4 મોટા કારણો, શા માટે વિશ્વની સૌથી ભયંકર મહામારીનો અડ્ડો બની રહ્યું ચીન, જાણો
વિશ્વ પાંચ વર્ષ પહેલા કોવિડ-19 મહામારીથી ત્રસ્ત હતું, જ્યારે હવે એવા સમાચાર છે કે ચીનમાં HMPV વાયરસ ફેલાઈ રહ્યો છે. ચીનમાં રોગ ફેલાવાની કોઈ નવી વાત નથી. સમયાંતરે ચીન ખતરનાક બીમારીઓનો સામનો કરી રહ્યું છે. ચાલો જાણીએ આવું થવા પાછળનું કારણ શું છે?
પાંચ વર્ષ પહેલા ચીનના વુહાનથી ઉદભવેલા કોરોના વાયરસે સમગ્ર વિશ્વને હચમચાવી નાખ્યું હતું. અને હવે ફરી એકવાર ચીનમાંથી એક નવો વાઈરસ ફેલાઈ રહ્યો હોવાના અહેવાલ છે. હ્યુમન મેટાપ્યુમોવાયરસ (HMPV) નામનો આ વાયરસ કોવિડ-19 જેવા લક્ષણોનું કારણ બને છે, ખાસ કરીને નાના બાળકોમાં.
આ પહેલીવાર નથી કે જ્યારે ચીનને આવી મહામારીનો સામનો કરવો પડ્યો હોય. વિશ્વનો બીજો સૌથી વધુ વસ્તી ધરાવતો દેશ ચીન મહામારીના પ્રકોપનું કેન્દ્ર બની ગયું છે. પણ સવાલ એ છે કે આવું કેમ થાય છે? શા માટે ચીન વારંવાર આવા ખતરનાક રોગોનો સામનો કરે છે?
2003: સાર્સ
નવેમ્બર 2002 માં, સાર્સ વાયરસ એટલે કે ગંભીર તીવ્ર શ્વસન સિન્ડ્રોમ ચીનથી શરૂ થયો. તે જાણીતું છે કે તે સંભવતઃ ચામાચીડિયાથી શરૂ થયું, પછી બિલાડીઓમાં અને પછી મનુષ્યોમાં ફેલાયું. તે પછી તે 26 વધુ દેશોમાં ફેલાઈ, જેના કારણે 8 હજાર લોકો સંક્રમિત થયા અને 774 લોકોના મોત થયા. જુલાઈ 2003 સુધીમાં વાયરસને નિયંત્રિત કરવામાં આવ્યો હતો અને ત્યારથી તે ફરી સામે આવ્યો નથી. ફાટી નીકળવાની શરૂઆતમાં વાયરસ વિશેની માહિતીને દબાવવાનો પ્રયાસ કરવા બદલ ચીનની ટીકા કરવામાં આવી હતી. નવો કોરોના વાયરસ પણ સાર્સ પરિવારનો સભ્ય હતો.
બર્ડ ફ્લૂ
એવિયન ફ્લુ અથવા બર્ડ ફ્લૂ એ એક વાયરલ ચેપ છે જે પક્ષીઓથી પક્ષીઓમાં ફેલાય છે. આ રોગ ચેપગ્રસ્ત મરઘીઓ અથવા અન્ય પક્ષીઓની ખૂબ નજીક રહેવાથી ફેલાય છે. આ રોગ ખાસ કરીને મરઘીઓની વિવિધ પ્રજાતિઓ સાથે સીધા સંપર્ક દ્વારા મનુષ્યોમાં પણ ફેલાય છે. આ વાયરસ મોં, આંખ અને નાક દ્વારા મનુષ્યમાં ફેલાય છે. આ રોગચાળાના ઘણા સ્વરૂપો લાંબા સમયથી વિશ્વમાં દેખાઈ રહ્યા છે, પરંતુ હાલમાં પ્રચલિત H5N1 પ્રથમ વખત 1996 માં ચીનમાં દેખાયો હતો. તે ઉચ્ચ રોગકારકતાનો વાયરસ માનવામાં આવે છે.
તેનો મૃત્યુ દર લગભગ 60% હતો એટલે કે તેનાથી પ્રભાવિત 10 માંથી 6 લોકો મૃત્યુ પામ્યા હતા. ક્લેવલેન્ડ ક્લિનિક અનુસાર, બર્ડ ફ્લૂ એ અત્યાર સુધીના સૌથી ભયંકર રોગોમાંનો એક છે. વિશ્વમાં તેનો મૃત્યુ દર 50% થી વધુ છે. મતલબ કે બર્ડ ફ્લૂથી પીડિત 10 લોકોમાંથી 5 લોકોના મોત થાય છે.
ચીનમાં વાઈરસ કેમ ફેલાઈ રહ્યો છે?
ચીન રોગચાળાનું કેન્દ્ર બનવા પાછળ ઘણાં ભૌતિક અને સાંસ્કૃતિક કારણો છે, જેમાં ગીચ વસ્તી, જંગલી પ્રાણીઓનો વપરાશ અને વધુ પડતું શહેરીકરણ સામેલ છે. નિષ્ણાતો કહે છે કે સમગ્ર વિશ્વમાં માંસનો વેપાર વધી રહ્યો છે. જંગલો ઘટી રહ્યા છે અને પશુપાલન વધી રહ્યું છે. આને કારણે, જંગલી પ્રાણીઓમાંથી વાયરસ ઉછેરના પ્રાણીઓમાં પ્રવેશ કરે છે. ત્યાંથી આ વાયરસ માનવ શરીરમાં પહોંચે છે.
- ગીચ વસ્તી: ચીનની વસ્તી એક અબજથી વધુ છે અને તેના શહેરી વિસ્તારોમાં પણ વસ્તીની ગીચતા વધારે છે. આવા વાતાવરણમાં રોગ ઝડપથી ફેલાય છે.
- જંગલી પ્રાણીઓ સાથે સંપર્ક: ચીનમાં લોકો વારંવાર જંગલી પ્રાણીઓ ખાય છે. આ પ્રાણીઓ ઘણા પ્રકારના વાઈરસના વાહક છે, જે મનુષ્યોમાં ફેલાઈ શકે છે. જેમ કે કોરોના વાયરસની ઉત્પત્તિ જે સિંહ અને ચામાચીડિયા જેવા પ્રાણીઓ સાથે જોડાયેલી હતી.
- ભીના બજારો: ચીનના ભીના બજારોમાં વિવિધ પ્રકારના જંગલી પ્રાણીઓ વેચાય છે, જ્યાં ચેપ ફેલાવવાનું જોખમ વધી જાય છે. માંસ બજારમાં, પ્રાણીઓનું માંસ અને લોહી માનવ શરીરના સંપર્કમાં આવતા રહે છે. આ વાયરસના ફેલાવાનું સૌથી મોટું કારણ છે.
- ઝડપી શહેરીકરણ: ચીનમાં ઝડપી શહેરીકરણ અને પરિવહન નેટવર્કના વિસ્તરણને કારણે, વાયરસ એક જગ્યાએથી બીજી જગ્યાએ ખૂબ જ ઝડપથી ફેલાય છે. આ સાથે મોટી સંખ્યામાં આંતરરાષ્ટ્રીય પ્રવાસો પણ ચેપનો ફેલાવો વધારે છે.
