ વધારે ખર્ચ કરવો પડતો નથી. સરકારે ખેડૂતો માટે લીધેલું આ પગલું ભવિષ્યમાં ચોક્કસપણે ફાયદો કરશે.
આ પણ વાંચો : ખેડૂતો માટે ખુશ ખબર ! ખેડૂતોને વિનામૂલ્યે મળશે પ્લાસ્ટિકનું ડ્રમ અને ટબ, આ રીતે કરો અરજી
આ પણ વાંચો :Coconut Farming: નાળિયેરની ખેતીથી થાય છે મબલખ કમાણી, આ છે ખેતીની સરળ રીત
