આંતરરાષ્ટ્રીય મહિલા દિવસ મહિલાઓ માટે આદરનો દિવસ છે. દરેક સ્ત્રી અન્ય કોઈથી ઓછી નથી, આ સમાજમાં તેની ભૂમિકા પુરુષો જેટલી નથી પરંતુ તેમના કરતા ઘણી વધારે છે. આજના યુગમાં જો સ્ત્રી નોકરી કરતી હોય તો તેણે ઘર અને પરિવારની સાથે ઓફિસની જવાબદારી પણ નિભાવવી પડે છે.
લાખો મહિલાઓ આ બંને જવાબદારીઓ ખૂબ સારી રીતે નિભાવી રહી છે. જો કે આજના યુગમાં મહિલાઓ પોતાની જવાબદારીઓ તો વધારી રહી છે પણ સાથે સાથે પોતાના સ્વાસ્થ્યની પણ અવગણના કરી રહી છે. જેના કારણે તે અનેક પ્રકારની બીમારીઓનો શિકાર બની રહી છે. જો છેલ્લા બે દાયકાની વાત કરીએ તો મહિલાઓમાં ત્રણ ખતરનાક રોગોના સૌથી વધુ કેસ જોવા મળ્યા છે.
વર્લ્ડ હેલ્થ ઓર્ગેનાઈઝેશનનો રિપોર્ટ દર્શાવે છે કે છેલ્લા બે દાયકામાં મહિલાઓમાં સર્વાઈકલ કેન્સર, સ્તન કેન્સર અને PCOD જેવા જીવલેણ રોગોના કેસમાં વધારો થયો છે.
સિનિયર ગાયનેકોલોજિસ્ટ ડૉ. સુશીલા ગુપ્તા કહે છે, ‘આજની સ્ત્રી એક સાથે અનેક જવાબદારીઓ નિભાવી રહી છે, તે ઘરની સાથે-સાથે ઑફિસમાં પણ સારી રીતે નિભાવી રહી છે, પરંતુ સમયસર પોતાની જાતની તપાસ ન કરાવવી અને બિનઆરોગ્યપ્રદ જીવનશૈલી એ બે કારણો છે જે મહિલાઓને અનેક પ્રકારના જોખમો છે. પરિબળો વધી રહ્યા છે, આવી સ્થિતિમાં સ્ત્રી માટે અન્ય જવાબદારીઓની સાથે તેના સ્વાસ્થ્ય પર પણ ધ્યાન આપવું જરૂરી છે કારણ કે જ્યારે સ્ત્રી સ્વસ્થ રહેશે ત્યારે જ આપણું ઘર, પરિવાર અને સમાજ સ્વસ્થ રહેશે.
છેલ્લા કેટલાક વર્ષોમાં મહિલાઓમાં સ્તન કેન્સર, સર્વાઇકલ કેન્સર અને PCODના કેસ જોવા મળી રહ્યા છે. સ્તન કેન્સર એ સ્ત્રીઓમાં થતું સૌથી મોટું કેન્સર છે, જોકે શરૂઆતમાં આ કેન્સરના લક્ષણો બહુ દેખાતા નથી પરંતુ જેમ જેમ સમય પસાર થાય છે તેમ તેમ તેના લક્ષણોમાં વધારો થતો જાય છે.
જો આપણે તેના લક્ષણો વિશે વાત કરીએ તો, સ્તનમાં ગઠ્ઠો લાગવો, સ્તનમાંથી લોહી અથવા પ્રવાહી નીકળવું, સ્તનને સ્પર્શ કરતી વખતે દુખાવો થવો, સ્તનમાં નાના પિમ્પલ્સની રચના વગેરે લક્ષણો છે. આપણા દેશમાં છેલ્લા કેટલાક વર્ષોમાં સ્તન કેન્સરના કેસમાં ઝડપથી વધારો થયો છે. જો કે રાહતની વાત એ છે કે તેના કારણે મૃત્યુદરમાં ઘટાડો થયો છે.
સર્વાઇકલ કેન્સર માનવ પેપિલોમા વાયરસથી થાય છે, જે જાતીય સંભોગ પછી સ્ત્રીઓમાં પ્રવેશ કરે છે, તેથી તેનું જોખમ નાની ઉંમરથી વધી જાય છે. આ માટે, એક મહિલા HPV રસી મેળવી શકે છે, જો કે આ રસી લેવાની શ્રેષ્ઠ ઉંમર 9 થી 14 વર્ષની છે, પરંતુ એક મહિલા તેને 30-35 વર્ષની ઉંમરે પણ મેળવી શકે છે. આ માટે પેપ સ્મીયર નામનો ટેસ્ટ કરવામાં આવે છે, જે સ્ત્રીએ સેક્સ્યુઅલી એક્ટિવ થયા પછી દર વર્ષે કરાવવો જોઈએ. તમે કોઈપણ ગાયનેકોલોજિસ્ટ પાસેથી આ વિશે વધુ માહિતી મેળવી શકો છો.
PCOD – PCOD એ છેલ્લા 2 દાયકામાં મહિલાઓમાં થતી ત્રીજી સૌથી ગંભીર અને સામાન્ય સમસ્યા છે. આ હોર્મોનલ અસંતુલનને લગતી એક પ્રકારની સમસ્યા છે. જે આપણી ખોટી ખાનપાન અને બિનઆરોગ્યપ્રદ જીવનશૈલીનું પરિણામ છે. આ સમસ્યા ખૂબ નાની ઉંમરમાં જોવા મળે છે જેમાં સ્ત્રીના પીરિયડ્સ અનિયમિત થઈ જાય છે, જે ભવિષ્યમાં વંધ્યત્વનું જોખમ વધારે છે. પરંતુ તેનાથી બચવું શક્ય છે, તમારી જીવનશૈલી બદલીને તમે PCOD ના જોખમથી બચી શકો છો.
સૌથી મોટી રાહત એ છે કે સ્તન કેન્સરથી બચવું શક્ય છે. આ કેન્સર મોટે ભાગે મોટી ઉંમરની સ્ત્રીઓ (45 વર્ષથી ઉપર)માં જોવા મળે છે. તેથી, દરેક સ્ત્રી માટે તેના વિશે જાણવું મહત્વપૂર્ણ છે. જેથી સમયસર નિવારક પગલાં લઈ શકાય. આ માટે જરૂરી છે કે 45 વર્ષ પછી દરેક મહિલાએ મેમોગ્રાફી ટેસ્ટ કરાવવો જોઈએ. આ સ્કેન દ્વારા સ્તન કેન્સરને સરળતાથી શોધી શકાય છે. જો આ રોગ શરૂઆતમાં પકડાય તો સારવાર શક્ય બને છે.
સર્વાઇકલ કેન્સર સર્વાઇકલ કેન્સર સ્ત્રીઓમાં બીજા નંબરનું સૌથી સામાન્ય કેન્સર છે, છેલ્લા બે દાયકામાં આ કેન્સરના કેસોમાં ઝડપથી વધારો થયો છે. આ એવું કેન્સર છે જે સ્ત્રીના સર્વિક્સમાં થાય છે, જે ખૂબ જ મોડેથી ઓળખાય છે, જેના કારણે મહિલાનો જીવ બચાવવો મુશ્કેલ બને છે. તેના લક્ષણોમાં યોનિમાર્ગમાંથી રક્તસ્ત્રાવ થવો, સંભોગ દરમિયાન દુખાવો થવો, સંભોગ પછી રક્તસ્ત્રાવ થવો, યોનિમાર્ગમાં નાના પિમ્પલ્સ અથવા ઘાવનો સમાવેશ થાય છે.