છૂટાછેડાને લઈને સુપ્રીમ કોર્ટનો મહત્વનો નિર્ણય, હવે પતિ પત્નીને 6 મહિનાની રાહ નહીં જોવી પડે

સુપ્રીમ કોર્ટની બંધારણીય ખંડપીઠે છૂટાછેડા સંબંધિત મામલામાં પોતાનો ચુકાદો આપતાં કહ્યું છે કે જો સંબંધોમાં સુધારાની કોઈ અવકાશ નથી, તો દંપતીએ છ મહિનાની ફરજિયાત રાહ જોવાની જરૂર નથી. બંધારણીય બેંચે કહ્યું કે સુપ્રીમ કોર્ટ કલમ 142 હેઠળની અનિવાર્ય શક્તિઓનો ઉપયોગ લગ્નમાં અસંગત સંબંધના આધારે છૂટાછેડા આપવા માટે કરી શકે છે.

સુપ્રીમ કોર્ટની બંધારણીય બેંચે સોમવારે છૂટાછેડા પર મહત્વનો નિર્ણય સંભળાવ્યો છે. કોર્ટે કહ્યું છે કે જો પતિ-પત્નીના સંબંધો તૂટી ગયા હોય અને સમાધાનનો કોઈ અવકાશ ન હોય તો તે ભારતના બંધારણની કલમ 142 હેઠળ છૂટાછેડા આપી શકે છે. આ માટે 6 મહિનાની રાહ જોવી ફરજિયાત રહેશે નહીં. કોર્ટે કહ્યું કે તેણે એવા પરિબળોને નિર્ધારિત કર્યા છે કે જેના આધારે લગ્નને સમાધાનની શક્યતાની બહાર ગણી શકાય. આ સાથે કોર્ટ એ પણ સુનિશ્ચિત કરશે કે પતિ-પત્ની વચ્ચે કેવી રીતે સમાનતા રહેશે. આમાં બાળકોની ભરણપોષણ, ભરણપોષણ અને કસ્ટડીનો સમાવેશ થાય છે.

સુપ્રીમ કોર્ટે આ મામલે બે મોટી વાત કહી

અનુચ્છેદ 142 સર્વોચ્ચ અદાલતને આવા હુકમો અને આદેશો પસાર કરવાની સત્તા આપે છે જે કોઈપણ કેસ અથવા તેની સમક્ષ પેન્ડિંગ મામલામાં ‘સંપૂર્ણ ન્યાય કરવા’ માટે જરૂરી હોય.

‘અમે માન્યું છે કે કોર્ટ બિન-સધ્ધરતાના આધારે લગ્નને રદ કરી શકે છે. અમે એવા પરિબળો પણ નક્કી કર્યા છે જે કહે છે કે લગ્ન ક્યારે તૂટશે.

પહેલા પુનર્વિચાર માટે અપાતો હતો સમય

હાલના લગ્ન કાયદા અનુસાર પતિ-પત્નીની સંમતિ હોવા છતાં, પ્રથમ ફેમિલી કોર્ટ બંને પક્ષકારોને પુનર્વિચાર કરવા માટે સમય મર્યાદા (6 મહિના) આપે છે. હવે, સુપ્રીમ કોર્ટની નવી વ્યવસ્થા અનુસાર પરસ્પર સંમતિથી છૂટાછેડા માટે નિર્ધારિત 6 મહિનાની રાહ જોવાની જરૂર નથી. સુપ્રીમ કોર્ટની બંધારણીય ખંડપીઠે કહ્યું કે એમાં ક્યારેય કોઈ શંકા નથી કે આ કોર્ટ પાસે સંપૂર્ણ ન્યાય કરવાની સત્તા છે. આ કોર્ટ માટે અસંગત સંબંધોના આધારે છૂટાછેડા આપવાનું શક્ય છે. 29 સપ્ટેમ્બર, 2022ના રોજ પાંચ જજોની બંધારણીય બેન્ચે સંદર્ભમાં પોતાનો ચુકાદો અનામત રાખ્યો હતો.

શું હતો સમગ્ર મામલો?

વાસ્તવમાં, સુપ્રીમ કોર્ટની બંધારણીય બેંચને સંદર્ભિત મુખ્ય મુદ્દો એ હતો કે શું હિન્દુ લગ્ન અધિનિયમની કલમ 13B હેઠળ પરસ્પર સંમતિથી છૂટાછેડા માટે ફરજિયાત રાહ જોવાની અવધિ માફ કરી શકાય છે. જેના પર હવે બંધારણીય બેંચે પોતાનો નિર્ણય સંભળાવ્યો છે. સાત વર્ષ પહેલા સુપ્રીમ કોર્ટની ડિવિઝન બેન્ચે આ અરજીને પાંચ જજોની બંધારણીય બેંચને મોકલી હતી. સુપ્રીમ કોર્ટની આ બંધારણીય બેંચમાં જસ્ટિસ સંજય કિશન કૌલ, જસ્ટિસ સંજીવ ખન્ના, એએસ ઓકા, જસ્ટિસ વિક્રમ નાથ અને જેકે મહેશ્વરી સામેલ હતા.