કુંભ મેળા બાદ ક્યાં ગાયબ થઈ જાય છે નાગા સાધુઓ ? જાણો કેવી હોય છે નાગા સન્યાસીઓની રહસ્યમયી દુનિયા

દર 12 વર્ષે કુંભ મેળાનું આયોજન થાય છે. કુંભ મેળા દરમિયાન નાગા સાધુઓ આકર્ષણનું કેન્દ્ર હોય છે. કુંભ મેળામાં નાગા સાધુઓ મોટી સંખ્યામાં જોવા મળે છે પરંતુ મેળા પછી આ સાધુઓ ક્યાંય દેખાતા નથી. ત્યારે તમારા મનમાં સવાલ થતો હશે કે પછી તેઓ ક્યાં જાય ગાયબ થઈ જાય છે, તો તેના વિશે આ લેખમાં જાણીશું.

સનાતન ધર્મની એક અનોખી અને અત્યંત તપસ્વી પરંપરાના ભાગ એવા નાગા સાધુઓ કુંભ દરમિયાન મોટી સંખ્યામાં હાજરી આપે છે. તેઓ કુંભના આધ્યાત્મિક કાર્યક્રમનું મુખ્ય આકર્ષણ અને કેન્દ્ર છે. નાગા સાધુઓના રહસ્યમય જીવનને કારણે તેઓ ફક્ત કુંભમાં જ સામાજિક રીતે જોઈ શકાય છે. તે કુંભ મેળામાં ક્યાંથી આવે છે અને ક્યાં જાય છે તે એક રહસ્ય છે કારણ કે કોઈએ તેને ક્યારેય જાહેરમાં આવતા કે જતા જોયા નથી.

લાખોની સંખ્યામાં આ નાગા સાધુઓ કોઈપણ વાહન કે જાહેર પરિવહનનો ઉપયોગ કર્યા વિના અને લોકોને દેખાયા વિના કુંભમાં પહોંચે છે. એવું માનવામાં આવે છે કે તેઓ હિમાલયમાં રહે છે અને કુંભ મેળામાં જ તેઓ સામાન્ય લોકોમાં જોવા મળે છે.

કુંભમાં બે સૌથી મોટા નાગા અખાડા મહાપરિનિર્વાણિ અખાડો અને વારાણસીમાં આવેલ પંચદશનમ જુના અખાડો છે. મોટાભાગના નાગા સાધુઓ પણ અહીંથી જ આવે છે. ઘણીવાર નાગા સાધુઓ ત્રિશૂળ ધારણ કરે છે અને પોતાના શરીરને રાખથી ઢાંકે છે. તેઓ રૂદ્રાક્ષની માળા અને પ્રાણીઓની ચામડી જેવા પરંપરાગત પોશાક પણ પહેરે છે. કુંભ મેળામાં, તેમને પહેલા સ્નાન કરવાનો અધિકાર આપવામાં આવે છે, ત્યારબાદ અન્ય ભક્તોને સ્નાન કરવાની મંજૂરી આપવામાં આવે છે. પરંતુ તે પછી તેઓ બધા પોતપોતાની રહસ્યમય દુનિયામાં પાછા ફરે છે.

કુંભ બાદ નાગા સાધુઓનું જીવન

કુંભ મેળા દરમિયાન, નાગા સાધુઓ તેમના અખાડાઓનું પ્રતિનિધિત્વ કરે છે. કુંભ પછી તેઓ પોતપોતાના અખાડામાં પાછા ફરે છે. અખાડા ભારતના વિવિધ ભાગોમાં આવેલા છે અને આ સાધુઓ ત્યાં ધ્યાન, સાધના અને ધાર્મિક ઉપદેશોનો અભ્યાસ કરે છે.

નાગા સાધુઓ તેમની તપસ્વી જીવનશૈલી માટે જાણીતા છે. કુંભ પછી ઘણા નાગા સાધુઓ ધ્યાન અને તપસ્યા કરવા માટે હિમાલય, જંગલો અથવા અન્ય શાંત અને એકાંત સ્થળોએ જાય છે. તેઓ કઠોર તપસ્યા અને ધ્યાનમાં સમય વિતાવે છે, જે તેમના આત્મા અને આધ્યાત્મિક સાધનાના વિકાસ માટે મહત્વપૂર્ણ માનવામાં આવે છે. કુંભ મેળા કે અન્ય ધાર્મિક કાર્યક્રમો યોજાય ત્યારે જ તેઓ જાહેરમાં આવે છે.

તીર્થ સ્થળોએ રહેવાની વ્યવસ્થા

કેટલાક નાગા સાધુઓ કાશી (વારાણસી), હરિદ્વાર, ઋષિકેશ, ઉજ્જૈન અથવા પ્રયાગરાજ જેવા પ્રખ્યાત તીર્થ સ્થળોએ રહે છે. આ સ્થળો તેમના માટે ધાર્મિક અને સામાજિક પ્રવૃત્તિઓના કેન્દ્રો છે. ગમે તે હોય, પરંતુ નાગા સાધુ બનવા માટે કે નવા નાગા સાધુઓને દીક્ષા આપવા માટે પ્રયાગ, નાસિક, હરિદ્વાર અને ઉજ્જૈનના કુંભમાં જ થાય છે. અહીં નાગા સાધુઓનું વર્ગીકરણ કરવામાં આવ્યું છે, જેમ કે પ્રયાગમાં દીક્ષા લેનાર નાગા સાધુને રાજરાજેશ્વર કહેવામાં આવે છે, ઉજ્જૈનમાં દીક્ષા લેનારને ખૂની નાગા સાધુ કહેવામાં આવે છે, હરિદ્વારમાં દીક્ષા લેનારને બર્ફાની નાગા સાધુ કહેવામાં આવે છે અને નાસિકમાં જે દીક્ષા લે છે તેને ખીચડિયા નાગા સાધુ કહેવામાં આવે છે.

ધાર્મિક યાત્રાઓ કરે છે

નાગા સાધુઓ ભારતભરમાં ધાર્મિક યાત્રાઓ પણ કરે છે. તેઓ વિવિધ મંદિરો, તીર્થસ્થળોની મુલાકાત લઈને અને ધાર્મિક કાર્યક્રમોમાં ભાગ લઈને પોતાની હાજરીનો અહેસાસ કરાવે છે. ઘણા નાગા સાધુઓ ગુપ્ત રહે છે અને સામાન્ય સમાજથી દૂર રહીને જીવન જીવે છે. તેમની આધ્યાત્મિક સાધના અને જીવનશૈલી તેમને સમાજથી અલગ અને સ્વતંત્ર બનાવે છે.