Lotus Cultivation: કમળની ખેતીથી ખેડૂતો કરી શકે છે સારી કમાણી, જાણો સંપૂર્ણ વિગત
કમળનું ફુલ તો તમે જોયું જ હશે જે આપણા દેશનું રાષ્ટ્રીય ફૂલ (National flower Lotus)છે. પરંતુ શું તમે જાણો છો કે પાણીમાં ઉગતા કમળનું ફૂલ હવે ખેતરોમાં પણ ઉગાડી શકાય છે. જાણો સંપૂર્ણ વિગત.
આજના સમયમાં ખેતી અમુક પાક પુરતી મર્યાદિત રહી નથી. આજે ખેડૂતો વિવિધ પાકો ઉગાડી પોતાનું નસીબ અજમાવી રહ્યા છે. ત્યારે કમળનું ફુલ તો તમે જોયું જ હશે જે આપણા દેશનું રાષ્ટ્રીય ફૂલ (National flower Lotus)છે. પરંતુ શું તમે જાણો છો કે પાણીમાં ઉગતા કમળનું ફૂલ હવે ખેતરોમાં પણ ઉગાડી શકાય છે. હા, એ વાત અલગ છે કે મોટાભાગે પાણીના બગીચાઓમાં તેની ખેતી કરવામાં આવે છે, પરંતુ આ વાત જૂની થઈ ગઈ છે, કારણ કે હવે તળાવ અને ખાબોચિયા ઉપરાંત ખેતરોમાં પણ કમળની ખેતી (Lotus Farming)થઈ રહી છે. આ જ કારણ છે કે ખેડૂતો હવે તેની ખેતી તરફ વળ્યા છે.
ઓછા ખર્ચ અને સમયમાં સારો નફો
કમળનો પાક માત્ર 3 થી 4 મહિનામાં તૈયાર થઈ જાય છે. તેની ખેતી કરવાનો ખર્ચ પણ ઘણો ઓછો છે. સરકાર પણ હવે ખેડૂતોને કમળની સહ-પાક (Co-Cropping)કરવા માટે જાગૃત કરીને મદદ કરી રહી છે. આવી સ્થિતિમાં, ચાલો જાણીએ કે ખેડૂતો તેમના ખેતરમાં કમળની ખેતી કેવી રીતે કરી શકે છે.
તમારા ખેતરમાં આ રીતે કમળ ઉગાડો
ખેતી માટે યોગ્ય જમીન
તેને ભેજવાળી જમીનમાં ઉગાડવામાં આવે છે. આ સિવાય હળવી કાળી માટી પણ આ માટે યોગ્ય માનવામાં આવે છે.
કમળની ખેતી માટેનું વાતાવરણ
તેને યોગ્ય પ્રકાશ મળવો જોઈએ. આ માટે દિવસમાં ઓછામાં ઓછા છ કલાક સૂર્યપ્રકાશની જરૂર હોય છે. કમળને ઠંડીથી બચાવવા જરૂરી છે.
ખેતી કરવાનો યોગ્ય સમય
કમળની ખેતી જુલાઈ મહિનામાં કરવામાં આવે છે, કારણ કે આ મહિનામાં ચોમાસાને કારણે ખેતરોમાં પૂરતું પાણી હોય છે.
બીજ વાવવા
આ માટે ખેડૂતો પહેલા ખેતરમાં ખેડ કરે છે, તેમાં કમળના મૂળ વાવવામાં આવે છે, પછી તેના બીજ વાવવાનું કામ કરવામાં આવે છે.
આ ટેકનિકથી ખેતરમાં કમળનું વાવેતર કરવામાં આવે છે
બીજ વાવ્યા પછી, લગભગ બે મહિના સુધી ખેતરમાં પાણી ભરી રાખવામાં આવે છે, કારણ કે આપણે જાણીએ છીએ કે કમળ પાણીમાં જ ઉગે છે. આવી સ્થિતિમાં તેના પાક માટે પાણી અને કાદવ બંને ખૂબ જ જરૂરી છે. આ જ કારણ છે કે તેના પ્રત્યારોપણ પછી ખેતરમાં પાણી અને કાદવ બંને ભરાઈ જાય છે, જેના કારણે કમળના છોડ ઝડપથી ઉગે છે.
લણણીનો સમયગાળો
તેનો પાક ઓક્ટોબર-નવેમ્બરમાં લણણી માટે તૈયાર થઈ જાય છે. તેના મૂળમાં જેટલી વધુ ગાંઠો તેટલા વધુ છોડ બહાર આવે છે. તેના બીજનો સમૂહ પણ છોડ પર જ તૈયાર કરવામાં આવે છે.
કમળના બીજ ક્યાંથી મળે છે?
તમે કમળના બીજ ઓનલાઈન અથવા તમારી નજીકની નર્સરી અથવા કોઈપણ ગાર્ડન સેન્ટરમાંથી ખરીદી શકો છો. તેના બીજ અને છોડ પણ ઘણી સરકારી નર્સરીઓમાં મફત આપવામાં આવે છે.
તમને કેટલો નફો મળે છે?
કમળની ખેતી ઓછા સમયમાં વધુ આવક આપે છે. એક અંદાજ મુજબ આમાં એક એકરમાં લગભગ 6 હજાર છોડ ઉગાડી શકાય છે. ત્યારે તેના ફૂલો લગભગ 12 હજાર રૂપિયામાં મોટા પ્રમાણમાં વેચાય છે. તેના બીજ, બીજના પાન, કમળના ગટ્ટા અને કમળના ફૂલને અલગથી વેચવામાં આવે છે. આવી સ્થિતિમાં, તેની ખેતીના 3 મહિના પછી જ, 55 હજાર રૂપિયાથી વધુનો નફો મેળવી શકાય છે.
ડબલ નફો કેવી રીતે કરવો?
ખેડૂતો કમળની સાથે શિંગોડા(water Chestnut)અને મખાના(Makhana)જેવા પાક સાથે કમળની સહ-પાક કરી શકે છે. આ સાથે જો ખેડૂત ઈચ્છે તો કમળની ખેતીની સાથે માછલી ઉછેરનું કામ પણ કરી શકે છે. જેનાથી ખેડૂતોને કમળના પાકની સાથે અન્ય પાકમાંથી પણ આવક થશે.
કમળની માગ હંમેશા રહે છે
બજારમાં કમળના ફૂલોની માગ માત્ર તેની સુંદરતાના કારણે નથી, પરંતુ તેના ઔષધીય ગુણોને કારણે પણ છે. તેના ઔષધીય ગુણોને કારણે તેનો ઉપયોગ ઘણી દવાઓમાં પણ થાય છે. આ સાથે તેનો ઉપયોગ ખાવામાં પણ થાય છે.
ઔષધીય ઉપયોગો
કમળના બીજનો ઉપયોગ કિડની, બરોળ અને હૃદય માટે બનેલી ઘણી દવાઓમાં થાય છે. બીજની અંદર લીલો ભાગ હોય છે, જેનાથી હૃદયને ફાયદો થાય છે. તેના બીજનો ઉપયોગ પુરુષોમાં નબળા જાતીય કાર્ય અને સ્ત્રીઓમાં લ્યુકોરિયાની સારવાર માટે થાય છે. તેના બીજ બેચેન હૃદયના ધબકારા મટાડવામાં પણ મદદરૂપ છે. સનસ્ટ્રોક, તાવ અને લોહીની ઉલટીની સારવાર માટે અન્ય ઔષધિઓ સાથે તેના પાંદડાઓનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે.
સાંસ્કૃતિક મહત્વ
કમળને ભારતનું પવિત્ર ફૂલ માનવામાં આવે છે. તે પ્રાચીન ભારતની કલા અને પૌરાણિક કથાઓમાં વિશેષ સ્થાન ધરાવે છે. આ સાથે તે ભારતનું રાષ્ટ્રીય ફૂલ પણ છે. તે સંપત્તિ અને જ્ઞાનનું પ્રતીક પણ માનવામાં આવે છે. આ સાથે આપણા દેશ ભારતમાં તેને વિજયનું પ્રતિક પણ માનવામાં આવે છે.
એટલું જ નહીં, માટીમાં સમાયેલ હોવાને કારણે તે હજારો વર્ષ સુધી જીવી શકે છે. તે લાંબા આયુષ્ય, સન્માન અને સારા નસીબનું પણ પ્રતિનિધિત્વ કરે છે. હિન્દુ ધર્મમાં તેનું વિશેષ મહત્વ છે, કારણ કે તેનો ઉપયોગ તેમની ધાર્મિક પ્રથાઓમાં થાય છે. તે ભારતમાં બૌદ્ધો માટે પણ એક પવિત્ર ફૂલ છે.
ખાદ્યપદાર્થોમાં ઉપયોગ
કમળના ફૂલો, બીજ, નાના પાંદડા અને પ્રકંદ બધા ખાદ્ય છે. ભારતમાં, તેના પાંદડા અને પાંદડાની દાંડી શાકભાજી તરીકે ખાવામાં આવે છે. કમળના કંદનો સ્વાદ શક્કરિયા જેવો છે.
સૌંદર્ય
તેની સુંદરતાને કારણે તેનો ઉપયોગ દરેક પ્રકારના તહેવાર, લગ્ન સમારોહ, પૂજા વગેરેમાં થાય છે. ત્યારે તેની પાંખડીઓનો ઉપયોગ સુશોભન માટે થાય છે અને મોટા પાંદડાઓનો ઉપયોગ રેપિંગ માટે થાય છે.
Latest News Updates
