Goa Shigmo Festival: શું તમને ખબર છે ગોવામાં 14 દિવસ સુધી ચાલે છે હોળી ઉત્સવ? જાણો ગોવા હોલી કાર્નિવલ વિશે
ગોવામાં હોળીને શિગ્મો ફેસ્ટિવલ તરીકે ઓળખવામાં આવે છે. આ 14 દિવસ સુધી ચાલે છે. તે દશેરા દરમિયાન દુશ્મનો સામે લડ્યા પછી હોળી (વસંતની શરૂઆત) સમયે ઘરે પરત ફરેલા યોદ્ધાઓના સ્વદેશ પરત ફર્યાની યાદમાં ઉજવવામાં આવે છે. શિગ્મો એ પૌરાણિક કથાઓ અને સાંસ્કૃતિક કાર્નિવલનું મિશ્રણ છે.
હોળી એ હિન્દુ ધર્મનો એક મહત્વપૂર્ણ તહેવાર છે, જેની ઘણા લોકો ઉત્સાહથી રાહ જુએ છે. હિંદુ કેલેન્ડર મુજબ, આ તહેવાર ફાલ્ગુન મહિનાની પૂર્ણિમાના દિવસે ઉજવવામાં આવે છે, જે મોટે ભાગે માર્ચ મહિનામાં આવે છે. આ વર્ષે 25 માર્ચે દેશભરમાં હોળી ધામધૂમથી ઉજવવામાં આવશે. ભારતનું એક રાજ્ય છે જ્યાં હોળીના રંગો એક નહીં પરંતુ બે અઠવાડિયા સુધી રહે છે. આ રાજ્ય છે ગોવા અને અહીંની હોળી શિગમોત્સવ તરીકે ઓળખાય છે. ચાલો જાણીએ આ રસપ્રદ તહેવાર વિશે.
શિગ્મો ઉત્સવ 14 દિવસ સુધી ચાલે છે. આ તહેવાર દશેરા દરમિયાન દુશ્મનો સામે લડ્યા પછી હોળી (વસંતની શરૂઆત) સમયે ઘરે પરત ફરેલા યોદ્ધાઓના સ્વદેશ પરત ફર્યાની યાદમાં ઉજવવામાં આવે છે. એક રીતે, શિગ્મો એ પૌરાણિક કથાઓ અને સાંસ્કૃતિક કાર્નિવલનું મિશ્રણ છે.
ધક્તો શિગ્મો અને વડલો શિગ્મો
છોટી હોળી અને મોટી હોળીની જેમ, શિગ્મો બે અલગ-અલગ પ્રકારનો છે – ધક્તો શિગ્મો (નાનો શિગ્મો) અને વડલો શિગ્મો (મોટો શિગ્મો). આ બંને કુલ 14 દિવસ (ફેબ્રુઆરી-માર્ચ) સુધી ચાલે છે. લાંબા સમય સુધી પોર્ટુગીઝ શાસન હેઠળના વિસ્તારોમાં ધક્તો શિગ્મોનો તહેવાર ફાલ્ગુન મહિનાની પૂર્ણિમાના 5 દિવસ પહેલા શરૂ થાય છે અને પૂર્ણ ચંદ્ર પર સમાપ્ત થાય છે.
ટૂંકા ગાળા માટે પોર્ટુગીઝ શાસન હેઠળના વિસ્તારોમાં, વાડલો શિગ્મો પૂર્ણ ચંદ્ર પર શરૂ થાય છે અને આગામી 5 દિવસ સુધી ચાલુ રહે છે. ધક્તો શિગ્મો મોટાભાગે ખેડૂતો, મજૂરો અને ગામડાઓ દ્વારા ઉજવવામાં આવે છે. તે જ સમયે, વડલો શિગ્મોમાં, દરેક લોકો પરંપરાગત ગીતો અને નૃત્યમાં સાથે આવે છે.
શિગ્મોમાં કયા દિવસે શું થાય છે?
શિગ્મો ઉત્સવના પ્રથમ દિવસે, ગામના દેવતાને સ્નાન કરાવવામાં આવે છે અને કેસરી રંગના વસ્ત્રો પહેરવામાં આવે છે. દેવતાને ભોજન અર્પણ કર્યા પછી, તહેવારનું આયોજન કરવામાં આવે છે. પાંચમા દિવસે રંગપંચમી ઉજવવામાં આવે છે. તે ઉત્તર ભારતમાં હોળી જેવું જ છે. લોકો એકબીજાને ગુલાલ લગાવે છે અને ગીતો વગાડવામાં આવે છે. 11મા અને 15મા દિવસે પરંપરાગત લોકનૃત્યના સુંદર દ્રશ્યોનો આનંદ માણવા મળે છે. લોકો રંગબેરંગી કપડાં પહેરે છે અને ધ્વજ લહેરાવવામાં આવે છે. મંદિરમાં ભીડ એકઠી થાય છે અને બધા ભક્તો મંદિરના પ્રાંગણમાં નૃત્ય કરે છે. આ દિવસે જામવાલી, ધારગલે, ફાતરપ્યા અને કંસારપાલરે મંદિરોમાં ભારે ભીડ હોય છે.
ફ્લોટિંગ સ્ટ્રીટ પરેડ મુખ્ય આકર્ષણ છે
આ દિવસોમાં, સાંજે એક પરેડ શરૂ થાય છે, જેને જોવા માટે દુનિયાભરમાંથી પ્રવાસીઓ આવે છે. ફ્લોટિંગ સ્ટ્રીટ પરેડ (ગોવા ફ્લોટિંગ પરેડ) શિગ્મો તહેવારનું મુખ્ય આકર્ષણ છે. આ પરેડ ગોવા અને ભારતની સમૃદ્ધ સંસ્કૃતિ અને પરંપરા સાથે સંબંધિત વિશાળ ઝાંખીઓ દર્શાવે છે. આમાં હિન્દુ દેવી-દેવતાઓની ઝાંખીઓ પણ જોઈ શકાય છે. પરેડમાં ભાગ લેનારા લોકો પણ પૌરાણિક પાત્રો તરીકે પોશાક પહેરે છે – દેવોથી લઈને દાનવો અને આત્માઓ સુધી.
The floating street parade is the highlight of the Shigmo festival. (Credit- shigmofestival.org)
મરાઠા યોદ્ધાઓના સન્માનમાં લોકનૃત્ય
કાર્નિવલમાં ગોવાના લોકનૃત્યો જેવા કે ઘોડા મોડની, ફુગડી અને રોમટામેલ દ્વારા પ્રેક્ષકોનું મનોરંજન કરવામાં આવે છે. ઘોડે મોડની નૃત્યમાં, કલાકારો ગેટઅપ પહેરે છે જેમાં આગળના ભાગમાં ઘોડાનું માથું હોય છે. કલાકારો એક હાથમાં ખંજર લઈને ઢોલના તાલે નૃત્ય કરે છે. આ નૃત્ય મરાઠા યોદ્ધાઓનું સન્માન કરે છે, તેથી હાથમાં તલવાર છે. કલાકારોના માથા પર રાજપૂત સરદારની પરંપરાગત પાઘડી હોય છે, જે પેશવાઈ પાઘડી તરીકે ઓળખાય છે.
શિગ્મો ઉત્સવનો છેલ્લો દિવસ
ઉત્સવના છેલ્લા દિવસે, ભગવાન શિવના અવતાર મલ્લિકાર્જુનની મૂર્તિને પાલખી પર લઈને શોભાયાત્રા કાઢવામાં આવે છે. આ દરમિયાન ભક્તો એકબીજાને રંગો લગાવે છે. આ તહેવાર મદ દ્વારાપ નામના પવિત્ર સ્નાન સાથે સમાપ્ત થાય છે. એવું માનવામાં આવે છે કે આ સમયે નર્તકોમાં ગડેપાદપ નામની ભાવના પ્રવેશ કરે છે. આખા તહેવાર દરમિયાન, ગામડાઓમાં ઘણી વસ્તુઓ થાય છે અને તે બધું એક કાર્નિવલ જેવું છે.