ચીનની જાળમાં કેવી રીતે ફસાયું શ્રીલંકા, આ છે ડ્રેગનનો લંકામાં રોકાણનો આખો ખેલ
China Investment in Sri Lanka: શ્રીલંકાની બગડતી આર્થિક સ્થિતિ પાછળ ચીનને પણ એક મહત્વનું કારણ જણાવવામાં આવી રહ્યું છે અને કહેવામાં આવી રહ્યું છે કે ચીનના કારણે શ્રીલંકામાં વિદેશી દેવું વધ્યું છે.
શ્રીલંકાની આર્થિક સ્થિતિ બગડી રહી છે. હવે મોંઘવારીનું સ્તર એટલું વધી ગયું છે કે લોકો રોજબરોજની વસ્તુઓ પણ ખરીદી શકતા નથી. શ્રીલંકા(Srilanka)ના તમામ મંત્રીઓએ રાજીનામું આપી દીધું છે, જ્યારે એક મોટો વર્ગ સરકાર સામે વિરોધ કરી રહ્યો છે. લોકોને ખાવા-પીવાનું પણ મળતું નથી અને લોકો હેરાન થઇ રહ્યા છે. શ્રીલંકાથી આવી રહેલી માહિતી મુજબ એવું પણ કહેવામાં આવી રહ્યું છે કે શ્રીલંકામાં આજની સ્થિતિ માટે ચીન (China) પણ મોટાભાગે જવાબદાર છે. આવી સ્થિતિમાં સવાલ એ છે કે શ્રીલંકાની ખરાબ આર્થિક સ્થિતિ પાછળ ચીનનો હાથ શું છે અને ચીનને શ્રીલંકાના વિનાશ માટે પણ કેમ જવાબદાર માનવામાં આવી રહ્યું છે. તો આજે તમને જણાવીએ કે કેવી રીતે શ્રીલંકા ચીનની જાળમાં ફસાઈ અને ચીને કેવી રીતે શ્રીલંકાને નુકસાન પહોંચાડ્યું…
શ્રીલંકા ચીન પર નિર્ભર છે? કોરોના પહેલા ચીને શ્રીલંકામાં ઘણું રોકાણ કર્યું હતું અને શ્રીલંકાને લોન આપી હતી. જોકે, કોરોના પછી તેમાં ઘણો વધારો થયો છે. સારા ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર, ઉચ્ચ રોજગાર, આવક, આર્થિક સ્થિરતાના સપનાઓને કારણે શ્રીલંકાએ ચીની વિદેશી રોકાણને વશ થઈ ગયું છે, જેના કારણે સામાન્ય લોકોનું જીવનધોરણ વધ્યું છે. પરંતુ ધીમે ધીમે શ્રીલંકા ચીન પર નિર્ભર બની ગયું. પરિણામ એ છે કે શ્રીલંકા પર 2022 માં લગભગ 7 બિલિયન યુએસ ડોલરનું વિદેશી દેવું છે અને તેમાં ચીનનો મોટો હિસ્સો છે.
ચીન દ્વારા આપવામાં આવેલી લોન ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચરથી લઈને ખાણકામ સુધીની તમામ યોજનાઓમાં રોકાણના સ્વરૂપમાં આપવામાં આવી છે. તેથી, તેને શોધી કાઢવું સરળ નથી. એવું માનવામાં આવે છે કે સમયસર દેવું ન ચૂકવવાની સ્થિતિમાં દેશોને ચીન સમક્ષ ઘૂંટણિયે પડવું પડે છે. પાકિસ્તાન અને નેપાળ જેવા દેશો તેનું શ્રેષ્ઠ ઉદાહરણ ગણી શકાય. શ્રીલંકામાં ઘણા પ્રોજેક્ટ્સ પર ચીનનો કબજો હતો અને શ્રીલંકા દેવામાં ડૂબી જવાને કારણે ઘણા પ્રોજેક્ટ્સ લીઝ પર ગયા. જેના કારણે શ્રીલંકા ધીરે ધીરે બરબાદી તરફ આગળ વધ્યું.
ચીનને કેવી રીતે મોકો મળ્યો? શ્રીલંકાની સરકારે તેની ઉદારીકરણ નીતિ હેઠળ, વિદેશી રોકાણ આકર્ષવા માટે 1980 થી તેની વિદેશી રોકાણ નીતિઓમાં ફેરફાર કર્યો છે અને ચીનને આ નીતિથી ઘણો ફાયદો થયો છે. આ સિવાય ચીને શ્રીલંકાની જરૂરિયાતને પોતાના માટે યોગ્ય સમય ગણાવ્યો હતો.
શ્રીલંકામાં ચીન ક્યારથી વધી રહ્યું છે? કોરોનાવાયરસને કારણે દરેક દેશની આર્થિક સ્થિતિ પર અસર થઈ હતી, પરંતુ તેના કારણે શ્રીલંકા પર વધુ અસર થઈ હતી. તેનું કારણ એ છે કે શ્રીલંકાની કમાણીનો મોટો હિસ્સો પ્રવાસીઓથી આવે છે અને કોરોનાને કારણે ટ્રાવેલ સેક્ટર સંપૂર્ણપણે પ્રભાવિત થયું હતું. કહેવાય છે કે આ પછી ચીનને મદદના નામે પગ ફેલાવવાનો મોકો મળ્યો, પરંતુ ચીને શ્રીલંકામાં પોતાનો પાયો પહેલેથી નાખ્યો હતો.
ગેટવે રિપોર્ટ અનુસાર, ચીન 2005-2015થી શરૂ થયેલા દાયકામાં શ્રીલંકામાં સત્તાવાર વિકાસ સહાય (ODA) અને વિદેશી પ્રત્યક્ષ રોકાણ (FDI)ના મુખ્ય સ્ત્રોત તરીકે ઉભરી આવ્યું છે. આમાં મોટાભાગની લોન ODAના રૂપમાં હતી. ચીન દ્વારા શ્રીલંકામાં અનેક પ્રોજેક્ટ શરૂ કરવામાં આવ્યા હતા અને આ પ્રોજેક્ટ દ્વારા રોજગાર, વિકાસ વગેરેની વાત કરવામાં આવી હતી, પરંતુ આ રીતે ચીને શ્રીલંકામાં પગ ફેલાવવાનું ચાલુ રાખ્યું હતું. વર્ષ 2005માં શ્રીલંકામાં ચીનનું FDI 16.4 મિલિયન ડોલર હતું એટલે કે કુલ શ્રીલંકાના FDIના 1% કરતા પણ ઓછું હતું. પરંતુ વર્ષ 2015 સુધીમાં, ચીનનું ખાનગી રોકાણ $338 મિલિયન સુધી પહોંચ્યું, જે શ્રીલંકાના કુલ FDIના 35% છે. તેનાથી વિપરીત, FDIમાં નેધરલેન્ડનો હિસ્સો 9% હતો, મલેશિયાની જેમ ભારતનો હિસ્સો 7% હતો અને સિંગાપોરનો હિસ્સો માત્ર 3% હતો.
આ પણ વાંચો:
ITTF Ranking: Manika Batra અને Archana Kamathની જોડીએ રચ્યો ઈતિહાસ, એવું કર્યું જે પહેલાં ક્યારેય થયું ન હતું
આ પણ વાંચો:
ઓસ્ટ્રેલિયા ડબલ ટેક્સેશનનો મુદ્દો ઉકેલશે, ECTA બેઠકમાં ભારત સાથે થઈ સંમતિ
