Earthquake: મ્યાનમાર-ભારત સરહદે અનુભવાયા ભૂકંપના જોરદાર આંચકા, રિક્ટર સ્કેલ પર 6.0ની તીવ્રતા
ધરતીકંપ આવવાનું મુખ્ય કારણ પૃથ્વીની અંદર પ્લેટોનું અથડામણ છે. પૃથ્વીની અંદર સાત પ્લેટ છે જે સતત ફરતી રહે છે. જ્યારે આ પ્લેટ્સ કોઈ જગ્યાએ અથડાય છે, ત્યારે ત્યાં ફોલ્ટ લાઇન ઝોન રચાય છે અને સપાટીના ખૂણાઓ વળી જાય છે.
યુરો-મેડિટેરેનિયન સિસ્મોલોજિકલ સેન્ટર (Euro-Mediterranean Seismological Center -EMSC) અનુસાર, શુક્રવારે સવારે મ્યાનમાર-ભારત સરહદે (Myanmar-India border) 6.0ની તીવ્રતાનો મજબૂત ભૂકંપ (Earthquake) આવ્યો હતો. પ્રાપ્ત માહિતી અનુસાર, ભૂકંપ બાંગ્લાદેશમાં ચિત્તાગોંગથી (Chittagong in Bangladesh) 174 કિમી પૂર્વમાં આવ્યો હતો અને ભારતના પશ્ચિમ બંગાળ, ત્રિપુરા અને આસામમાં પણ ભૂકંપના આંચકા અનુભવાયા હતા. જ્યાં તેની અસર અનુભવાઈ હતી ત્યાં સુધી લાંબા આંચકા અનુભવાયા હતા.
હજુ સુધી કોઈ જાનહાનિના અહેવાલ નથી. જો કે ભૂકંપના આંચકા અનુભવાતા લોકોમાં ગભરાટનો માહોલ જોવા મળ્યો હતો. જ્યારે લોકો ઘરની બહાર સલામત સ્થળે દોડી આવતા જોવા મળ્યા તો ત્યાં પણ હોબાળો અને બૂમો પડી હતી. નેશનલ સેન્ટર ફોર સિસ્મોલોજી અનુસાર, સવારે 5:15 વાગ્યે 6ની તીવ્રતાનો ભૂકંપ આવ્યો હતો. દેશમાં ભૂકંપની ગતિવિધિઓ પર નજર રાખતી કેન્દ્રીય નોડલ એજન્સી (The central nodal agency) એ પણ કહ્યું કે તેનું કેન્દ્ર મિઝોરમમાં થેન્ઝાવલથી 12 કિમી અને 73 કિમી દક્ષિણ-પૂર્વમાં ઉંડાઈએ હતું.
ભૂકંપ કેવી રીતે થાય છે? ધરતીકંપ આવવાનું મુખ્ય કારણ પૃથ્વીની અંદર પ્લેટોનું અથડામણ છે. પૃથ્વીની અંદર સાત પ્લેટ છે જે સતત ફરતી રહે છે. જ્યારે આ પ્લેટ્સ કોઈ જગ્યાએ અથડાય છે, ત્યારે ત્યાં ફોલ્ટ લાઇન ઝોન રચાય છે અને સપાટીના ખૂણાઓ વળી જાય છે. સપાટીના ખૂણાઓ વળવાને કારણે, ત્યાં દબાણ વધે છે અને પ્લેટો તૂટવાનું શરૂ કરે છે. આ પ્લેટો તૂટવાથી અંદર રહેલી ઉર્જા બહાર નીકળવાનો રસ્તો શોધી લે છે, જેના કારણે ધરતી ધ્રુજે છે અને આપણે તેને ભૂકંપ માનીએ છીએ.
ભૂકંપની તીવ્રતા રિક્ટર સ્કેલ પર 2.0 થી ઓછી તીવ્રતાવાળા ધરતીકંપોને માઇક્રો શ્રેણીમાં મૂકવામાં આવે છે અને આ ભૂકંપ અનુભવાતા નથી. રિક્ટર સ્કેલ પર સૂક્ષ્મ શ્રેણીના 8,000 ધરતીકંપ વિશ્વભરમાં દરરોજ નોંધાય છે. એ જ રીતે, 2.0 થી 2.9ની તીવ્રતાના ધરતીકંપોને માઇનોર કેટેગરીમાં રાખવામાં આવ્યા છે. સામાન્ય રીતે દરરોજ આવા 1,000 ધરતીકંપો આવે છે તે આપણે અનુભવતા પણ નથી.
એક વર્ષમાં 49,000 વખત 3.0 થી 3.9 ની તીવ્રતાના અત્યંત હળવા કેટેગરીના ધરતીકંપ નોંધાયા છે. તેઓ અનુભવાય છે પરંતુ ભાગ્યે જ કોઈ નુકસાન પહોંચાડે છે. સમગ્ર વિશ્વમાં વર્ષમાં લગભગ 6,200 વખત રિક્ટર સ્કેલ પર 4.0 થી 4.9 ની તીવ્રતાના હળવા કેટેગરીના ધરતીકંપો નોંધાય છે. આ આંચકા અનુભવાય છે અને ઘરની વસ્તુઓ ધ્રૂજતી જોવા મળે છે. જો કે, તેઓ નજીવું નુકસાન પહોંચાડે છે.
આ પણ વાંચો: Pune : સામાજિક કાર્યકર અન્ના હજારેની તબિયત લથડી, છાતીમાં દુખાવો થતા પૂણેની ખાનગી હોસ્પિટલમાં કરાયા દાખલ
