ભારતીય ચલણી નોટો પર સૌપ્રથમ કોનું નામ છાપવામાં આવ્યું હતું? જાણો અહીં
Indian currency notes: એવી કોઈ રૂપિયાની નોટ નથી કે જેના પર RBI ગવર્નરની સહી ન હોય. પરંતુ શું તમે જાણો છો કે ભારતીય નોટો પર સૌથી પહેલા કયા રાજ્યપાલનું નામ છપાયું હતું? જો નહીં તો ચાલો જાણીએ
તમારી પાસે જે પણ ભારતીય ચલણ હશે, તેના પર રિઝર્વ બેંક ઓફ ઈન્ડિયા (RBI)ના ગવર્નરનું નામ પ્રિન્ટ કરવામાં આવેલુ હશે. એવી કોઈ રૂપિયાની નોટ નથી કે જેના પર RBI ગવર્નરની સહી ન હોય. પરંતુ શું તમે જાણો છો કે ભારતીય નોટો પર સૌથી પહેલા કયા રાજ્યપાલનું નામ છપાયું હતું? જો નહીં તો ચાલો જાણીએ
IAS સંજય મલ્હોત્રા RBIના નવા ગવર્નર છે. તમે તમામ ભારતીય રૂપિયાની નોટો પર જોયું હશે કે જ્યારે તે નોટ જાહેર કરવામાં આવે છે, ત્યારે નોટ પર દેશના રાજ્યપાલનું નામ અને હસ્તાક્ષર હોય છે. દેશમાં ફરતી 10,20,50,100 અને 500 રૂપિયાની તમામ નોટો પર RBI ગવર્નરના શબ્દો, નામ અને હસ્તાક્ષર હાજર છે. પરંતુ આજે અમે તમને જણાવીશું કે ભારતની નોટો પર સૌથી પહેલા કયા રાજ્યપાલનું નામ છપાયું હતું.
ભારતીય રિઝર્વ બેંક (RBI) ના પ્રથમ ગવર્નર સર ઓસ્બોર્ન સ્મિથ હતા. તમને જણાવી દઈએ કે RBIની સ્થાપના 1 એપ્રિલ 1935ના રોજ થઈ હતી. ઓસ્બોર્ન સ્મિથ 1 એપ્રિલ 1935ના રોજ આરબીઆઈના પ્રથમ ગવર્નર બન્યા હતા. આ સમયે સ્મિથ એક પ્રોફેશનલ બેંકર હતા અને બેંક ઓફ ન્યુ સાઉથ વેલ્સમાં 20 વર્ષ અને કોમનવેલ્થ બેંક ઓફ ઓસ્ટ્રેલિયામાં 10 વર્ષ સેવા આપ્યા બાદ, તેઓ 1926માં ઈમ્પીરીયલ બેંક ઓફ ઈન્ડિયાના મેનેજિંગ ડિરેક્ટર તરીકે ભારત આવ્યા હતા. જોકે, આરબીઆઈએ તેમના કાર્યકાળ દરમિયાન નોટ જાહેર કરી ન હતી.
RBIએ પહેલીવાર નોટો ક્યારે બહાર પાડી? : રિઝર્વ બેંક ઓફ ઈન્ડિયાની સ્થાપના 1 એપ્રિલ, 1935ના રોજ થઈ હતી. પરંતુ તેની સ્થાપનાના ત્રણ વર્ષ પછી, જાન્યુઆરી 1938માં, આરબીઆઈએ પ્રથમ વખત 5 રૂપિયાની ચલણી નોટ બહાર પાડી. આ નોટ પર 'કિંગ જ્યોર્જ VI'નું ચિત્ર છપાયેલું હતું.
તે સમયે ભારતના બીજા ગવર્નર જેમ્સ બ્રાડ ટેલર હતા. તે જ વર્ષે આરબીઆઈએ ફરીથી 10 રૂપિયાની નોટો, માર્ચમાં 100 રૂપિયાની નોટો અને જૂનમાં 1000 રૂપિયા અને 10,000 રૂપિયાની ચલણી નોટો જાહેર કરી હતી.
સ્વતંત્ર ભારતની પ્રથમ રૂ. 1 ની ચલણી નોટ રિઝર્વ બેંક દ્વારા વર્ષ 1949માં બહાર પાડવામાં આવી હતી. તમને જણાવી દઈએ કે વર્ષ 1947 સુધી રિઝર્વ બેંક દ્વારા જારી કરાયેલી નોટો પર બ્રિટિશ રાજા જ્યોર્જની તસવીર છપાતી હતી. પરંતુ સ્વતંત્ર ભારતની પ્રથમ 1 રૂપિયાની નોટ પર રાજા જ્યોર્જના ચિત્રની જગ્યાએ સારનાથથી અશોક સ્તંભના સિંહ મૂડીના પ્રતીક સાથે નવી બેંક નોટો જાહેર કરવામાં આવી હતી. તે સમયે બંગાળના રાજ્યપાલ રામારાવ હતા. ભારતીય રિઝર્વ બેંકે વર્ષ 1969માં પ્રથમ વખત ગાંધીજીના ફોટાવાળી 100 રૂપિયાની નોટ બહાર પાડી હતી.