આગ્રા સમિટ : ભારત અને પાકિસ્તાન વચ્ચેની સુલેહમાં જનરલ મુશર્રફની અવળચંડાઈ, છતાં ઠીકરૂ ફોડ્યુ અડવાણી પર
તાજમહેલ માટે પ્રસિદ્ધ આગ્રાને ગંગા-જમુના ના સહિયારા વારસા માટે પસંદ કરવામાં આવ્યું હતું, પરંતુ અફસોસની વાત એ છે કે અહીં ભારત અને પાકિસ્તાન વચ્ચે ઉચ્ચ સ્તરીય વાટાઘાટો થઈ, પરંતુ કોઈ પરિણામ આવ્યું નહી.
Agra Summit : ભારત અને પાકિસ્તાન વચ્ચેના સંબંધો સુધારવાની વાત આવે ત્યારે ચોક્કસ જુલાઈ 2001ની આગ્રા સમિટનો ઉલ્લેખ થાય છે. તાજમહેલ માટે પ્રસિદ્ધ આગ્રાને ગંગા-જમુનીના સહિયારા વારસા માટે પસંદ કરવામાં આવ્યું હતું, પરંતુ અફસોસની વાત એ છે કે અહીં ભારત અને પાકિસ્તાન વચ્ચે ઉચ્ચ સ્તરીય વાટાઘાટો થઈ, પરંતુ કોઈ પરિણામ આવ્યું નહી.
વાટાઘાટો બાદ પણ કોઈ પરિણામ આવ્યુ નહીં
આગ્રા સમિટનો ઉલ્લેખ કરતાં પહેલાં 1999ના લાહોર કરાર વિશે વાત કરવી જરૂરી છે. ફેબ્રુઆરી 1999માં ભારતના તત્કાલિન વડાપ્રધાન અટલ બિહારી વાજપેયીની પહેલ પર લાહોરમાં પાકિસ્તાન સાથે વાતચીત થઈ હતી. પાકિસ્તાન તરફથી લોકો દ્વારા ચૂંટાયેલા વડાપ્રધાન નવાઝ શરીફે ભાગ લીધો હતો. જો કે આ બેઠકમાં લેવાયેલા નિર્ણયો લાગુ થયા પહેલા જ જુલાઈ 1999માં પાકિસ્તાને કારગિલ યુદ્ધ શરૂ કર્યું હતું.
કારગિલ યુદ્ધના બરાબર બે વર્ષ પછી એટલે કે 14 જુલાઈ 2001ના રોજ પરવેઝ મુશર્રફ તેમની પત્ની સાથે દિલ્હીમાં રાષ્ટ્રપતિ ભવન પહોંચ્યા. કારગિલ યુદ્ધના ઘા તાજા હતા પણ સદીઓની કડવાશને ભૂંસવાની પહેલ કરવામાં આવે તેવી અપેક્ષા હતી. ગૃહમંત્રી લાલકૃષ્ણ અડવાણી પાકિસ્તાનના રાષ્ટ્રપતિ પરવેઝ મુશર્રફને મળવા અહીં પહોંચ્યા હતા. પ્રારંભિક ઔપચારિક વાતચીત પછી અડવાણીએ મુશર્રફને કહ્યું, ‘હું તાજેતરમાં તુર્કીથી પાછો ફર્યો છું. તુર્કીએ ભારત સાથે પ્રત્યાર્પણ સંધિ કરી છે, શા માટે ભારત અને પાકિસ્તાને પણ એક સમાન સંધિ ન કરવી જોઈએ જેથી કરીને એકબીજાના દેશમાં છુપાયેલા ગુનેગારોને યોગ્ય સજા મળી શકે…?
આ વાત સાંભળતા જ મુશર્રફનો રંગ ઉડી ગયો
મુશર્રફે કહ્યું, ‘હા, કેમ નહીં, બંને દેશો વચ્ચે સંધિ હોવી જોઈએ.’ મુશર્રફે એટલું જ કહ્યું કે અડવાણીએ કહ્યું કે, ‘આ સંધિ ઔપચારિક રીતે લાગુ થાય તે પહેલા જો તમે 1993ના મુંબઈ બ્લાસ્ટ માટે જવાબદાર દાઉદ ઈબ્રાહિમને ભારતને સોંપશો તો તે શાંતિ પ્રક્રિયાને આગળ વધારવામાં ઘણી મદદ કરશે.’
આ સાંભળીને મુશર્રફના ચહેરાનો રંગ બદલાઈ ગયો. તેણે કહ્યું, ‘અડવાણીજી, હું તમારી યુક્તિ સમજી ગયો. હું તમને સ્પષ્ટપણે કહેવા માંગુ છું કે દાઉદ ઈબ્રાહિમ પાકિસ્તાનમાં નથી. વર્ષો પછી, એક પાકિસ્તાની રાજદ્વારીએ અડવાણીને કહ્યું કે તે દિવસે જનરલ મુશર્રફ એકદમ જૂઠું બોલી રહ્યા હતા.
એક રીતે આગ્રા સમિટ શરૂ થાય તે પહેલાં જ સમાપ્ત થઈ ગઈ. પરવેઝ મુશર્રફ તેમના પ્રતિનિધિમંડળ અને અધિકારીઓ સાથે આગ્રા પહોંચ્યા. 16 જુલાઈના રોજ બંને દેશો દ્વારા સંયુક્ત પ્રસ્તાવ લાવવાનો હતો, પરંતુ પાકિસ્તાન ન તો શિમલા કરાર કે લાહોર કરારનો ઉલ્લેખ કરવા તૈયાર હતું. સીમા પારના આતંકવાદને રોકવાના મુદ્દે પણ તે તૈયાર નહોતું, ઊલટું તેણે કાશ્મીર મુદ્દાને સમગ્ર સંવાદના કેન્દ્રમાં લાવવાનો પ્રયાસ કર્યો હતો. પરિણામ એ આવ્યું કે પાકિસ્તાનના રાષ્ટ્રપતિ કોઈપણ સમજૂતી વિના ખાલી હાથે સ્વદેશ પરત ફર્યા.
Latest News Updates
