Airplane Toilet : વિમાનના શૌચાલયનો કચરો ક્યાં જાય છે? તેનો નિકાલ કેવી રીતે થાય છે તે જાણશો તો ચોંકી જશો
Apr 03, 2025 | 10:05 AM
ઘણા લોકોના મનમાં એક સ્વાભાવિક પ્રશ્ન ઉદ્ભવે છે કે વિમાનમાં શૌચાલયમાંથી મળ ક્યાં જાય છે. કેટલાક લોકો મજાક કરે છે કે જ્યારે વિમાન આકાશમાં ઉડે છે, ત્યારે તેના શૌચાલયમાંથી ગંદકી નીકળે છે. પણ એ સાચું નથી. વિમાનમાં આ કચરાનું સંચાલન કેવી રીતે થાય છે? તેનું શું કરવામાં આવે છે ? અમે તમને જણાવીશું એવી વાતો જે તમને આશ્ચર્યચકિત કરી દેશે.
એક સમય હતો જ્યારે વિમાનમાં બેસવુ એ એક મોટું આશ્ચર્ય માનવામાં આવતું હતું. લોકો વિમાનમાં બેસવાનો અનુભવ લોકોને કહેતા હતા. આ એકમાત્ર વાહન છે જે દિવસોના પ્રવાસને કલાકોમાં રૂપાંતરિત કરી શકે છે અને તમને જ્યાં પહોંચવાનું છે તે સ્થળ પર લઈ જઈ શકે છે. જોકે, ઘણા લોકોને હવાઈ મુસાફરી અંગે ઘણા પ્રશ્નો હોય છે. વિમાનમાં શૌચાલયનો ઉપયોગ કરતી વખતે કચરો ક્યાં જાય છે? આ શંકા તમારા મનમાં કોઈ ને કોઈ સમયે આવશે
જો તમે આકાશમાં ઉડતી વખતે વિમાનના શૌચાલયનો ઉપયોગ કરો છો, તો તમે વિચારી રહ્યા હશો કે તે વિમાનમાંથી પડી જશે કે વિમાનમાં જ રહેશે. આ વિષય પર ચર્ચાઓ સમયાંતરે થતી રહે છે. હવે ચાલો એ જાણવાનો પ્રયાસ કરીએ કે વિમાનમાં શૌચાલયના કચરાનો ખરેખર નિકાલ કેવી રીતે થાય છે.
વિમાનમાં શૌચાલયની વ્યવસ્થા આપણા ઘરોના શૌચાલયોથી સાવ અલગ હોય છે. તે વેક્યુમ-આધારિત ટેકનોલોજીનો ઉપયોગ કરે છે, જેમાં વિમાનની અંદર અને બહારના દબાણના તફાવત દ્વારા કચરો દૂર કરવામાં આવે છે. આ અભિગમ માત્ર પાણીની બચત જ નથી કરતો પણ વિમાન પર વધારાનું વજન પણ ઘટાડે છે.
જ્યારે તમે ટોઇલેટ પર ફ્લશ બટન દબાવો છો, ત્યારે વાલ્વ ખુલે છે. આ વાલ્વની પાછળ એક શક્તિશાળી વેક્યુમ સિસ્ટમ છે જે ઊંચાઈ (૩૦,૦૦૦-૪૦,૦૦૦ ફૂટ) પર ઓછા બાહ્ય દબાણનો ઉપયોગ કરીને કચરો ઝડપથી બહાર કાઢે છે. આ કચરો વિમાનમાં સ્થાપિત ટાંકીમાં એકત્રિત કરવામાં આવે છે.
આ સિસ્ટમમાં પાણીનો વપરાશ પણ ખૂબ ઓછો છે. ઘરના શૌચાલયોને પ્રતિ ફ્લશ 6-10 લિટર પાણીની જરૂર પડે છે, જ્યારે વિમાનના શૌચાલયોને ફક્ત 0.5-1 લિટર પાણીની જરૂર પડે છે. કચરામાંથી ગંધ દૂર કરવા માટે એનોડાઇઝ્ડ લિક્વિડ નામના રસાયણનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે. આ રસાયણ માત્ર ગંધને નિયંત્રિત કરતું નથી પણ કચરાને વિઘટિત કરવામાં પણ મદદ કરે છે. આનાથી પર્યાવરણને કોઈ નુકસાન થતું નથી કારણ કે કચરો ટાંકીમાં જ એકત્રિત કરવામાં આવે છે અને પછી તેનો યોગ્ય રીતે નિકાલ કરવામાં આવે છે.
કેટલાક વિમાનોમાં વેક્યુમ પંપનો ઉપયોગ થાય છે, કારણ કે જ્યારે વિમાન જમીન પર હોય અથવા ઓછી ઊંચાઈ પર હોય ત્યારે દબાણનો તફાવત ઓછો હોય છે. આ પંપ નાના હોવા છતાં, કાર્યક્ષમ છે.
વિમાનમાં રહેલો બધો કચરો સીલબંધ ટાંકીમાં એકત્રિત કરવામાં આવે છે. આ ટાંકી એલ્યુમિનિયમ અથવા સંયુક્ત સામગ્રીથી બનેલી છે અને તેને લીક-પ્રૂફ બનાવવા માટે ડિઝાઇન કરવામાં આવી છે. વિમાન ઉતર્યા પછી, ગ્રાઉન્ડ ક્રૂ એક ખાસ ટ્રક - ટોઇલેટ સર્વિસ ટ્રક અથવા મધ ટ્રક - નો ઉપયોગ કરીને આ ટાંકી ખાલી કરે છે. તે કચરો ગટર શુદ્ધિકરણ પ્લાન્ટમાં મોકલવામાં આવે છે.
આંતરરાષ્ટ્રીય નાગરિક ઉડ્ડયન સંગઠન જેવા સંગઠનો હવામાં કચરો છોડવા પર કડક નિયંત્રણો લાદે છે. જોકે, ભાગ્યે જ એવા બનાવો બન્યા છે જ્યાં ટાંકી લીક થઈ ગઈ હોય અને કચરો બહાર છલકાઈ ગયો હોય. ઊંચાઈ પર ઓછા તાપમાનને કારણે તેઓ થીજી જતા અને ક્યારેક જમીન પર પડી જતા. પરંતુ આવી વસ્તુઓ ખૂબ જ દુર્લભ છે.
કચરા સાથે ભળેલું એનોડાઇઝ્ડ પ્રવાહી વાદળી રંગનું હોવાથી, તે જ્યાં પણ પડે છે ત્યાં વાદળી રંગ દેખાય છે. જોકે, ટેકનોલોજીકલ પ્રગતિને કારણે આવી સમસ્યાઓ હવે લગભગ દૂર થઈ ગઈ છે.
Published On - 10:32 am, Thu, 27 March 25