એક્ઝિટ પોલ ઓપિનિયન પોલથી કેવી રીતે છે અલગ? જાણો આ સાથે જોડાયેલી તમામ માહિતી

મધ્યપ્રદેશ, મિઝોરમ, છત્તીસગઢ,અને રાજસ્થાનમાં 7 નવેમ્બરથી 25 નવેમ્બર દરમિયાન વિધાનસભાની ચૂંટણી યોજાઈ હતી. તે જ સમયે, તેલંગાણામાં મતદારો 30 નવેમ્બરે મતદાન માટેની તારીખ છે. તમામ રાજ્યોના પરિણામો 3 ડિસેમ્બરે સામે આવશે. પરંતુ વિવિધ મીડિયા ચેનલો અને સર્વે એજન્સીઓ દ્વારા 30 નવેમ્બરની સાંજે એક્ઝિટ પોલ જાહેર કરવામાં આવશે. કયા રાજ્યમાં કયો પક્ષ સરકાર બનાવી રહ્યો છે? કઈ પાર્ટીને કેટલી સીટો મળશે? તેનો અંદાજ આ પોલમાં આવશે.

હવે તમે વિચારતા હશો કે શું આ એક્ઝિટ પોલ છે? જેમાં દાવો કરવામાં આવે છે કે કોની સરકાર બનશે ? મહત્વનુ છે કે આજે આપણે તેનો ઈતિહાસ શું છે? એક્ઝિટ પોલ અને ઓપિનિયન પોલ વચ્ચે શું તફાવત છે? આ તમામ સવાલોના જવાબ અમે તમને જણાવીશું.

શું છે આ એક્ઝિટ પોલ ?

એક્ઝિટ પોલ એક પ્રકારનો ચૂંટણી સર્વે છે. મતદાનના દિવસે જ્યારે મતદાર મતદાન કરીને મતદાન મથકની બહાર આવે છે ત્યારે વિવિધ સર્વે એજન્સીઓ અને ન્યૂઝ ચેનલોના લોકો ત્યાં હાજર હોય છે. તે મતદારને મતદાન અંગે પ્રશ્નો પૂછે છે. આમાં તેમને પૂછવામાં આવ્યું છે કે તેઓએ કોને વોટ આપ્યો છે? આ રીતે દરેક વિધાનસભાના અલગ-અલગ પોલિંગ બૂથ પરથી મતદારોને પ્રશ્નો પૂછવામાં આવે છે.

મોટી સંખ્યામાં  એકત્ર કરવામાં આવે છે ડેટા

મતદાન પૂરું થાય ત્યાં સુધીમાં આવા પ્રશ્નો પર મોટી સંખ્યામાં ડેટા એકત્ર કરવામાં આવે છે. આ ડેટા ભેગો કરીને અને તેના જવાબો અનુસાર અંદાજ લગાવવામાં આવે છે કે જનતાનો મૂડ કયો છે? ગાણિતિક મોડલના આધારે ગણતરી કરવામાં આવે છે કે કઈ પાર્ટીને કેટલી બેઠકો મળી શકે છે? મતદાન પૂર્ણ થયા પછી જ તેનું પ્રસારણ થાય છે.

લોકોને પૂછવામાં આવે છે પ્રશ્નો

એક્ઝિટ પોલ કરવા માટે, સર્વે એજન્સી અથવા ન્યૂઝ ચેનલના રિપોર્ટર અચાનક બૂથ પર જાય છે અને ત્યાંના લોકો સાથે વાત કરે છે. અગાઉથી નક્કી નથી કે તે કોને પ્રશ્ન કરશે? સામાન્ય રીતે, મજબૂત એક્ઝિટ પોલ માટે, 30-35 હજારથી એક લાખ મતદારો વચ્ચે વાતચીત થાય છે. જેમાં પ્રદેશ મુજબ દરેક વર્ગના લોકોને સામેલ કરવામાં આવ્યા છે.

 શું છે ઓપિનિયન પોલ અને એક્ઝિટ પોલ વચ્ચે તફાવત ?

પહેલા જાણીએ ઓપિનિયન પોલ વિશે

ઓપિનિયન પોલ ચૂંટણી પહેલા હાથ ધરવામાં આવે છે. તમામ લોકો ઓપિનિયન પોલમાં સામેલ છે. પછી ભલે તે મતદાર હોય કે ન હોય. ઓપિનિયન પોલના પરિણામો માટે, ચૂંટણીના દૃષ્ટિકોણથી વિસ્તારના મુખ્ય મુદ્દાઓ પર જનતાની વાતને જાણવાનો પ્રયાસ કરવામાં આવે છે. આ અંતર્ગત જનતા કયા કારણ થી નારાજ છે અને તેનાથી સંતુષ્ટ છે તે વિસ્તાર મુજબ જાણવાનો પ્રયાસ કરવામાં આવ્યો છે.

એક્ઝિટ પોલ શું છે ?

મતદાન બાદ  તરત જ એક્ઝિટ પોલ હાથ ધરવામાં આવે છે. એક્ઝિટ પોલમાં માત્ર મતદારોનો સમાવેશ કરવામાં આવે છે. મતલબ કે તેમાં ફક્ત તે જ લોકોને સામેલ કરવામાં આવ્યા છે જે વોટિંગ કર્યા પછી બહાર આવે છે. નિર્ણાયક તબક્કામાં એક્ઝિટ પોલ થાય છે. મતલબ, આ દર્શાવે છે કે લોકોએ કઈ પાર્ટીમાં વિશ્વાસ વ્યક્ત કર્યો છે. મતદાન પૂર્ણ થયા પછી જ એક્ઝિટ પોલનું પ્રસારણ થાય છે.

એક્ઝિટ પોલ વિશે રસપ્રદ માહિતી

એક્ઝિટ પોલની શરૂઆત ડચ સમાજશાસ્ત્રી અને ભૂતપૂર્વ રાજકારણી માર્સેલ વોન ડેમ દ્વારા કરવામાં આવી હતી.
વોન ડેમે તેનો સૌપ્રથમ ઉપયોગ 15 ફેબ્રુઆરી 1967ના રોજ કર્યો હતો. તે સમયે નેધરલેન્ડ્સમાં યોજાયેલી ચૂંટણીઓ અંગેનું તેમનું મૂલ્યાંકન એકદમ સચોટ હતું.

ઇન્ડિયન ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઑફ પબ્લિક ઓપિનિયન (IIPU)ના વડા એરિક ડી’કોસ્ટા દ્વારા ભારતમાં એક્ઝિટ પોલની શરૂઆત કરવામાં આવી હતી. 1996માં એક્ઝિટ પોલની સૌથી વધુ ચર્ચા થઈ હતી. તે સમયે દૂરદર્શને સેન્ટર ફોર ધ સ્ટડી ઓફ ડેવલપિંગ સોસાયટીઝ (CSDS)ને દેશભરમાં એક્ઝિટ પોલ કરાવવાની પરવાનગી આપી હતી.
1998માં પહેલીવાર ટીવી પર એક્ઝિટ પોલનું પ્રસારણ કરવામાં આવ્યું હતું.

આ પણ વાંચો : રાજસ્થાનના ચૂંટણી જંગમાં 6 રાજપરિવાર, જાણો કોણ કોની સાથે અને શું છે ઈતિહાસ

ઓપિનિયન પોલ વિશે રસપ્રદ માહિતી

વિશ્વમાં ચૂંટણી સર્વેની શરૂઆત સૌથી પહેલા અમેરિકામાં થઈ હતી. જ્યોર્જ ગેલપ અને ક્લાઉડ રોબિન્સને અમેરિકન સરકારની કામગીરી અંગે લોકોના અભિપ્રાય જાણવા માટે આ સર્વે કર્યો હતો. પાછળથી, બ્રિટને 1937માં અને ફ્રાન્સે 1938માં મોટા પાયે મતદાન સર્વેક્ષણો હાથ ધર્યા. આ બાદ જર્મની, ડેનમાર્ક, બેલ્જિયમ અને આયર્લેન્ડમાં ચૂંટણી પૂર્વે સર્વે કરવામાં આવ્યો હતો.