ચંદ્રની ઉપલી સપાટી પર હાજર છે ઓક્સિજનનો પૂરતો ભંડાર, 100,000 વર્ષ સુધી જીવતા રાખી શકાય છે 8 અરબ લોકોને !
ચંદ્રનું પોતાનું વાતાવરણ હોવા છતાં, તે ખૂબ જ પાતળું છે અને તે મોટે ભાગે હાઇડ્રોજન, નિયોન અને આર્ગોનથી બનેલું છે. આ તે પ્રકારનું વાયુ મિશ્રણ નથી જે મનુષ્યો જેવા ઓક્સિજન-આધારિત સસ્તન પ્રાણીઓને ટકાવી શકે.
અવકાશ સંશોધનમાં પ્રગતિની સાથે, આપણે તાજેતરમાં અવકાશ સંસાધનોનો અસરકારક ઉપયોગ અને ચંદ્ર પર ઓક્સિજન (Oxygen) ઉત્પન્ન કરવાની શ્રેષ્ઠ રીતને શક્ય બનાવી શકે તેવી ટેક્નોલોજીઓ પર ઘણો સમય અને નાણાંનું રોકાણ કર્યું છે. શોધ પર વિશેષ ધ્યાન આપવામાં આવ્યું છે.
ઑક્ટોબરમાં, ઑસ્ટ્રેલિયન સ્પેસ એજન્સી અને નાસાએ આર્ટેમિસ પ્રોગ્રામ(Artemis program) હેઠળ ચંદ્ર પર ઑસ્ટ્રેલિયન-નિર્મિત રોવર મોકલવા માટેના કરાર પર હસ્તાક્ષર કર્યા હતા, જેનો ઉદ્દેશ્ય ચંદ્રના ખડકોને એકત્રિત કરવાનો હતો જે આખરે ચંદ્ર પર શ્વાસ લેવા યોગ્ય ઓક્સિજન પ્રદાન કરી શકે.
ચંદ્રનું પોતાનું વાતાવરણ હોવા છતાં, તે ખૂબ જ પાતળું છે અને તે મોટે ભાગે હાઇડ્રોજન, નિયોન અને આર્ગોનથી બનેલું છે. આ તે પ્રકારનું વાયુ મિશ્રણ નથી જે મનુષ્યો જેવા ઓક્સિજન-આધારિત સસ્તન પ્રાણીઓને ટકાવી શકે. આ મુજબ, વાસ્તવમાં ચંદ્ર પર પુષ્કળ પ્રમાણમાં ઓક્સિજન છે. તે માત્ર વાયુ સ્વરૂપમાં જ નથી. તેના બદલે તે ચંદ્રને આવરી લેતા ખડકોના સ્તર અને રેગોલિથ નામની ઝીણી ધૂળમાં ફસાઈ જાય છે. જો આપણે આ સ્તરમાંથી ઓક્સિજન મેળવી શકીએ, તો શું તે ચંદ્ર પર માનવ જીવન ટકાવી રાખવા માટે પૂરતું હશે ?
ઓક્સિજનનો સ્ત્રોત
આપણી આસપાસની જમીનમાં ઘણા ખનિજોમાં ઓક્સિજન મળી આવે છે. અને ચંદ્ર એ મોટા ભાગના સમાન ખડકોનો બનેલો છે જે આપણે પૃથ્વી પર મળી આવે છે. સિલિકા, એલ્યુમિનિયમ અને આયર્ન અને મેગ્નેશિયમ ઓક્સાઇડ જેવા ખનિજો ચંદ્ર પર વિપુલ પ્રમાણમાં છે. આ તમામ ખનિજો ઓક્સિજન ધરાવે છે, પરંતુ તે સ્વરૂપમાં નથી જે આપણા ફેફસાં સુધી પહોંચી શકે. આ ખનિજો ચંદ્ર પર કેટલાક જુદા જુદા સ્વરૂપોમાં અસ્તિત્વ ધરાવે છે, જેમાં સખત ખડકો, ધૂળ, કાંકરી અને સપાટીને ઢાંકનારા પથ્થરોનો સમાવેશ થાય છે.
ચંદ્રની સપાટી પર અથડાતી ઉલ્કાઓમાંથી આ સામગ્રી અસંખ્ય સહસ્ત્રાબ્દીઓથી ત્યાં એકત્રિત કરવામાં આવી છે. કેટલાક લોકો ચંદ્રના ઉપલા સ્તરને “માટી” તરીકે ઓળખે છે, પરંતુ એક વૈજ્ઞાનિકની દષ્ટીએ માટી શબ્દનો ઉપયોગ કરવો થોડો સંકોચજનક છે. માટી એ આપણે જાણીએ છીએ કે તે ખૂબ જ જાદુઈ વસ્તુ છે જે ફક્ત પૃથ્વી પર જ છે.
જમીનની મૂળભૂત સામગ્રી પર કામ કરતા સજીવોની વિશાળ શ્રેણી દ્વારા લાખો વર્ષોમાં રચના કરવામાં આવી છે. પૃથ્વીની જમીન નોંધપાત્ર ભૌતિક, રાસાયણિક અને જૈવિક લાક્ષણિકતાઓથી સંપન્ન છે. દરમિયાન, ચંદ્રની સપાટી પરની સામગ્રી મૂળભૂત રીતે તેના મૂળ, અસ્પૃશ્ય સ્વરૂપમાં રેગોલિથ છે.
ચંદ્ર કેટલો ઓક્સિજન આપી શકે છે ?
આપણે ચંદ્રના ઊંડા ખડકોમાં ફસાયેલા ઓક્સિજનને અવગણીએ અને માત્ર સપાટી પર સરળતાથી ઉપલબ્ધ રેગોલિથને ધ્યાનમાં લઈએ તો આપણે કેટલાક અનુમાન લગાવી શકીએ છીએ. દરેક રેગોલિથના ક્યુબિક મીટરમાં સરેરાશ 1.4 ટન ખનિજો હોય છે, જેમાં લગભગ 630 કિલોગ્રામ ઓક્સિજનનો સમાવેશ થાય છે. નાસાનું કહેવું છે કે માનવીને જીવિત રહેવા માટે દરરોજ લગભગ 800 ગ્રામ ઓક્સિજન શ્વાસ લેવાની જરૂર છે. તેથી 630 કિલો ઓક્સિજન વ્યક્તિને લગભગ બે વર્ષ (અથવા તેનાથી વધુ) જીવતો રાખે છે.
હવે ચાલો ધારીએ કે ચંદ્ર પર રેગોલિથની સરેરાશ ઊંડાઈ લગભગ દસ મીટર છે, અને આપણે તેમાંથી તમામ ઓક્સિજન મેળવી શકીએ છીએ. આનો અર્થ એ થયો કે ચંદ્રની સપાટીની ટોચની દસ મીટર પૃથ્વી પરના તમામ આઠ અબજ લોકોને લગભગ 100,000 વર્ષ સુધી શ્વાસ લેવા માટે પૂરતો ઓક્સિજન પૂરો પાડશે. તે તેના પર પણ નિર્ભર રહેશે કે આપણે કેટલી અસરકારક રીતે ઓક્સિજન મેળવી શકીએ છીએ અને તેનો ઉપયોગ કરી શકીએ છીએ.
જો કે, આ આંકડો ખૂબ જ અદ્ભુત છે! તેથી આપણે વાદળી ગ્રહ અને ખાસ કરીને તેની જમીન જે તમામ પાર્થિવ જીવનને આપણા પ્રયત્નો કર્યા વિના ટકી રહેવા માટે સમર્થન આપે છે તેના રક્ષણ માટે શક્ય તેટલું બધું કરવું જોઈએ.
આ પણ વાંચો: સ્વતંત્રતાના 100 વર્ષ પૂરા થતા ભારત ટોચના દેશોમાં હશે, સિદ્ધિઓથી દુનિયામાં ઓળખ હશે – NSA અજીત ડોભાલ
આ પણ વાંચો: Poultry Farming : મરઘા પાલનમાં ઓછા રોકાણથી થાય છે સારી કમાણી, જાણો ખર્ચ સહીતની તમામ માહિતી