શું કેનેડા બની શકે છે અમેરિકાનું 51મું રાજ્ય, બંને દેશોના બંધારણમાં છે ઉલ્લેખ, તો પછી ક્યાં છે અડચણ ?
અમેરિકાના નવા ચૂંટાયેલા રાષ્ટ્રપતિ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પે તાજેતરમાં કેનેડાને યુએસનું 51મું રાજ્ય અને તેના પીએમ જસ્ટિન ટ્રુડોને તેના ગવર્નર તરીકે ગણાવ્યા હતા. ટ્રુડો રાજકીય સંકટમાં ફસાયેલા છે ત્યારે ટ્રમ્પ કેનેડા વિશે આ વાતો કહી રહ્યા છે. એવું ચર્ચાઈ રહ્યું છે કે ટ્રમ્પ કેનેડાની નાજુક પરિસ્થિતિનો પૂરેપૂરો ફાયદો ઉઠાવી રહ્યા છે.
અમેરિકાના નવા ચૂંટાયેલા રાષ્ટ્રપતિ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પે થોડા દિવસોમાં જ ઘણી વખત કેનેડાને યુએસનું 51મું રાજ્ય અને તેના પીએમ જસ્ટિન ટ્રુડોને તેના ગવર્નર તરીકે ગણાવ્યા હતા. નાતાલના અવસર પર પણ તેમણે આ વાત ફરી કરી હતી. આ ઉપરાંત તેમણે આ પ્રસ્તાવના ફાયદા પણ ગણાવ્યા હતા. ટ્રમ્પ આ વાત ત્યારે કહી રહ્યા છે, જ્યારે તેમના દેશમાં ટ્રુડોની હાલત સારી નથી. દાયકાઓ પછી પ્રથમ વખત બંને દેશો વચ્ચે આ પ્રકારની વાતચીત થઈ રહી છે. જો કે, અમેરિકાના 50 રાજ્યોમાંથી ઘણા આ રીતે જ તોડમરોડ કરીને બન્યા છે.
ટ્રમ્પે ઘણી વખત કેનેડાને અમેરિકાનું 51મું રાજ્ય અને ટ્રુડોને તેના ગવર્નર તરીકે ગણાવ્યા છે. પરંતુ ટ્રુડોએ એકવાર પણ આનો પ્રત્યુત્તર આપ્યો નથી. ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પે કહ્યું હતું કે, કેનેડાના ગવર્નર જસ્ટિન ટ્રુડોના નાગરિકોને ખૂબ જ ઉંચો ટેક્સ ચૂકવવો પડી રહ્યો છે. પરંતુ જો કેનેડા અમેરિકાનું 51મું રાજ્ય બને તો કેનેડામાં 60 ટકાથી વધુ ટેક્સમાં ઘટાડો થઈ શકે છે. અહીંના વેપાર-ધંધો પણ તરત બમણો થઈ જશે. આ સિવાય સૈન્ય સુરક્ષા વિશ્વના કોઈપણ દેશ કરતા વધુ મજબૂત બનશે.
આ પહેલા પણ ટ્રમ્પે કહ્યું હતું કે, મોટાભાગના કેનેડિયન ઈચ્છે છે કે કેનેડા અમેરિકાનું 51મું રાજ્ય બને. જો આમ થશે તો કેનેડાના લોકોને ભારે ટેક્સમાંથી રાહત મળશે અને તેમની સૈન્ય સુરક્ષા પણ મજબૂત થશે. ટ્રુડો રાજકીય સંકટમાં ફસાયેલા છે ત્યારે ટ્રમ્પ કેનેડા વિશે આ વાતો કહી રહ્યા છે. એવું ચર્ચાઈ રહ્યું છે કે ટ્રમ્પ કેનેડાની નાજુક પરિસ્થિતિનો પૂરેપૂરો ફાયદો ઉઠાવી રહ્યા છે.
કેવા છે કેનેડા અને યુએસ વચ્ચેના સંબંધો ?
કેનેડા અને યુએસ ઐતિહાસિક રીતે મિત્ર દેશો છે. તેમની મિત્રતાનો અંદાજ એ વાત પરથી લગાવી શકાય છે કે બંને વચ્ચે વિશ્વની સૌથી લાંબી અસુરક્ષિત સરહદ છે, જેના પર કોઈ વિવાદ નથી. આ તેમનો પરસ્પર વિશ્વાસ દર્શાવે છે. જો કે સમય સમય પર બંને વચ્ચે કેટલાક મતભેદો હતા, પરંતુ સૌથી મોટી તસવીર મિત્રતા અને શાંતિની છે. ભાષા અને સંસ્કૃતિ પણ તેમને જોડાયેલા રાખે છે. ઇમિગ્રેશન અને ક્લાઇમેટ ચેન્જ જેવી કેટલીક નીતિઓ પર બંને વચ્ચે થોડો તણાવ હતો. પરંતુ હવે આ બદલાઈ રહ્યું છે.
શું કહી રહ્યા છે ટ્રમ્પ ?
ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પ જાન્યુઆરીમાં અમેરિકાના રાષ્ટ્રપતિ બનશે. આ પહેલા તેઓ કેનેડાના નેતા જસ્ટિન ટ્રુડો પર નારાજગી દર્શાવી રહ્યા છે. પહેલા તેમણે કેનેડા પર ટેરિફ વધારવાની ધમકી આપી. બાદમાં લગભગ સહમતિથી તેમણે કહ્યું કે જો કેનેડા અમેરિકામાં જોડાવા માટે સંમત થશે, તો ટેરિફ પણ માફ કરવામાં આવશે અને કેનેડાને ઉત્તમ લશ્કરી સુરક્ષા પણ મળશે. ટ્રમ્પની ધમકીઓ બાદ ટ્રુડો તેમને મળવા અમેરિકા ગયા હતા, પરંતુ ખાલી હાથ પાછા ફર્યા હતા. ત્યારથી ગવર્નર ટ્રુડો વિશે ટ્રમ્પની મજાક ચાલી રહી છે.
આજના સમયમાં કોઈ અન્ય દેશ માટે સાર્વભૌમ દેશને પોતાનું રાજ્ય બનાવવું શક્ય નથી, જોકે અમેરિકાએ ભૂતકાળમાં ઘણી વખત આવું કર્યું છે, તેથી તે 50 રાજ્યોનો દેશ બની ગયો છે. અહીં કાયદો પણ એક કડી છે, જે બંને દેશોને એક કરી શકે છે.
કેનેડામાં ઉપરથી નીચે સુધી દરેકની મંજૂરી જરૂરી
કેનેડિયન મીડિયા નેશનલ પોસ્ટે આ અંગે એક લાંબો અહેવાલ આપ્યો હતો. આ મુજબ જો બંને દેશ એક થવાનું વિચારે તો તે બંધારણ દ્વારા જ શક્ય છે. કેનેડાનું બંધારણ કહે છે કે જો તેનો કોઈ ભાગ યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સમાં જોડાવા માંગે છે, તો તેણે 1982ના બંધારણીય કાયદાની કલમ 41 હેઠળ પરવાનગી મેળવવી પડશે.
તેનો અર્થ છે કેનેડાની સંસદ (સેનેટ અને હાઉસ ઓફ કોમન્સ) પાસેથી સંમતિ મેળવવી. આ ઉપરાંત તમામ 10 રાજ્યોની વિધાનસભાઓની મંજૂરી લેવી પડે.
આ કાર્ય સરળ નથી કારણ કે દેશમાં અનેક પક્ષો અને અનેક મંતવ્યો છે. દેશનો એક નાનો હિસ્સો અલગ થવા માંગે તો પણ તે એકલા નિર્ણય લઈ શકે નહીં. તેના માટે પણ સમાન પ્રક્રિયા છે. દરેકની મંજૂરી જરૂરી છે.
હવે માની લઈએ કે કેનેડા યુ.એસ.માં જોડાવા માટે સંમત છે, છતાં આ માત્ર અડધી કહાની છે. બીજા ભાગમાં અમેરિકન સંમતિની વાત આવે છે.
અમેરિકાનું બંધારણ શું કહે છે ?
અમેરિકાના બંધારણના અનુચ્છેદ 5ની કલમ 3માં ઉલ્લેખ કરવામાં આવ્યો છે કે જો તેની પાસે બહુમતી હોય, તો યુએસ કોંગ્રેસ તેના દેશમાં નવા વિસ્તારોનો સમાવેશ કરી શકે છે અને તેમને રાજ્યનો દરજ્જો પણ આપી શકે છે. આનું સૌથી તાજેતરનું ઉદાહરણ હવાઈ છે, જે ઓગસ્ટ 1959માં યુએસનું રાજ્ય બન્યું હતું. પરંતુ જો કેનેડા અથવા તેનો કોઈ ભાગ જોડાવા માંગે છે, તો તે પહેલા યુએસ સંસદે કતારમાં રહેલા ભાગોને રાજ્યનો દરજ્જો આપવો પડશે.
તમને જણાવી દઈએ કે ડિસ્ટ્રિક્ટ ઓફ કોલંબિયા એટલે કે વોશિંગ્ટન ડીસી દેશની રાજધાની છે, પરંતુ સંપૂર્ણ રાજ્ય નથી. તે લાંબા સમયથી રાજ્યની રચના માટે દબાણ કરી રહ્યું છે પરંતુ કોઈ સર્વસંમતિ બની શકી નથી. યુએસ સંસદ માને છે કે આ વિસ્તાર કોઈ એક રાજ્યના નિયંત્રણ હેઠળ ન હોવો જોઈએ અને સમગ્ર દેશનો પ્રતિનિધિ હોવો જોઈએ. પ્યુઅર્ટો રિકો પણ આ જ પ્રક્રિયામાં છે પરંતુ આના પર પણ કોઈ સર્વસંમતિ થઈ શકી નથી.
બીજો રસ્તો એ છે કે યુએસ કેનેડાને ખરીદે
અગાઉ પણ આ દેશે અનેક વિસ્તારો ખરીદીને પોતાનું રાજ્ય બનાવ્યું છે. ઉદાહરણ તરીકે, તેણે 19મી સદીમાં ફ્રાન્સ પાસેથી લ્યુઇસિયાના ખરીદ્યું હતું. આ પછી જ મિસિસિપી નદીના પશ્ચિમના ઘણા વિસ્તારો પહેલા અમેરિકન પ્રદેશો બન્યા અને પછી તેના રાજ્યો બન્યા. પરંતુ હવે આ શક્ય નથી. કેનેડા એક મહાન સંપત્તિ અને રાજકીય પ્રભાવ ધરાવતો દેશ છે અને તેણે ક્યારેય કોઈ સંકેત આપ્યા નથી કે તે વેચાઈ શકે.
પહેલા પણ દેશને રાજ્ય તરીકે સામેલ કરી ચૂક્યું છે અમેરિકા
વર્ષ 1845માં ટેક્સાસને અમેરિકામાં ઉમેરવામાં આવ્યું હતું. તેના એક દાયકા પહેલા તે મેક્સિકોનો એક ભાગ હતો પરંતુ પછીથી અહીં સ્વતંત્રતા માટે ચળવળો થઈ અને વર્ષ 1836માં ટેક્સાસ પ્રજાસત્તાક બન્યું. લગભગ એક દાયકા સુધી સ્વતંત્ર દેશ તરીકે કામ કર્યા પછી તેણે પોતે જ અમેરિકામાં જોડાવાની ઇચ્છા વ્યક્ત કરી. વાસ્તવમાં આ નાનકડો દેશ ડરતો હતો કે મેક્સિકો ફરીથી તેના પર પ્રભુત્વ મેળવી શકે છે. યુએસએ આ દરખાસ્ત સ્વીકારી લીધી અને 1845માં ટેક્સાસ યુએસનું રાજ્ય બન્યું.
