Loan Against Share : પૈસાની જરૂર પડે તો પણ નહીં વેચવા પડે શેર, ગીરવે મુકીને લઈ શકો છો લોન
જો તમે શેરબજારમાં રોકાણ કરો છો અને ઈમરજન્સી પૈસાની જરૂર ઉભી થાય છે, તો તમે તમારી સિક્યોરિટીઝ એટલે કે સ્ટોક્સ, મ્યુચ્યુઅલ ફંડ કે બોન્ડ ગીરો મૂકીને લોન લઈ શકો છો. આ લોનને લોન અગેઇન્સ્ટ શેર અથવા લોન અગેઇન્સ્ટ સિક્યોરિટીઝ પણ કહેવામાં આવે છે.
જ્યારે લોકોને પૈસાની જરૂર હોય છે, ત્યારે તેઓ બેંકો અથવા નોન-બેંકિંગ નાણાકીય કંપનીઓ પાસેથી લોન લે છે. સામાન્ય રીતે, લોન લેતી વખતે આપણે બેંક પાસે કંઈક ગીરવે રાખવું પડે છે. જો તમે શેરબજારમાં રોકાણ કરો છો અને ઈમરજન્સી પૈસાની જરૂર ઉભી થાય છે, તો તમે તમારી સિક્યોરિટીઝ એટલે કે સ્ટોક્સ, મ્યુચ્યુઅલ ફંડ કે બોન્ડ ગીરો મૂકીને લોન લઈ શકો છો.
આ લોનને લોન અગેઇન્સ્ટ શેર અથવા લોન અગેઇન્સ્ટ સિક્યોરિટીઝ પણ કહેવામાં આવે છે. આજે દેશમાં ઘણી બેંકો અને NBFC આ લોન આપી રહી છે. તમે દેશની સૌથી મોટી બેંકમાંથી 20 લાખ રૂપિયા સુધીની લોન શેર ગીરવે મુકીને લઈ શકો છો. તો કેટલીક NBFC 1 કરોડ રૂપિયા સુધીની લોન આપે છે.
એક અંદાજ મુજબ ભારતમાં શેર સામે ધિરાણનું બજાર રૂ. 50,000 થી 55,000 કરોડની વચ્ચે છે. સામાન્ય રીતે હાઈ નેટવર્થ ઈન્ડિવિઝ્યુઅલ(HNI) શેર સામે લોન લે છે. તેઓ સ્ટોક્સ અને ડેરિવેટિવ્ઝમાં રોકાણ કરે છે, જેના માટે તેઓ લોનના નાણાંનો ઉપયોગ કરે છે. છૂટક રોકાણકાર પણ લોન લઈ શકે છે. આ માટે તેના ડીમેટ ખાતામાં શેર હોવા જોઈએ.
કેટલી મળે છે લોન ?
સામાન્ય રીતે, શેરના બજાર મૂલ્યના 50 થી 70 ટકા લોન તરીકે મેળવી શકાય છે. વિવિધ નાણાકીય સંસ્થાઓની લોન મર્યાદા પણ અલગ અલગ હોય છે. એસબીઆઈ પાસેથી ન્યૂનતમ 50 હજારથી 20 લાખ રૂપિયાની લોન મેળવી શકાય છે. જો તમે IPOમાં રોકાણ કરવાના હેતુથી શેર સામે લોન માટે અરજી કરી રહ્યા છો, તો તમે 10 લાખ રૂપિયાથી વધુની લોન મેળવી શકશો નહીં. Mirae Asset Financial Services એ NSDL ડીમેટ એકાઉન્ટ ધરાવતા ગ્રાહકોને તેમના ઈક્વિટી રોકાણોને ઓનલાઈન ગીરવે રાખીને રૂપિયા 10,000 થી 1 કરોડ સુધીની લોન (શેર સામે લોન) આપે છે.
RBIની માર્ગદર્શિકા હેઠળ, એનબીએફસી ફક્ત એનએસઈના ગ્રુપ 1 શેર સામે જ લોન આપી શકે છે. ગ્રૂપ 1ના શેરનો અર્થ એ છે કે છેલ્લા છ મહિનામાં ઓછામાં ઓછા 80 દિવસનો વેપાર થયો હોય તેવા શેર. તેમની ન્યૂનતમ અસર કિંમત 1 ટકા જેટલી અથવા ઓછી હોવી જોઈએ. ઇમ્પેક્ટ કોસ્ટનો અર્થ એ છે કે રોકાણકાર મોટી સંખ્યામાં શેર ખરીદવા અથવા વેચવા માટે ચૂકવે છે તે વધારાનો ખર્ચ.
કોણ લોન લઈ શકે ?
શેરબજારમાં નાણાંનું રોકાણ કરનાર કોઈપણ રોકાણકાર શેર સામે લોન લઈ શકે છે. શેર ડીમેટ ખાતામાં હોવા જોઈએ. NRIને આ સુવિધા મળતી નથી. આ લોન પર વ્યાજ દરની વાત કરીએ, તો તે વિવિધ નાણાકીય સંસ્થાઓ દ્વારા બદલાય છે. સામાન્ય રીતે, શેર ગીરવે રાખીને લીધેલી લોન પર 9થી 13 ટકા વ્યાજ ચૂકવવું પડે છે. બેંકો આ લોન પર પ્રોસેસિંગ ફી પણ વસૂલે છે. સામાન્ય રીતે આ લોન 30 મહિના માટે આપવામાં આવે છે.