ભારતમાં વધતા જતા ફુગાવાને ધ્યાનમાં રાખીને, રિઝર્વ બેંક ઓફ ઈન્ડિયાએ તેની ઓગસ્ટની નાણાકીય નીતિ સમીક્ષામાં રેપો રેટને પહેલાની જેમ 6.5 ટકા પર જાળવી રાખ્યો છે. આ સતત 9મી વખત છે જ્યારે મોનેટરી પોલિસી કમિટી (MPC)ની બેઠકમાં રેપો રેટને યથાવત રાખવાનો નિર્ણય લેવામાં આવ્યો છે. રેપો રેટ છેલ્લે ફેબ્રુઆરી 2023માં બદલાયો હતો. છેલ્લા 25 વર્ષમાં આ બીજી વખત છે જ્યારે કેન્દ્રીય બેંકે રેપો રેટને આટલા લાંબા સમય સુધી યથાવત રાખ્યો છે.
આ નિર્ણયની સૌથી વધુ અસર તે લોકો પર પડશે જેઓ બેંકમાંથી હોમ લોન અથવા કાર લોન વગેરે લે છે. દેશની તમામ કોમર્શિયલ બેંકો લોનની EMI નક્કી કરતી વખતે રેપો રેટના આધારે વ્યાજ દર નક્કી કરે છે. આવી સ્થિતિમાં રેપો રેટમાં કોઈ ફેરફાર ન થવાને કારણે લોકોની EMI પહેલાની જેમ જ રહેશે.
નાણાકીય નીતિ સમિતિની બેઠક 6 થી 8 ઓગસ્ટ વચ્ચે યોજાઈ હતી. બેઠકના છેલ્લા દિવસે 6 સભ્યોની સમિતિએ 4-2ની બહુમતી સાથે રેપો રેટમાં ફેરફાર નહીં કરવાનો નિર્ણય લીધો હતો. આ સાથે, સેન્ટ્રલ બેંકે એમ પણ કહ્યું છે કે તે નાણાકીય નીતિને લઈને તેનું અનુકૂળ વલણ પાછું ખેંચી લેશે. આ સાથે, બેંકો માટે સ્ટાન્ડર્ડ ડિપોઝિટ ફેસિલિટી રેટ (SDF) 6.25%, માર્જિનલ સ્ટેન્ડિંગ ફેસિલિટી (MSF) 6.75% પર રાખવાનો નિર્ણય લેવામાં આવ્યો છે.
મોનેટરી પોલિસી કમિટી (MPC)ની આ 50મી બેઠક હતી. તેના નિર્ણયો વિશે માહિતી આપતા, રિઝર્વ બેંક ઓફ ઈન્ડિયાના ગવર્નરે કહ્યું કે સમિતિનો અભિપ્રાય છે કે ફુગાવાને 4 ટકાની રેન્જમાં લાવવા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવાની જરૂર છે. તેથી, નાણાકીય નીતિમાં કોઈપણ ફેરફાર કરતા પહેલા ફુગાવાને ધ્યાનમાં રાખવું ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. આરબીઆઈ ગવર્નરે કહ્યું કે ખાદ્ય ફુગાવો હજુ પણ ચિંતાનો વિષય છે. જો કે ફુગાવાના સ્તરમાં સતત ઘટાડો જોવા મળી રહ્યો છે. ચાલુ નાણાકીય વર્ષના ત્રીજા ક્વાર્ટરમાં કોર ફુગાવાનો દર ઘટી શકે છે.
સેન્ટ્રલ બેંકે ઓગસ્ટની મોનેટરી પોલિસીમાં અનુમાન લગાવ્યું છે કે ચાલુ નાણાકીય વર્ષ 2024-25માં ફુગાવાનો દર 4.5% રહી શકે છે. જ્યારે જુલાઈ-સપ્ટેમ્બર ક્વાર્ટરમાં તે 4.4%, ઓક્ટોબર-ડિસેમ્બર ક્વાર્ટરમાં 4.7% અને જાન્યુઆરી-માર્ચ 2025 માં 4.3% હોઈ શકે છે. આરબીઆઈનો આ અંદાજ તેના જૂનના અંદાજ કરતા અલગ છે. જૂનની નાણાકીય નીતિમાં, ફુગાવાનો દર બીજા ક્વાર્ટરમાં 3.8%, ત્રીજા ક્વાર્ટરમાં 4.6% અને ચોથા ક્વાર્ટરમાં 4.5% રહેવાનો અંદાજ હતો. આ સિવાય નાણાકીય વર્ષ 2025-26માં મોંઘવારી દર 4.4 ટકા રહેવાની ધારણા છે.
ગવર્નર શક્તિકાંત દાસે જણાવ્યું હતું કે વર્તમાન નાણાકીય વર્ષમાં દેશની વાસ્તવિક જીડીપી આર્થિક વૃદ્ધિ 7.2% રહેવાનો અંદાજ છે. પ્રથમ ક્વાર્ટરમાં 7.2%, બીજા ક્વાર્ટરમાં 7.2%, ત્રીજા ક્વાર્ટરમાં 7.3% અને ચોથા ક્વાર્ટરમાં 7.2% રહેવાનો અંદાજ છે. જૂનની નાણાકીય નીતિમાં, સેન્ટ્રલ બેંકે 2024-25માં દેશનો જીડીપી વૃદ્ધિ દર 7% રહેવાનો અંદાજ મૂક્યો હતો. આરબીઆઈએ નાણાકીય વર્ષ 2025-26ના પ્રથમ ત્રિમાસિક ગાળામાં વાસ્તવિક જીડીપી વૃદ્ધિ દર 7.2 ટકા રહેવાનો અંદાજ પણ મૂક્યો છે.