ભારતીય ખેડૂતો પશ્ચિમી દેશોના ખેડૂતો જેટલા જાગૃત કે સાક્ષર નથી, આ જમીની વાસ્તવિક્તા છે : સુપ્રિમ કોર્ટ
જસ્ટિસ નાગરત્ને કહ્યું, અમે અહીં વિચારધારાની વાત નથી કરી રહ્યા. જ્યાં સુધી જીન્સ અને મ્યુટેશન વિશે સાક્ષરતા અને જાગૃતિનો સવાલ છે, તો આપણા ખેડૂતો (farmers) પશ્ચિમી દેશોના ખેડૂતો જેવા નથી. ભલે આપણે કેટલા 'કૃષિ મેળા' અને 'કૃષિ દર્શન' કરીએ.
આનુવંશિક રીતે સંશોધિત (GM) પાકોથી થતા પર્યાવરણીય પ્રદૂષણની ચિંતા વચ્ચે સુપ્રીમ કોર્ટે (sc) ગુરુવારે કેન્દ્ર સરકારને સમન્સ પાઠવ્યું હતું. સુપ્રીમ કોર્ટે કેન્દ્રને પૂછ્યું કે શું જીએમ મસ્ટર્ડને પર્યાવરણીય મંજૂરી આપવા પાછળ કોઈ મજબૂત કારણ છે કે આવું ન કરવાથી દેશ નિષ્ફળ જશે. સર્વોચ્ચ અદાલતે જણાવ્યું હતું કે ભારતીય ખેડૂતો, તેમના પશ્ચિમી સમકક્ષોથી વિપરીત, સાક્ષર નથી અને ‘કૃષિ મેળા’ અને ‘કૃષિ દર્શન’ જેવી ઘટનાઓ હોવા છતાં તેઓ જનીન અને પરિવર્તન વિશે સમજી શકતા નથી, જે એક વાસ્તવિકતા છે. ખેતીના સમાચાર અહીં વાંચો.
કેન્દ્રએ સર્વોચ્ચ અદાલતને જણાવ્યું હતું કે કાર્યકર્તાઓ, નિષ્ણાતો અને વૈજ્ઞાનિકો દ્વારા જીએમ પાકનો વિરોધ વૈજ્ઞાનિક તર્ક પર આધારિત હોવાને બદલે વૈચારિક છે.જસ્ટિસ દિનેશ મહેશ્વરી અને જસ્ટિસ બી. વી. નાગરત્નની બેન્ચે કેન્દ્ર તરફથી હાજર રહેલા એટર્ની જનરલ આર વેંકટરામાણીને કહ્યું કે, પ્રશ્નનો જવાબ આપવાનો છે કે શું જીએમ મસ્ટર્ડની પર્યાવરણીય મંજૂરીના કોઈ ઉલટાવી શકાય તેવા પરિણામો હશે.
આપણે દરેક વસ્તુને સર્વગ્રાહી રીતે જોવી પડશે : સુપ્રિમ કોર્ટ
જસ્ટિસ નાગરત્ને કહ્યું, અમે અહીં વિચારધારાની વાત નથી કરી રહ્યા. જ્યાં સુધી જીન્સ અને મ્યુટેશન વિશે સાક્ષરતા અને જાગૃતિનો સવાલ છે, તો આપણા ખેડૂતો પશ્ચિમી દેશોના ખેડૂતો જેવા નથી. ભલે આપણી પાસે કેટલા ‘કૃષિ મેળા’ અને ‘કૃષિ દર્શન’ (ડીડી કિસાન ચેનલ પર કૃષિ પર પ્રસારિત કાર્યક્રમ) હોય. આ જમીની વાસ્તવિકતા છે. આપણે દરેક વસ્તુને સર્વગ્રાહી રીતે જોવી પડશે.
પર્યાવરણીય પ્રદૂષણ અટકાવવું જરૂરી છે
વેંકટરામણીએ કહ્યું કે આ પ્રશ્ન મજબૂરીનો નથી પરંતુ એક પ્રક્રિયાનો છે અને સરકારે કોર્ટ દ્વારા નિયુક્ત ટેકનિકલ એક્સપર્ટ કમિટી (TEC) દ્વારા ભલામણ કરાયેલ ફોર્મેટ મુજબ તમામ નિયમનકારી પ્રક્રિયાઓનું પાલન કર્યું છે. જીએમ પાકો સામે ઝુંબેશ ચલાવનાર કાર્યકર અરુણા રોડ્રિગ્સ તરફથી હાજર રહેલા એડવોકેટ પ્રશાંત ભૂષણે બુધવારે બેન્ચ સમક્ષ દલીલ કરી હતી કે જીએમ સરસવના દાણા પર્યાવરણીય પરીક્ષણ માટે સાફ થયા બાદ અને ફૂલો આવે તે પહેલાં અંકુરિત થવા લાગ્યા છે. માત્ર તેના છોડને જ ઉપાડવા જોઈએ જેથી પર્યાવરણને નુકસાન થાય. દૂષિત થતા અટકાવી શકાય છે.
(ઇનપુટ-પીટીઆઇ-ભાષાંતર)
