વસંત પંચમી, જેને આપણે સરસ્વતી પૂજા પણ કહીએ છીએ, તે દર વર્ષે માઘ શુક્લ પક્ષની પંચમી તિથિ પર આવે છે. આ દિવસે શાળાઓ અને ઘરોમાં માતા સરસ્વતીની પૂજા-અર્ચના કરવામાં આવે છે. આ વર્ષે વસંત પંચમી 14 ફેબ્રુઆરી બુધવારે ઉજવવામાં આવશે. બસંત પંચમીના દિવસે લોકો ઘરમાં જ્ઞાન, કળા અને સંગીતની દેવી શારદાની પૂજા કરે છે અને તેમના માટે ઉપવાસ રાખે છે.
વસંતી પંચમીને જ્ઞાન પંચમી અને શ્રી પંચમી પણ કહેવાય છે. એવું કહેવાય છે કે આ દિવસે દેવી સરસ્વતીને પ્રસન્ન કરવા માટે પૂજા થાળીમાં ખાસ વસ્તુઓનો સમાવેશ કરવો જોઈએ. આ વસ્તુઓથી દેવી શારદાની કૃપા પ્રાપ્ત થાય છે અને પૂજા પણ સફળ થાય છે. જો તમે પણ સરસ્વતી પૂજાની તૈયારી કરી રહ્યા છો, તો તમારા માટે એ જાણવું ખૂબ જ જરૂરી છે કે પૂજા થાળીમાં કઈ વસ્તુઓનો સમાવેશ કરવો ફળદાયી માનવામાં આવે છે.
લવિંગ
સોપારી
હળદર, કંકું
તુલસીનો છોડ
સિંદૂર
આંબાના પાન
સફેદ તલના લાડુ
સફેદ ચોખા
ઘીનો દીવો
ધૂપ
દેવી સરસ્વતીની મૂર્તિ અથવા તસવીર
પીળા કપડાં
પીળા ફૂલો અને માળા
પાકેલા કેળા
મોસમી ફળો, ગોળ, નારિયેળ
પીળા ચોખા, મીઠા માલપુઆ, બૂંદીના લાડુ, કેસરનો હલવો આનંદ માટે.
વસંત પંચમીના દિવસે બ્રહ્મ મુહૂર્તમાં જાગવું અને તમામ કામમાંથી નિવૃત્ત થવું. આ દિવસે સવારે સ્નાન કર્યા પછી પીળા રંગના કપડા પહેરો. વિધિ પ્રમાણે દેવી સરસ્વતીની પૂજા કરો અને ઉપવાસની પ્રતિજ્ઞા લો. આ પછી, દેવીને પીળા ચોખા અર્પણ કરો અને તમારા વ્રતની શરૂઆત કરો. આ દિવસે માત્ર સાત્વિક ભોજનનું સેવન કરો. બીજા દિવસે, તે જ સમયે પ્રસાદ લઈને તમારું ઉપવાસ તોડો.
દેવી સરસ્વતીને સમર્પિત વસંત પંચમીના આ તહેવારની લોકો આતુરતાથી રાહ જુએ છે. આ દિવસે તમામ ઘરો, મંદિરો, શાળા-કોલેજોમાં મા સરસ્વતી પૂજાની ઉજવણી કરવામાં આવે છે અને અનેક પ્રકારના કાર્યક્રમોનું પણ આયોજન કરવામાં આવે છે. એક ધાર્મિક માન્યતા છે કે આ દિવસે દેવી સરસ્વતી પ્રગટ થયા હતા. માતા સરસ્વતીને પીળો રંગ ખૂબ જ પ્રિય માનવામાં આવે છે. તેથી, આ દિવસે, પીળા વસ્ત્રો પહેરવામાં આવે છે અને માતા સરસ્વતીને મીઠા કેસર ચોખા, પીળા ફળો સહિત ઘણી વિશેષ વસ્તુઓ અર્પણ કરવામાં આવે છે. કહેવાય છે કે વસંત પંચમી પર પીળા રંગનો ઉપયોગ કરવાથી જીવનમાં સુખ-સમૃદ્ધિ વધે છે.