જંબુદ્વીપ, આર્યાવર્ત, હોડુ… ભારતને પણ આ નામોથી બોલાવતા હતા, જાણો કોણે શું નામ આપ્યું?

જોકે બંધારણની પ્રસ્તાવનામાં ભારતને, ઈન્ડિયા ધેટ ઈઝ ભારત કહેવામા આવ્યું છે. આનો અર્થ એ છે કે ભારતને સત્તાવાર રીતે ભારત કહેવામાં આવે છે, પરંતુ તેને ઈન્ડિયા પણ કહી શકાય. બંધારણના અન્ય ભાગોમાં, બંને નામોનો ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો છે. ઉદાહરણ તરીકે, બંધારણની કલમ 1 માં, ભારતનો ઉલ્લેખ ઈન્ડિયા ધેટ ઈઝ ભારત કહેવામા આવ્યું છે,  પરંતુ, બંધારણની કલમ 3 માં, ભારતને ફક્ત ભારત તરીકે ઓળખવામાં આવે છે.

ભારતના નામકરણના બે મુખ્ય સિદ્ધાંતો

પ્રથમ સિદ્ધાંત એ છે કે ભારતનું નામ સિંધુ નદી પરથી પડ્યું છે. સિંધુ નદીને લેટિન ભાષામાં ઇન્ડસ કહેવાય છે. પ્રાચીન ગ્રીક લોકો ભારતને સિંધુ તરીકે ઓળખતા હતા અને આ નામ ધીમે ધીમે સમગ્ર વિશ્વમાં ફેલાઈ ગયું. બીજો સિદ્ધાંત એ છે કે ભારતનું નામ ઋષભદેવના પુત્ર ભરતના નામ પરથી રાખવામાં આવ્યું છે. ઋગ્વેદમાં ભરત નામની એક જાતિનો ઉલ્લેખ છે, જે ભારતના પૂર્વ ભાગમાં વસતી હતી. આ આદિજાતિ વસ્તી ખૂબ જ શક્તિશાળી હતી અને તેણે સમગ્ર ભારત પર પોતાનું વર્ચસ્વ સ્થાપિત કર્યું હતું. આ જાતિના નામ પરથી સમગ્ર દેશનું નામ ભારત રાખવામાં આવ્યું હતું.

પ્રાચીન ગ્રીક લોકો ભારત માટે ઇંડસ શબ્દનો ઉપયોગ કરતા હતા. પાછળથી આ શબ્દ રોમનો દ્વારા લેટિનમાં જતો રહ્યો હતો. લેટિનમાંથી આ શબ્દ અંગ્રેજી ભાષામાં આવ્યો અને ઈન્ડિયા બન્યો. 16મી સદીમાં જ્યારે અંગ્રેજો ભારતમાં આવ્યા ત્યારે તેઓ પણ ભારતને ઈન્ડિયા નામથી જ ઓળખતા હતા. ભારત માટે અન્ય ઘણા નામો પણ લોકપ્રિય છે, જેમ કે “હિન્દુસ્તાન”, “જંબુદ્વીપ”, “આર્યાવર્ત”, “હિન્દી”, “અલ-હિંદ”, “ફાગ્યુલ”, “તિયાનઝુ” અને “હોડુ”. આની પાછળની વાર્તાઓ ખૂબ જ રસપ્રદ છે, જેમાંથી કેટલીક નીચે મુજબ છે.

આ પણ વાંચો : CRPFમાં આત્મહત્યાના કેસોમાં વધારો, 23 દિવસમાં 10 જવાનોના આત્મહત્યા, ગૃહ મંત્રી અમિત શાહે વ્યક્ત કરી ચિંતા

હિન્દુસ્તાન: આ નામ “હિન્દુ” અને “સ્થળ” શબ્દોથી બનેલું છે. તેનો અર્થ “હિંદુ લોકોનું સ્થાન” થાય છે. આ નામ પર્શિયન લોકો દ્વારા આપવામાં આવ્યું હતું.

જંબુદ્વીપ: આ નામ સંસ્કૃત શબ્દ “જંબુ” પરથી ઉતરી આવ્યું છે, જેનો અર્થ “બેરી વૃક્ષ” થાય છે. આ નામ હિંદુ ધર્મના ગ્રંથોમાં જોવા મળે છે.

આર્યાવર્ત: આ નામ સંસ્કૃત શબ્દ “આર્ય” થી બનેલું છે, જેનો અર્થ “સંસ્કારી” થાય છે. આ નામ પ્રાચીન ભારતના એક પ્રદેશને આપવામાં આવ્યું હતું, જે હાલના ઉત્તર ભારતના ભાગોમાં વિસ્તરેલું હતું.

હિન્દી: આ નામ સંસ્કૃત શબ્દ “હિન્દુ” પરથી ઉતરી આવ્યું છે. આ નામ ભારતની મુખ્ય ભાષાને આપવામાં આવ્યું છે.

અલ-હિંદ: આ નામ અરબી શબ્દો “અલ” અને “હિંદ” થી બનેલું છે. તેનો અર્થ “હિંદ દેશ” થાય છે. આ નામ આરબ લોકો દ્વારા આપવામાં આવ્યું હતું.

ફાગયુલ: આ નામ તિબેટીયન ભાષાના “ફાગયુલ” શબ્દથી બનેલું છે. તેનો અર્થ “ઘણા પાણીનો દેશ” થાય છે. આ નામ તિબેટીઓ દ્વારા આપવામાં આવ્યું હતું.

તિયાનઝુ: આ નામ ચીની શબ્દ “તિયાનઝુ” પરથી ઉતરી આવ્યું છે. તેનો અર્થ “સ્વર્ગની ભૂમિ” થાય છે. આ નામ ચીની લોકો દ્વારા આપવામાં આવ્યું હતું.

હોડુ: આ નામ જાપાની શબ્દ “હોડુ” પરથી ઉતરી આવ્યું છે. તેનો અર્થ “હિંદુનો દેશ” થાય છે. આ નામ જાપાની લોકો દ્વારા આપવામાં આવ્યું હતું.