અત્યાચાર અને શોષણ સામે રણશિંગુ ફૂંકીને આઝાદીની ચળવળમાં ઝંપલાવનાર અનેક ક્રાંતિકારીઓએ દેશ માટે પોતાના પ્રાણ ન્યોછાવર કર્યા. આવા જ એક ગૌરવશાળી યોદ્ધા કોમરામ ભીમ (કોમુરામ ભીમ) હતા, તે આદિવાસી વીર યોદ્ધા, જેમણે પાણી, જંગલ અને જમીનનો નારા આપીને હૈદરાબાદના નિઝામ અને બ્રિટિશ રાજ સામેના સંઘર્ષનું રણશિંગુ ફૂંક્યું હતું. તેની પોતાની ગોરિલા સેના હતી જેણે અંગ્રેજો અને હૈદરાબાદના નિઝામને સ્તબ્ધ કરી દીધા હતા. તેણે ઘણી વખત હૈદરાબાદની સેનાને યુદ્ધમાં હરાવ્યું, પરંતુ અંતે વીરગતિ મળી. થોડા મહિના પહેલા જ રિલીઝ થયેલી ફિલ્મ RRRમાં જુનિયર એનટીઆરનું પાત્ર આ કોમારામ ભીમથી પ્રેરિત હતું.
બાળપણથી સંઘર્ષ કર્યો
કોમારામ ભીમનો જન્મ 1901માં આસિફાબાદ જિલ્લાના સાંકાપલ્લી ગામમાં થયો હતો. (તે સમયે આ જિલ્લો હૈદરાબાદમાં હતો પરંતુ હવે તે તેલંગાણામાં છે). તેમના પિતાનું નામ કોમારામ ચિન્નુ હતું. ગોંડ આદિવાસી જનજાતિમાં જન્મેલા કોમરામની આર્થિક સ્થિતિ સારી ન હોવાથી તેમનું શિક્ષણ થઈ શક્યું નહીં અને તેઓ બહારની દુનિયાથી પણ અજાણ રહ્યા. તેને બાળપણથી જ સંઘર્ષ કરવો પડ્યો હતો.
અન્યાય અને અત્યાચાર સામે બળવો
આ તે સમયગાળો હતો જ્યારે અંગ્રેજોએ દેશની કુદરતી સંપત્તિ પર કબજો કરવાનું શરૂ કર્યું હતું, હૈદરાબાદના નિઝામ અંગ્રેજો સાથે કરાર કરીને શાસન કરી રહ્યા હતા. તેથી આદિવાસીઓ પર સતત અન્યાય અને અત્યાચાર થઈ રહ્યા હતા. પાકમાંથી મળતી આવક પર તેમના પર ટેક્સ લાગતો હતો. ન આપવા બદલ અત્યાચાર ગુજારવામાં આવ્યો હતો. આ જોઈને કોમારામ ભીમે બળવો શરૂ કર્યો અને જાહેરાત કરી કે તેઓ હૈદરાબાદને આસફ શાહી વંશથી બચાવશે.
દિયા પાણી, જંગલ અને જમીનના નારા લગાવ્યા
કોમારામ ભીમે વિદ્રોહનું રણશિંગુ વગાડ્યા પછી તેમણે જાહેર કર્યું કે જંગલોમાં રહેતા લોકોનો જંગલના તમામ સંસાધનો પર અધિકાર છે, નિઝામે આમાં દખલ ન કરવી જોઈએ, તેમણે જલ, જંગલ અને જમીનનો નારા આપ્યો.
ભગતસિંહથી પ્રભાવિત
દક્ષિણના ઈતિહાસકારોના મતે, જે સમયે કોમારામ ભીમે હૈદરાબાદના નિઝામ અને બ્રિટિશ રાજ સામે સંઘર્ષની જાહેરાત કરી હતી, તે સમયે દેશમાં આઝાદીની ચળવળ જોરશોરથી ચાલી રહી હતી, ત્યારે ભગતસિંહે પોતાના પ્રાણની આહુતિ આપી હતી. દેશ એવું કહેવાય છે કે કોમારામ ભીમ પણ ભગત સિંહથી પ્રભાવિત હતા, તેઓ આદિવાસી યોદ્ધાઓથી પણ પ્રભાવિત હતા જેમણે પોતાની માટી માટે પોતાના જીવનનું બલિદાન આપ્યું હતું.
નિઝામના પટાવાળાની હત્યા કરવામાં આવી હતી
હૈદરાબાદના નિઝામે ભાડાની વસૂલાત માટે ભાડૂતોને તૈનાત કર્યા હતા, જ્યારે એક આદિવાસી ગામમાં ભાડાની વસૂલાત દરમિયાન ભાડૂત સિદ્દીકીએ આદિવાસીઓ પર અત્યાચાર કર્યો ત્યારે કોમરામ ભીમાએ તેમને મારી નાખ્યા. આ પછી તેણે ગામ છોડીને જંગલોમાં આશરો લેવો પડ્યો.
તમારી પોતાની ગોરિલા સેના બનાવો
અત્યાર સુધીમાં નિઝામને કોમારામ ભીમના વિદ્રોહના સમાચાર મળી ગયા હતા, તેથી નિઝામે ભીમને પકડવા માટે ઘણી વખત સૈન્ય મોકલ્યું. અહીં કોમારામ ભીમે પોતાની ગોરિલા સેના પણ તૈયાર કરી હતી, જે દરેક વખતે સેના સાથે સ્પર્ધા કરતી હતી અને જંગલોમાં છુપાઈ જતી હતી, જેના કારણે સેના હારતી રહી હતી.
કરારનો ઇનકાર કર્યો
સતત પરાજય જોઈને હૈદરાબાદના નિઝામે પોતાના સંદેશવાહકને કોમારામ ભીમ પાસે ઘણી વખત મોકલ્યો અને સમાધાનની ઓફર કરી, પરંતુ કોમારામ ભીમે તેને ના પાડી. આ પછી નિઝામે યુદ્ધ માટે મોટી ટુકડી મોકલી.
1940માં કર્યું છેતરપિંડી, મળી શહીદી
1928 થી 1940 સુધી કોમારામ ભીમે નિઝામ અને અંગ્રેજોને સતત નાકમાં દબાવી રાખ્યા હતા. 1940 માં, નિઝામે ફરી એકવાર સૈન્ય મોકલ્યું અને આ વખતે ભીમ છેતરાયા. આખરે તેમને શહીદી મળી. તેઓ આજે પણ આદિવાસીઓના હૃદયમાં જીવંત છે, ઘણી જગ્યાએ તેઓ દેવતાની જેમ પૂજવામાં આવે છે.
આરઆરઆરમાં આ પાત્ર તેમને સમર્પિત કરવામાં આવ્યું હતું
તાજેતરમાં રિલીઝ થયેલી તેલુગુ સિનેમાની મોટી ફિલ્મ RRR માં જુનિયર એનટીઆરનું પાત્ર કોમારામ કોમારામ ભીમને સમર્પિત છે, જો કે આ ફિલ્મ કાલ્પનિક હતી, પરંતુ મુખ્ય પાત્ર ભીમના સંઘર્ષ અને તેમના વ્યક્તિત્વને ધ્યાનમાં રાખીને લખવામાં આવી હતી. ફિલ્મના પાત્રનું નામ પણ ભીમ રાખવામાં આવ્યું છે.
જિલ્લાનું નામ બદલાયું
2016માં આસિફાબાદ જિલ્લાનું નામ બદલીને કોમરામ ભીમ આસિફાબાદ જિલ્લો કરવામાં આવ્યું હતું. અહીં એક સ્મારક અને કોમારામ ભીમ સંગ્રહાલયની સ્થાપના કરવામાં આવી છે, જેથી લોકો આદિવાસી વીર યોદ્ધા વિશે માહિતી મેળવી શકે.
Published On - 4:59 pm, Fri, 29 July 22