Income Tax: કર્મચારી WORK FROM HOME કરતાં હોય તો HRA કેવી રીતે Claim કરી શકાય? જાણો શું છે નિયમ
કર્મચારીઓના મનમાં પ્રશ્ન ઉઠી રહ્યા છે કે જ્યારે તેઓ ભાડાના મકાનમાં રહેતા નથી અને તેમના ગામ/શહેરમાં તેમના માતાપિતા સાથે રહે છે ત્યારે તેમને HRA નો લાભ મળશે કે કેમ? જો HRA મળે છે તો તે કરપાત્ર બનશે?
કોરોના મહામારીએ ‘વર્ક ફ્રોમ હોમ’ (WORK FROM HOME – WFH) ને જીવનનો મહત્વનો ભાગ બનાવી દીધો છે. હવે ઓફિસનું લગભગ તમામ કામ ઘરેથી જ કરવામાં આવી રહ્યું છે. આની મોટી અસર કર્મચારીના હાઉસ રેન્ટ એલાઉન્સ(House Rent Allowance – HRA) પર જોવા મળી રહી છે. કેટલાક કિસ્સાઓમાં કર્મચારીઓની ટેક્સની જવાબદારી વધી છે. કર્મચારીઓના મનમાં પ્રશ્ન ઉઠી રહ્યા છે કે જ્યારે તેઓ ભાડાના મકાનમાં રહેતા નથી અને તેમના ગામ/શહેરમાં તેમના માતાપિતા સાથે રહે છે ત્યારે તેમને HRA નો લાભ મળશે કે કેમ? જો HRA મળે છે તો તે કરપાત્ર બનશે?
ચાલો આ એક ઉદાહરણ સાથે સમજીએ. હસમુખભાઈ અમદાવાદમાં એક મલ્ટીનેશનલ કંપનીમાં કામ કરે છે. હસમુખભાઈની કંપની તેમને HRA આપે છે પરંતુ તે તેના ગામમાં તેના માતા -પિતા સાથે રહેવા આવી છે. હાલમાં તેમણે અમદાવાદમાં ભાડાનું મકાન ખાલી કર્યું છે. હવે સવાલ એ છે કે જો હસમુખભાઈ ભાડે રહેતા નથી, તો પછી તે HRA નો ઉપયોગ કેવી રીતે કરશે અને કંપનીમાં તે કેવી રીતે બતાવશે.
આ ઉદાહરણ સાથે સમજો
તેનું ફંડ ખૂબ જ સરળ છે. હસમુખભાઈ માતાપિતાને ભાડાના પૈસા આપે અને પછી તે પૈસા HRA તરીકે દાવો કરી શકે છે. આ માટે હસમુખભાઈએ તેમના માતા -પિતા સાથે ભાડાનો કરાર કરવો પડશે. આ કરાર હેઠળ દર મહિને માતા કે પિતાના ખાતામાં પૈસા ટ્રાન્સફર કરવા પડશે. આમ કરવાથી બે ફાયદા થશે. એક, માતાપિતાને થોડી આવક મળશે. બીજું, જસમુખભાઈ રકમ HRA માં બતાવીને કર મુક્તિનો દાવો કરી શકે છે. જો કે, માતાપિતાએ ધ્યાનમાં રાખવું જોઈએ કે ITR ફાઇલ કરતી વખતે હસમુખભાઈ પાસેથી મળેલા પૈસાને આવક તરીકે દર્શાવો. જો માતાપિતાની અન્ય આવક કરની મૂળભૂત મર્યાદા કરતાં ઓછી હોય, તો તેમને ટેક્સ ચૂકવવો પડશે નહીં. આ સાથે ઘરના પૈસા ઘરમાં જ રહેશે.
ટેક્સ બચાવવા માટે શું કરવું જોઈએ?
એવું પણ બની શકે છે કે તમારી કંપની તમારા HRA Claimને સ્વીકારતી નથી અને HRA તરીકે ચૂકવેલ તમામ નાણાં પર ટેક્સ કાપી લે છે. તમને લાગશે કે આ એક મોટી ખોટ બની ગઈ છે. જે કિસ્સામાં HRA માં નાણાં બચાવવાના હતા પરંતુ અહીં તે કપીલવામાં આવ્યા છે. જો કે, આવું થાય તો પણ ચિંતા કરશો નહીં. રાહતનો બીજો રસ્તો છે. તમારે ફક્ત ITR રિટર્ન ફાઈલ કરવાનું છે અને કંપની દ્વારા કાપવામાં આવેલા વધારાના ટેક્સ પર કર મુક્તિનો દાવો કરવો. આ માટે તમારે ભાડાની રસીદ અને બેંક સ્ટેટમેન્ટ વગેરે આપવાની જરૂર પડશે એટલે કે, જો તમે માતાપિતાને ભાડું આપો છો, તો ચોક્કસપણે તેમની પાસેથી ભાડાની રસીદ લો. હંમેશા ખાતામાંથી ભાડાના પૈસા ટ્રાન્સફર કરો. જો તમે તમારા પોતાના ઘરમાં ભાડે રહો છો, તો આ માટે તમારા નામે કોઈ પણ કુરિયર અથવા પોસ્ટને પુરાવા તરીકે રજૂ કરો.
તમે કેટલો ટેક્સ બચાવી શકો છો?
ધારો કે તમે એક કંપનીમાં કામ કરો છો અને ભાડા પર ફ્લેટ લીધો છે જેનું ભાડું 15,000 રૂપિયા પ્રતિ માસ છે. બેઝિક પગાર રૂ. 25,000 અને 2,000 રૂપિયાના DA સાથે મળે છે. કંપની તરફથી એક વર્ષમાં 1 લાખ રૂપિયાનો HRA પણ મળે છે. આ કિસ્સામાં કંપની દ્વારા પ્રાપ્ત HRA પર કોઈ ટેક્સ ચૂકવવો પડશે નહીં. નિયમો અનુસાર જો તમે મેટ્રો શહેરમાં રહો છો તો મૂળભૂત પગારના 50 ટકા સુધી અને બિન-મેટ્રો શહેરમાં રહેતા લોકોને મૂળ પગારના 40 ટકા સુધી HRA ટેક્સ મુક્તિનો લાભ મળે છે. આ સિવાય વાર્ષિક આવકના 10 ટકા ભાડા પર ખર્ચવામાં આવે તો પણ તેનો લાભ પણ મળે છે.
આ પણ વાંચો : અર્થવ્યવસ્થાના સુધાર માટે દરેક વ્યક્તિએ રસી લેવી જરૂરી, પડકારો પણ ઓછા નથી – નાણામંત્રીએ આપ્યુ નિવેદન
આ પણ વાંચો : એર ઇન્ડિયાના કર્મચારીઓને મળી ક્વાર્ટર ખાલી કરવાની નોટિસ, યુનિયનોએ આપી હડતાલની ચેતવણી