અમેરિકાનું નાગરિકત્વ મેળવવું હવે કેટલું મુશ્કેલ ? ટ્રમ્પના નવા આદેશથી શું બદલાશે, ભારત પર શું પડશે અસર ?

અમેરિકાના રાષ્ટ્રપતિ તરીકે બીજી વખત પદ સંભાળતાની સાથે જ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પે પહેલા જ દિવસે અનેક આદેશો પર હસ્તાક્ષર કર્યા છે. જેની અસર સમગ્ર વિશ્વ પર પડી શકે છે. ગેરકાયદેસર ઇમિગ્રન્ટ્સને રોકવા માટે કડક નિર્ણયો લેવા ઉપરાંત ટ્રમ્પે જન્મના આધારે નાગરિકતા સમાપ્ત કરવાનો આદેશ પણ બહાર પાડ્યો છે.

અમેરિકન કાયદા મુજબ, અત્યાર સુધી ત્યાં જન્મેલા દરેક બાળકોને અમેરિકન નાગરિક ગણાય છે, પરંતુ હવે આવું નહીં થાય. ટ્રમ્પે અમેરિકાની બર્થરાઇટ પોલિસીમાં ફેરફાર કરવા માટે એક એક્ઝિક્યુટિવ ઓર્ડર પર હસ્તાક્ષર કર્યા છે. ટ્રમ્પના આ નિર્ણયની અસર મેક્સિકો-કેનેડા જેવા દેશો તેમજ ભારત પર પણ પડશે કારણ કે દર વર્ષે અમેરિકામાં રહેતા હજારો ભારતીયોને ત્યાં નાગરિકતા મળે છે, જે હવે મુશ્કેલ બની શકે છે.

બર્થરાઇટ પોલિસીને ઊંડાણપૂર્વક સમજતા પહેલા સામાન્ય રીતે એ જાણવું જરૂરી છે કે યુએસ બંધારણ અનુસાર, દેશમાં જન્મેલા બાળકોને દેશના નાગરિક ગણવામાં આવે છે અને તેમને જન્માધિકાર નાગરિકતા આપવામાં આવે છે. તેના માતા-પિતા ગમે તે દેશના નાગરિક હોય, જો બાળક અમેરિકામાં જન્મે છે તો તે અમેરિકન બની જાય છે, પરંતુ હવે ટ્રમ્પના આ પગલા પછી પરિસ્થિતિ બદલાઈ શકે છે. ત્યારે આ લેખમાં જાણીશું કે, અમેરિકાની બર્થરાઇટ પોલિસી શું છે ? ટ્રમ્પે જે આદેશ પર હસ્તાક્ષર કર્યા છે, તેનાથી કયા ફેરફારો થશે અને ભારતના લોકો પર તેની શું અસર પડશે ?

ટ્રમ્પે બર્થરાઇટ પોલિસી અંગે શું પગલા લીધા ?

રાષ્ટ્રપતિ ટ્રમ્પે 20 જાન્યુઆરીએ જન્મજાત નાગરિકતાના અધિકારમાં ફેરફાર કરવાના આદેશ પર હસ્તાક્ષર કર્યા. ટ્રમ્પ દ્વારા જારી કરાયેલા આદેશમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે આ આદેશ આજથી 30 દિવસ પછી અમેરિકામાં જન્મેલા બાળકો પર લાગુ થશે. અમેરિકામાં લાખો ભારતીય નાગરિકો H-1B વિઝા અને ગ્રીન કાર્ડ મેળવવા માટે લાઇનમાં રાહ જોઈ રહ્યા છે, જેમના બાળકોને જન્મ સમયે અમેરિકન નાગરિકતા મળે છે. પરંતુ ટ્રમ્પ વહીવટીતંત્રના નવા આદેશ પછી, આમાં મુશ્કેલીઓ આવવાની ખાતરી છે. હવે યુએસ વહીવટીતંત્ર આવા બાળકોને કેટલીક નવી શરતો સાથે નાગરિકતા આપશે, જે બિન-અમેરિકન નાગરિકો માટે પૂરી કરવામાં મુશ્કેલીનું કારણ બની શકે છે. જો કે, ટ્રમ્પના આ આદેશને અમેરિકન કોર્ટમાં પડકારવાની તૈયારી પણ કરવામાં આવી રહી છે.

અમેરિકાની બર્થરાઇટ પોલિસી શું છે ?

ટ્રમ્પે બર્થરાઇટ પોલિસીમાં કયા ફેરફારોની માંગ કરી છે તે જાણતા પહેલા એ જાણવું જરૂરી છે કે દેશની બર્થરાઇટ પોલિસી શું છે ? 1868માં કરવામાં આવેલા યુએસ બંધારણના 14મા સુધારા મુજબ, દેશમાં જન્મેલા તમામ બાળકોને જન્મજાત નાગરિકતા આપવામાં આવે છે. આ સુધારાનો હેતુ પૂર્વમાં દેશમાં ગુલામ બનાવેલા લોકોને નાગરિકતા અને સમાન અધિકારો આપવાનો હતો.

બંધારણ મુજબ, યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સમાં જન્મેલા બધા બાળકો યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ અને તેમના અધિકારક્ષેત્રને આધીન કોઈપણ રાજ્યના નાગરિક બને છે.

આ બર્થરાઇટ પોલિસી વિદેશી રાજદ્વારીઓના બાળકો સિવાય યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સમાં જન્મેલા લગભગ તમામ વ્યક્તિઓને આવરી લે છે. જો કે, જ્યારે બંધારણ દેશમાં જન્મેલા તમામ બાળકોને જન્મજાત નાગરિકતા આપવાની વાત કરે છે, ત્યારે ટ્રમ્પ વહીવટીતંત્ર હવે આ કલમને ફરીથી વ્યાખ્યાયિત કરવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યું છે. ટ્રમ્પના આદેશમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે બિનદસ્તાવેજીકૃત ઇમિગ્રન્ટ્સના બાળકોને જન્મજાત નાગરિકતાથી બાકાત રાખવા જોઈએ અને તેમને જન્મજાત નાગરિકતા આપવી જોઈએ નહીં.

ટ્રમ્પે કયા આદેશ પર હસ્તાક્ષર કર્યા ?

ટ્રમ્પ 2.O એ સત્તા સંભાળતાની સાથે જ ઘણા ઓર્ડર પર હસ્તાક્ષર કરવાનું શરૂ કરી દીધું છે. આ એક્ઝિક્યુટિવ ઓર્ડર 20 જાન્યુઆરીએ વ્હાઇટ હાઉસની સત્તાવાર વેબસાઇટ પર પ્રકાશિત કરવામાં આવ્યો હતો. આ આદેશ અમેરિકન નાગરિકતાના અર્થ અને મૂલ્યના રક્ષણના નામે જારી કરવામાં આવ્યો હતો.

ટ્રમ્પે પોતાના આદેશમાં કહ્યું કે, 14મા સુધારાનું ક્યારેય અર્થઘટન યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સમાં જન્મેલા દરેક વ્યક્તિને જન્મજાત નાગરિકતા આપવા માટે કરવામાં આવ્યું નથી. 14મા સુધારાએ હંમેશા એવા લોકોને જન્મસિદ્ધ નાગરિકતામાંથી બાકાત રાખ્યા છે જેઓ યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સમાં જન્મ્યા હતા, પરંતુ તેના અધિકારક્ષેત્રને આધીન નથી. તેથી હવે અમેરિકામાં જન્મેલા દરેક વ્યક્તિ જે તેના અધિકારક્ષેત્રમાં આવે છે તે જન્મજાત નાગરિકતા મેળવી શકે છે.

બર્થરાઇટ પોલિસીમાં શું ફેરફાર થશે ?

વ્હાઇટ હાઉસની વેબસાઇટ પર પ્રકાશિત થયેલા સત્તાવાર એક્ઝિક્યુટિવ ઓર્ડરમાં ટ્રમ્પ વહીવટીતંત્ર કયા ફેરફારો ઇચ્છે છે તેની રૂપરેખા આપવામાં આવી છે. આ આદેશ 14મા સુધારાના ક્ષેત્રાધિકારને આધીન શબ્દનું અલગ રીતે અર્થઘટન કરે છે. તેમાં એમ પણ કહેવામાં આવ્યું છે કે જો બાળકની માતા દેશમાં ગેરકાયદેસર રીતે રહેતી હોય અને બાળકના પિતા દેશના નાગરિક ન હોય અથવા કાયદેસર કાયમી નિવાસી ન હોય, તો બાળક દેશનો સીધો નાગરિક નથી.

જો, એવા કિસ્સામાં જ્યાં બાળકનો જન્મ થયો હોય અને માતા તેના જન્મ સમયે દેશમાં કાયદેસર રીતે રહેતી હોય, પરંતુ અસ્થાયી રૂપે યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સમાં હાજર હોય તો બાળક જન્મસિદ્ધ નાગરિકતા માટે પણ હકદાર નથી. નવા આદેશ મુજબ, 30 દિવસ પછી અમેરિકામાં જન્મેલા અને માતા-પિતા બંને અમેરિકાના નાગરિક ન હોય તેવા બાળકોને પાસપોર્ટ સહિત અમેરિકાની નાગરિકતા આપવામાં આવશે નહીં. હવે બાળકોને જન્મજાત નાગરિકતા ત્યારે જ મળશે જો તેમના માતાપિતામાંથી કોઈ એક અમેરિકન નાગરિક હશે.

જો કે, જન્મજાત નાગરિકતા આપતો અમેરિકા એકમાત્ર દેશ નથી. લો લાઇબ્રેરી ઓફ કોંગ્રેસના એક અહેવાલ મુજબ, વિશ્વભરના 30થી વધુ દેશો જન્મના આધારે નાગરિકતા આપે છે. જેમાં કેનેડા અને ઓસ્ટ્રેલિયાનો પણ સમાવેશ થાય છે.

ભારત પર શું અસર પડશે ?

અમેરિકામાં ભારતીયો મોટી સંખ્યામાં રહે છે. યુએસ સેન્સસ બ્યુરોના સત્તાવાર ડેટા અનુસાર, હાલમાં ભારતીય અમેરિકનોની સંખ્યા 54 લાખ છે,જે યુએસ વસ્તીના 1.47 ટકા છે. જો જન્મજાત નાગરિકતા આપવાના મામલે ફેરફાર કરવામાં આવે તો તેની ભારત પર મોટી અસર પડશે.

આનાથી H-1B વિઝા, ગ્રીન કાર્ડ અને ટેમ્પરરી વિઝા ધરાવતા અમેરિકામાં રહેતા લોકોના બાળકોને અસર થશે. આનાથી તેમના શિક્ષણ સહિત ઘણી સમસ્યાઓ ઊભી થશે. તેની સીધી અસર એ પણ થઈ શકે છે કે અમેરિકામાં ભારતીયોની વસ્તી ઘટવા લાગે છે અને તેઓ કેનેડા, ઓસ્ટ્રેલિયા જેવા દેશોમાં તકો શોધવાનું શરૂ કરી શકે છે, કારણ કે આ દેશોમાં જન્મજાત નાગરિકતા પણ આપવામાં આવે છે.

ભારતમાં સ્થિત ઇમિગ્રેશન નિષ્ણાતો કહે છે કે આનાથી દર વર્ષે અમેરિકામાં ભારતીય ઇમિગ્રન્ટ્સના ઘરે જન્મેલા હજારો બાળકો પર અસર પડશે અને તેમના પરિવારો જોખમમાં મુકાશે. આ ઉપરાંત ભારતીય પરિવારોનું અમેરિકા પ્રત્યેનું આકર્ષણ પણ ઘટશે.

ફેમિલી રીયૂનિયનમાં આવશે મુશ્કેલી

અમેરિકન કાયદામાં પરિવારને સાથે રાખવાને પ્રાથમિકતા આપવામાં આવે છે. આ ઉપરાંત ત્યાં જન્મેલા બાળકો જે અમેરિકન નાગરિક બને છે તેમને 21 વર્ષની ઉંમર પછી તેમના માતા-પિતા અથવા કોઈપણ સંબંધીને અમેરિકામાં તેમની સાથે રહેવા માટે બોલાવવાનો અધિકાર છે. પરંતુ ટ્રમ્પના આદેશ પછી આ અધિકાર પણ સમાપ્ત થઈ જશે, તેથી હવે પરિવાર સાથે આવવામાં અવરોધ આવવાનો છે. આ ઉપરાંત ગ્રીન કાર્ડની રાહ જોઈ રહેલા લોકોની મુશ્કેલીઓ પણ વધશે કારણ કે તેમના બાળકોને હવે જન્મથી નાગરિકતા મળશે નહીં, જે કામચલાઉ વિઝા પર રહેતા લોકો માટે નવા પડકારો પણ લાવી શકે છે.

અમેરિકામાં બર્થ ટુરિઝમ એક મોટો મુદ્દો છે અને નિષ્ણાતો માને છે કે નવા આદેશ પછી તે બંધ થઈ જશે.અત્યાર સુધી, વિદેશી નાગરિકો ફક્ત તેમના બાળકોને જન્મ આપવા માટે અમેરિકા આવતા હતા અને તેમને જન્મ સમયે ત્યાંની નાગરિકતા મળતી હતી. પરંતુ હવે ટ્રમ્પના આદેશ પછી આવા બાળકો નાગરિકતા મેળવી શકશે નહીં અને આ વલણ બંધ થઈ જશે. આ સાથે આઇટી અને એન્જિનિયરિંગનો અભ્યાસ કરવા માટે અમેરિકા આવતા ભારતીય વિદ્યાર્થીઓના બાળકોને પણ હવે નાગરિકતા મળશે નહીં. આવા વિદ્યાર્થીઓ F-1 વિઝા અથવા અન્ય કેટેગરી હેઠળ અહીં સ્થળાંતર કરે છે, હવે તેમના પરિવારના સભ્યોને પણ ભવિષ્યમાં સમસ્યાઓનો સામનો કરવો પડી શકે છે.

શું કોર્ટ હસ્તક્ષેપ કરી શકે ?

રાષ્ટ્રપતિ ટ્રમ્પ દ્વારા નાગરિકતા અંગે જારી કરાયેલા એક્ઝિક્યુટિવ ઓર્ડરને યુએસ કોર્ટમાં પડકારવાની તૈયારીઓ ચાલી રહી છે. અમેરિકન નાગરિક અધિકાર જૂથો કહે છે કે બંધારણીય સુધારાને એક્ઝિક્યુટિવ ઓર્ડર દ્વારા બદલી શકાતા નથી અને તેથી કોર્ટે હસ્તક્ષેપ કરવો જોઈએ. પરંતુ જ્યાં સુધી કોર્ટ આ મામલે કોઈ નોંધ લે નહીં ત્યાં સુધી રાષ્ટ્રપતિ ટ્રમ્પનો આદેશ સાર્વત્રિક રીતે સ્વીકાર્ય છે અને તેની અસર સમગ્ર વિશ્વ પર પડી શકે છે.