ખેડૂતો અળસિયું ખાતર બનાવીને કરી શકે છે સારી કમાણી, જાણો ખાતર બનાવવાની સરળ રીત
Vermicompost: દેશમાં જ્યારે ટકાઉ ખેતી(Sustainable Farming)ની વાત થાય છે ત્યારે કુદરતી ખેતી કે સજીવ ખેતી તેની જરૂરિયાત બની જાય છે. ઘણા ખેડૂતો એવા છે જેઓ ઓર્ગેનિક ખેતી કરવા ઈચ્છે છે પરંતુ ખાતર બનાવી શકતા ન હોવાને કારણે તેઓ ખેતી કરી શકતા નથી.
દેશમાં કુદરતી ખેતી (Natural Farming) પર ભાર મૂકવામાં આવી રહ્યો છે જેથી ખેડૂતો ખેતીનો ખર્ચ ઘટાડી શકે અને તેમની આવકમાં વધારો થઈ શકે. કુદરતી ખેતીની પ્રથમ જરૂરિયાત કુદરતી ખાતર છે. કારણ કે કુદરતી રીતે તૈયાર કરાયેલ ખાતર ખેતરની જમીન, પર્યાવરણ અને છોડને નુકસાન કરતું નથી. દેશમાં જ્યારે ટકાઉ ખેતી (Sustainable Farming) ની વાત થાય છે ત્યારે કુદરતી ખેતી કે સજીવ ખેતી તેની જરૂરિયાત બની જાય છે. ઘણા ખેડૂતો એવા છે જેઓ ઓર્ગેનિક ખેતી કરવા ઈચ્છે છે પરંતુ ખાતર બનાવી શકતા ન હોવાને કારણે તેઓ ખેતી કરી શકતા નથી.
આવી સ્થિતિમાં ખેડૂતોને અલગથી બનાવેલું ખાતર મળે તો ખેડૂત અને વેચનાર બંનેને ફાયદો થશે. વર્મી કમ્પોસ્ટ (Vermicompost)પણ એક એવું કુદરતી ખાતર છે કે તેનું વેચાણ કરીને ખેડૂતો સારી એવી આવક મેળવી શકે છે. અળસિયાના ખાતરનું ઉત્પાદન કરીને દેશમાં કુદરતી ખેતીને પ્રોત્સાહન આપી શકાય છે. ઝારખંડમાં પણ આત્મા (ATMA)દ્વારા અળસિયું ખાતર ઉત્પાદન સંબંધિત તાલીમ આપવામાં આવી રહી છે.
આ તાલીમમાંથી ખેડૂતો અળસિયાનું ખાતર બનાવતા શીખી શકે છે અને સારી કમાણી પણ કરી શકે છે. તેનું ઉત્પાદન પણ ફાયદાકારક છે કારણ કે તેનો ઉપયોગ પાકની ગુણવત્તામાં સુધારો કરે છે. જો ખેડૂતોને તે સરળતાથી મળી જશે, તો તેઓ રાસાયણિક ખાતરોનો ઉપયોગ ઓછો કરશે. આનાથી ખેતરની માટીને ફાયદો થશે. હાલમાં, ઝારખંડમાં અળસિયાનું ખાતર રૂ.10/કિલોના દરે ઉપલબ્ધ છે.
અળસિયું ખાતર કેવી રીતે બનાવવું
ઘરની સામે ઊંચી જગ્યા પસંદ કરો. ત્યાર બાદ પસંદ કરેલી જમીન સમતલ કરો. આ સિવાય ખાડો બનાવીને છાણ એકત્રિત કરો. આ પછી 1-2 મહિના જૂના ગાયના છાણનો ઉપયોગ કરવો યોગ્ય માનવામાં આવે છે. તે વધુ સારા પરિણામો લાવે છે. આ દરમિયાન ગાયના છાણ પર પાણી છાંટવું જોઈએ જેથી તે સુકાઈ ન જાય. ગાયના છાણમાં કેટલાક સૂકા પાંદડા/ઘાસની ભૂસું મિક્સ કરો. આ પછી, સમયાંતરે તેને કોદાળી વડે ફેરવતા રહો. સમતળ જમીન પર 1 મીટર પહોળું પ્લાસ્ટિક પાથરી દો. લંબાઈ જરૂર મુજબ રાખો, તેના પર સૂકા લીમડાના પાન ફેલાવો.
ખાતર 45-50 દિવસમાં તૈયાર થાય છે
પાનની ઉપર 8 ઈંચ ગાયનું છાણ ફેલાવો. તેના પર અળસિયા ફેલાવો. પછી તેને પરાળથી ઢાંકી દો. આ પછી જરૂર મુજબ પાણીનો છંટકાવ કરતા રહો. આ રીતે, 45 થી 50 દિવસ પછી, 3-4 ઇંચ અળસિયું ખાતર તૈયાર થાય છે. આ કારણે અળસિયું તૈયાર ખાતરમાંથી નીચેનાં છાણમાં જાય છે. ઉપરોક્ત તૈયાર કરેલ અળસિયું ખાતર અલગ કરો. આ પ્રક્રિયા 20 થી 25 દિવસના અંતરાલ પર પુનરાવર્તિત થવી જોઈએ. દરેક વખતે તૈયાર કરેલ અળસિયું ખાતર અલગ કરવું જોઈએ.
Latest News Updates
