ઓર્ગેનિક ખેતી (Organic Farming) દ્વારા ઉત્પાદિત ઉત્પાદનોની માગ સમગ્ર વિશ્વમાં વધી રહી છે. ભારતમાં પણ તેની માગ ઝડપથી વધી રહી છે. કેન્દ્રીય કૃષિ મંત્રાલયે જણાવ્યું છે કે કોવિડ -19 થી સ્થાનિક બજારમાં ઓર્ગેનિક ઉત્પાદનોની (Organic Products) માગ વધી છે. લોકો આ તરફ વલણ ધરાવે છે. તેનું સ્થાનિક બજાર 17 ટકાના દરે વધી રહ્યું છે.
વર્ષ 2016 માં ઓર્ગેનિક ફૂડ માર્કેટની અંદાજિત માગ 53.3 કરોડ રૂપિયા હતી, જે 2021 ના અંત સુધીમાં 87.1 કરોડ રૂપિયાને પાર કરે તેવી શક્યતા છે. બીજી બાજુ, નિકાસ પણ નોંધપાત્ર રીતે વધી રહી છે. APEDA અનુસાર, 2020-21 દરમિયાન 7078.5 કરોડ રૂપિયાના ઓર્ગેનિક ઉત્પાદનોની નિકાસ કરવામાં આવી હતી. તેથી, સજીવ ખેતી ખેડૂતો માટે નફાકારક સોદો છે.
ઓર્ગેનિક ખોરાકના ફાયદા શું છે ?
સજીવ ખેતી પર્યાવરણ, માટી અને જૈવ વિવિધતા સહિત માનવ કલ્યાણની કાળજી લે છે. જૈવિક ખેતી પદ્ધતિઓ જેમ કે જૈવિક ખાતરોનો ઉપયોગ અને ન્યૂનતમ ખેતી જમીનની પોષક તત્વો અને પાણીની ક્ષમતામાં સુધારો કરે છે. ઓર્ગેનિક ખેતી ગ્રીન હાઉસ અસર અને ગ્લોબલ વોર્મિંગને જમીનમાં કાર્બનને અલગ કરવાની ક્ષમતા દ્વારા પણ ફાળો આપે છે. ઓર્ગેનિક ખોરાક સલામત અને તંદુરસ્ત છે અને તે રોગ પ્રતિકારક શક્તિને પણ વધારે છે.
કેટલું મોટું બજાર છે
કેન્દ્રીય કૃષિ મંત્રાલયના જણાવ્યા અનુસાર, ગત વર્ષની સરખામણીમાં ચાલુ વર્ષ (2021) દરમિયાન ઓર્ગેનિક ઉત્પાદનોના નિકાસ બજારનું કદ 42 ટકા વધ્યું છે. એપ્રિલ 2021 થી ફેબ્રુઆરી 2021 સુધી નિકાસ કરાયેલા કાર્બનિક ઉત્પાદનોનો જથ્થો 8,19,250 MT હતો.
ઓર્ગેનિક ફૂડની વધતી માગ અને પર્યાવરણ અને માનવ જીવન માટે રસાયણ મુક્ત ખેતીના ફાયદાને ધ્યાનમાં રાખીને, સરકારે વર્ષ 2015-16 થી દેશમાં પરપારગત કૃષિ વિકાસ યોજના (PKVY) નામની યોજના અને નોર્થ ઇસ્ટ ઓર્ગેનિક વેલ્યુ ચેઇન ડેવલપમેન્ટ દ્વારા ઓર્ગેનિક ખેતી શરૂ કરી છે. ઓર્ગેનિક ફાર્મિંગને પ્રોત્સાહન આપવામાં આવી રહ્યું છે. બંને યોજનાઓ ઓર્ગેનિક ખેડૂતોને સહાય પર ભાર મૂકે છે એટલે કે ઉત્પાદનથી પ્રમાણપત્ર અને માર્કેટિંગ સુધી.
કેટલા વિસ્તારોમાં ખેતી કરવામાં આવી રહી છે ?
હાલમાં (2020-21) દેશમાં 38.9 લાખ હેક્ટરમાં ઓર્ગેનિક ખેતી કરવામાં આવી રહી છે. જે કુલ ખેતીલાયક જમીન (140 મિલિયન હેક્ટર) ના 2.71 ટકા છે. દેશમાં 44.33 લાખ ખેડૂતો સત્તાવાર રીતે ઓર્ગેનિક ખેતી કરી રહ્યા છે.
આ પણ વાંચો : ખેડૂતો માટે સારા સમાચાર : આ ખેતીમાં એક વાર પૈસા લગાવવાથી કરી શકો છો વરસો સુધી કમાણી, જાણો સમગ્ર માહિતી
આ પણ વાંચો : તમે લાવેલા લીલા શાકભાજીમાં પણ હોય છે કોઈ મિલાવટ? જાણો આ સરળ રીતે