શિંગોડાની ખેતી કરીને બનશો ધનવાન, માત્ર કૃષિ વૈજ્ઞાનિકની આ બાબતોનું ધ્યાન રાખો

શિંગોડા (Water Chestnut) એ ભારતમાં ઉગાડવામાં આવતા સૌથી મહત્વપૂર્ણ જળચર ફળ પાકોમાંનું એક છે. તે એક જળચર અખરોટનો પાક છે જે મુખ્યત્વે ઉષ્ણકટિબંધીય અને ઉપ-ઉષ્ણકટિબંધીય પ્રદેશોમાં પાણીમાં ઉગાડવામાં આવે છે. તેઓ તળાવો, ખાબોચિયા અને જ્યાં 2-3 ફૂટ પાણી હોય ત્યાં સરળતાથી ઉગી શકે છે. ખાસ વાત એ છે કે શિંગોડાની ખેતી (agriculture) પોષક તત્વોથી ભરપૂર પાણીમાં સારી રીતે કરવામાં આવે છે અને ઉપજ પણ વધુ મળે છે. આ રીતે ખેડૂતોને (Farmers) મહત્તમ નફો મળે છે. ખેતીના સમાચાર અહીં વાંચો.

દેશના વરિષ્ઠ ફળ વૈજ્ઞાનિક ડૉ.એસ.કે. સિંઘે TV9 ડિજિટલ દ્વારા ખેડૂતોને તેની વ્યાવસાયિક ખેતી વિશે વિગતવાર ચર્ચા કરી હતી અને જણાવ્યું હતું કે શિંગોડાની ખેતી દ્વારા ખેડૂતોની આર્થિક સ્થિતિ સુધારી શકાય છે. આ દરમિયાન ડો.એસ.કે.સિંઘે શિંગોડાની વિવિધતા, તેની ખેતી માટે વપરાતી માટી અને ટ્રાન્સપ્લાન્ટિંગની વિવિધતા વિશે જણાવ્યું.

વિવિધતા: શિંગોડાનો કોઈ પ્રમાણભૂત પ્રકાર અત્યાર સુધી વિકસાવવામાં આવ્યો નથી. પરંતુ આ હોવા છતાં, લીલો, લાલ કે જાંબલી જેવા રંગોવાળા બદામ ઓળખાય છે. ખાસ વાત એ છે કે સિંહદેને કાનપુરી, જૌનપુરી, દેશી લાર્જ, દેશી સ્મોલ સહિત ઘણા અલગ-અલગ નામોથી ઓળખવામાં આવે છે. તે પશ્ચિમ બંગાળ અને પૂર્વ ભારતના અન્ય ભાગોમાં ઉગાડનારાઓને ઓળખવામાં આવે છે.

જમીન: શિંગોડા એક જળચર છોડ હોવાથી. તેથી તેની ખેતી માટે માટી એટલી મહત્વની ભૂમિકા ભજવતી નથી. પરંતુ એવું જાણવા મળ્યું છે કે જ્યારે જળાશયોની જમીન સમૃદ્ધ અને ક્ષુદ્ર હોય છે ત્યારે પાણીની ચેસ્ટનટની ઉપજ વધુ સારી હોય છે.

પોષક તત્ત્વોનું સંચાલન: પાણીની ચેસ્ટનટને સારી વૃદ્ધિ અને વિકાસ માટે ચોક્કસ ચોક્કસ પોષક તત્વોની જરૂર હોય છે. ઉચ્ચ ઉપજ માટે અમુક માત્રામાં મરઘાં ખાતર સાથે ખાતર ખૂબ જ જરૂરી છે. પરંતુ તેમાં ફોસ્ફરસ અને પોટેશિયમનો ઓછો ઉપયોગ જરૂરી છે. તે 6 થી 7.5 ની pH રેન્જમાં સારી રીતે વિકાસ કરી શકે છે. વિશ્વના વિવિધ ભાગોમાં ઉત્પાદકો પીએચને સમાયોજિત કરવા માટે ડોલોમાઇટ (ચૂનાનું એક સ્વરૂપ જેમાં મેગ્નેશિયમ હોય છે) નો ઉપયોગ કરે છે, જે પોષક તત્ત્વોના સંચાલન દરમિયાન સૌથી મહત્વપૂર્ણ કાર્યોમાંનું એક છે. પશ્ચિમ બંગાળમાં, પ્રતિ હેક્ટર વિસ્તારમાં 30-40 કિલો યુરિયા રોપણી પછી લગભગ એક મહિના પછી અને ફરીથી 20 દિવસ પછી તળાવમાં નાખવામાં આવે છે.

ટ્રાન્સપ્લાન્ટિંગ: છોડને સૌપ્રથમ ઓછા પોષક નર્સરી પ્લોટમાં ઉગાડવા જોઈએ અને જ્યારે દાંડી લગભગ 300 મીમી ઉંચી હોય ત્યારે રોપવામાં આવે છે. આ તળાવોમાં વૃદ્ધિનો સમયગાળો 6 અઠવાડિયા સુધી ઘટાડે છે. જો રોપણી વખતે રોપાઓ ખૂબ ઊંચા હોય તો ટોચને કાપી શકાય છે. રોપતી વખતે, છોડ ભેજવાળી રહે તેની કાળજી લેવી જોઈએ.

શિંગોડાની મુખ્ય જીવાતો: વોટર બીટલ અને લાલ ખજૂરનો ઉપદ્રવ મુખ્યત્વે વોટર ચેસ્ટનટમાં થાય છે, જે પાકમાં 25-40 ટકા ઉત્પાદન ઘટાડે છે. આ ઉપરાંત ઈન્ડિગો બીટલ, મહુ અને જીવાતનો પણ પ્રકોપ જોવા મળ્યો છે.