આસામમાંથી આ વર્ષે હટાવવામાં આવશે AFSPA, CM હિમંતાએ કરી જાહેરાત, જાણો શું છે આ કાયદો?
આસામના મુખ્યમંત્રી હિમંતા બિસ્વા સરમાએ કહ્યું કે 2023ના અંત સુધીમાં અમે રાજ્યમાંથી AFSPAને સંપૂર્ણપણે હટાવવાનું લક્ષ્ય નક્કી કર્યું છે. આ સાથે તેમણે એમ પણ જણાવ્યું કે પોલીસકર્મીઓને તાલીમ આપવા માટે પૂર્વ સૈનિકોની મદદ લેવામાં આવશે.
આસામના મુખ્યમંત્રી હિમંતા બિસ્વા શર્માએ AFSPAને લઈને મોટું નિવેદન આપ્યું છે. તેમણે કહ્યું છે કે 2023ના અંત સુધીમાં રાજ્યમાંથી AFSPA સંપૂર્ણપણે પાછી ખેંચી લેવામાં આવશે.
ટ્વીટ કરીને આ અંગે માહિતી આપતા તેમણે કહ્યું કે 2023ના અંત સુધીમાં અમે રાજ્યમાંથી AFSPAને સંપૂર્ણપણે હટાવવાનું લક્ષ્ય નક્કી કર્યું છે. આ સાથે તેમણે એમ પણ જણાવ્યું કે પોલીસકર્મીઓને તાલીમ આપવા માટે પૂર્વ સૈનિકોની મદદ લેવામાં આવશે.
તમને જણાવી દઈએ કે ઉત્તર-પૂર્વના રાજ્યોમાં AFSPA હટાવવાની લાંબા સમયથી માંગ કરવામાં આવી રહી છે. નાગાલેન્ડમાં ગયા વર્ષે ડિસેમ્બરમાં સેનાના ગોળીબારમાં છ લોકો માર્યા ગયા હતા, ત્યારે AFSPA હટાવવાની માંગ તેજ બની હતી. આ પછી નાગાલેન્ડમાં જબરદસ્ત હિંસા થઈ હતી, જેમાં વધુ 8 લોકો માર્યા ગયા હતા.
કયા વિસ્તારોમાંથી AFSPA દૂર કરવામાં આવી છે?
આસામઃ અહીં 1990થી સમગ્ર વિસ્તારમાં AFSPA લાગુ કરવામાં આવી હતી. હવે તેને 23 જિલ્લામાંથી સંપૂર્ણપણે હટાવી દેવામાં આવ્યું છે. આ માત્ર એક જ જિલ્લામાં આંશિક રીતે લાગુ રહેશે.
નાગાલેન્ડઃ આ કાયદો 1995થી સમગ્ર પ્રદેશમાં લાગુ હતો. શુક્રવારથી તેને 7 જિલ્લાના 15 પોલીસ સ્ટેશનોમાંથી હટાવી દેવામાં આવશે.
મણિપુરઃ રાજધાની ઇમ્ફાલના 7 વિસ્તારોને બાદ કરતાં સમગ્ર વિસ્તારમાં AFSPA 2004થી લાગુ છે. હવે તેને 6 જિલ્લાના 15 પોલીસ સ્ટેશનોમાંથી પણ હટાવી દેવામાં આવ્યો છે.
AFSPA શું છે?
અશાંત વિસ્તારોમાં AFSPA લાગુ કરવામાં આવે છે. આવા વિસ્તારોમાં, સુરક્ષા દળો પાસે વોરંટ વિના કોઈપણની ધરપકડ કરવાની સત્તા છે અને ઘણા કિસ્સાઓમાં બળનો ઉપયોગ પણ થઈ શકે છે.
પૂર્વોત્તરમાં સુરક્ષા દળોની મદદ માટે આ કાયદો 11 સપ્ટેમ્બર 1958ના રોજ પસાર કરવામાં આવ્યો હતો. 1989માં જમ્મુ-કાશ્મીરમાં આતંકવાદ વધ્યો ત્યારે 1990માં અહીં AFSPA લાગુ કરવામાં આવી હતી. હવે કેન્દ્ર સરકાર પણ નક્કી કરે છે કે આ અવ્યવસ્થિત વિસ્તારો કોણ હશે. AFSPA માત્ર અવ્યવસ્થિત વિસ્તારોમાં જ લાગુ છે.
AFSPAમાંથી કયા અધિકારો મળે છે?
સુરક્ષા દળો કોઈપણ શંકાસ્પદ વ્યક્તિની વોરંટ વિના ધરપકડ કરી શકે છે. તે કાયદાનું ઉલ્લંઘન કરનારાઓને ચેતવણી આપ્યા પછી બળનો ઉપયોગ અને ગોળીબાર કરવાની પણ મંજૂરી આપે છે.
આ કાયદા હેઠળ સુરક્ષા દળોને કોઈપણના ઘર કે પરિસરમાં તલાશી લેવાનો અધિકાર મળ્યો છે અને આ માટે સુરક્ષા દળો જરૂર પડ્યે બળનો ઉપયોગ પણ કરી શકે છે.
જો સુરક્ષા દળોને શંકા હોય કે આતંકવાદીઓ અથવા તોફાનીઓ કોઈ મકાન કે ઈમારતમાં છુપાયેલા છે તો તેને નષ્ટ કરી શકાય છે. આ ઉપરાંત વાહનોને રોકીને તલાશી પણ લઈ શકાશે.
મોટી વાત એ છે કે જ્યાં સુધી કેન્દ્ર સરકાર મંજૂરી નહીં આપે ત્યાં સુધી સુરક્ષા દળો સામે કોઈ કેસ કે કાયદાકીય કાર્યવાહી થઈ શકે નહીં.
હાલ AFSPA કઈ જગ્યાએ લાગુ છે?
આસામ, મણિપુર, ત્રિપુરા, મેઘાલય, અરુણાચલ પ્રદેશ, મિઝોરમ, નાગાલેન્ડ, પંજાબ, ચંદીગઢ અને જમ્મુ અને કાશ્મીર સહિતના કેટલાક ભાગોમાં AFSPA લાગુ કરવામાં આવી હતી. જો કે, બાદમાં તેને સમયાંતરે ઘણા વિસ્તારોમાંથી દૂર પણ કરવામાં આવી હતી.
હાલમાં, આ કાયદો જમ્મુ અને કાશ્મીર, નાગાલેન્ડ, મણિપુર (રાજધાની ઇમ્ફાલના 7 પ્રદેશો સિવાય), આસામ અને અરુણાચલ પ્રદેશના ભાગોમાં લાગુ છે. તેને ત્રિપુરા, મિઝોરમ અને મેઘાલયમાંથી હટાવી દેવામાં આવ્યો છે.
AFSPA હટાવવાથી શું ફરક પડશે?
આસામ, નાગાલેન્ડ અને મણિપુરના જે વિસ્તારોમાંથી કેન્દ્ર સરકારે AFSPA હટાવી છે તે વિસ્તારો હવે અવ્યવસ્થિત રહેશે નહીં. આ વિસ્તારો પણ શાંત વિસ્તારો રહેશે.
સુરક્ષા દળોની શક્તિઓ મર્યાદિત રહેશે. જે રીતે હવે સુરક્ષા દળો કોઈની પણ વોરંટ વિના ધરપકડ કરી શકે છે, શંકાના આધારે ગોળી મારી શકે છે, આ બધું AFSPA હટાવ્યા પછી શક્ય નહીં બને.
