ભારતે ‘એક ચપટી સિંદૂર’નો લીધો બદલો, શું પાકિસ્તાનનું અર્થતંત્ર સિંધુ નદીમાં ડૂબશે?

India Airstrike: ભારત અને પાકિસ્તાન વચ્ચે વધી રહેલા તણાવ વચ્ચે ભારતીય વાયુસેનાએ મંગળવારે રાત્રે પાકિસ્તાન વિરુદ્ધ એક મોટો હવાઈ હુમલો કર્યો. જેને ‘ઓપરેશન સિંદૂર’ નામ આપવામાં આવ્યું. આ કાર્યવાહી પહેલગામમાં થયેલા આતંકવાદી હુમલાનો સીધો જવાબ હતો. જેમાં ભારતીય સુરક્ષા કર્મચારીઓ અને નિર્દોષ નાગરિકો માર્યા ગયા હતા. નિષ્ણાતો માને છે કે ભારતની આ કાર્યવાહીથી પાકિસ્તાનને મોટું નુકસાન થઈ શકે છે. ભારતના આ બદલાથી પાકિસ્તાનને હવે એક ચપટી સિંદૂરની કિંમત સમજાઈ ગઈ હશે.

સીધી અસર પાકિસ્તાનના અર્થતંત્ર પર પડશે

હકીકતમાં, પહેલગામ હુમલા પછી, જ્યારે ભારતે સિંધુ જળ સંધિ અંગે પહેલીવાર પાકિસ્તાન વિરુદ્ધ કાર્યવાહી કરી, ત્યારે પાકિસ્તાનના શેરબજારમાં 7000 પોઈન્ટનો ઘટાડો થયો હતો, ફુગાવો એટલો વધી ગયો હતો કે લોકોને ખોરાક મેળવવા માટે સંઘર્ષ કરવો પડ્યો હતો. હવે ભારતે ઓપરેશન સિંદૂર હાથ ધર્યું છે, આજે ફરી એકવાર કરાચી સ્ટોકમાં મોટો ઘટાડો જોવા મળી શકે છે, ફુગાવો વધુ વધી શકે છે, જેની સીધી અસર પાકિસ્તાનના અર્થતંત્ર પર પડશે. આવી સ્થિતિમાં પ્રશ્ન એ ઊભો થાય છે કે શું ભારતની કાર્યવાહીથી પાકિસ્તાનનું અર્થતંત્ર સિંધુમાં ડૂબી જશે?

શું પાકિસ્તાનનું અર્થતંત્ર સિંધુમાં ડૂબી જશે?

પહેલગામ હુમલા પછી પાકિસ્તાન સામે ભારતની ઝડપી કાર્યવાહીથી પાકિસ્તાનમાં ખોરાક અને પાણીની અછત સર્જાઈ ગઈ છે. સિંધુ જળ સંધિ સ્થગિત કરવાથી પાકિસ્તાનના પાણી પુરવઠામાં ગંભીર ઘટાડો થઈ શકે છે. આનાથી કૃષિ ઉત્પાદન પર અસર પડશે અને ફુગાવો વધશે. પાકિસ્તાને તેને 2023 માં લગભગ 40% થી નીચા બે આંકડામાં પાછું લાવ્યું છે. બંને દેશો વચ્ચેના તણાવને કારણે પાકિસ્તાનમાં ફુગાવો સતત વધી રહ્યો હતો. લોટ-ભાતથી લઈને પાણી સુધીની દરેક વસ્તુના ભાવ વધી રહ્યા હતા.

Web Stories View more

તમારી મનપસંદ કેરી કાર્બાઈડથી પકવેલી છે કે નહીં? કેવી રીતે ચકાસશો?

રશિયા, ચીન કે અમેરિકા, કોની પાસે છે સૌથી વધુ પરમાણુ હથિયાર ?

જ્યોતિ બની 'જાસૂસ' પણ કેવી રીતે? એ જ તો છે જાણવા જેવું

દર મહિને રિચાર્જ કરવાની ઝંઝટ ખતમ, Jio લાવ્યું સૌથી સસ્તો એન્યુઅલ પ્લાન

Micro Walking: માઇક્રો વોકિંગ શું છે અને તેના ફાયદા શું છે?

રિષભ પંતના પરિવાર વિશે જાણો

પાકિસ્તાનનું મોટાભાગનું અર્થતંત્ર સિંધુ નદીના પાણી દ્વારા ખેતી પર આધારિત

તમને બિલાવલ ભુટ્ટોનું નિવેદન યાદ હશે, જેમાં તેમણે કહ્યું હતું કે જો ભારત સિંધુ જળ સંધિ સમાપ્ત કરશે તો સિંધુ નદીમાં ભારતીયોનું લોહી વહેશે. આવી સ્થિતિમાં pokમાં ભારતના ઓપરેશન સિંદૂર પાકિસ્તાનને એટલું મોંઘુ પડશે કે તે તેની કલ્પના પણ કરી શકે નહીં. આનું કારણ એ છે કે પીઓકેનું અર્થતંત્ર મુખ્યત્વે કૃષિ, પશુપાલન અને કેટલાક સ્થાનિક ઉદ્યોગો પર આધારિત છે. ઓપરેશન સિંદૂર પાકિસ્તાનના પંજાબ પ્રાંતના ઘણા શહેરોમાં પાણીની અછત સર્જી શકે છે, જે સ્થાનિક અર્થતંત્રને અસર કરી શકે છે. પાકિસ્તાનનું મોટાભાગનું અર્થતંત્ર સિંધુ નદીના પાણી દ્વારા ખેતી પર આધારિત છે. તેથી ભારતના પગલા પછી પાકિસ્તાનનું અર્થતંત્ર સિંધુ નદીમાં ડૂબી જશે તે લગભગ નિશ્ચિત છે.

પાકિસ્તાન માટે સિંધુ નદી કેમ મહત્વપૂર્ણ છે?

અહેવાલો અનુસાર સિંધુ બેસિનની નદીઓ પાકિસ્તાનના કુલ સ્થાનિક ઉત્પાદન (GDP) ના 25 ટકાને ટેકો આપે છે અને પાકિસ્તાનની ખાદ્ય સુરક્ષા જાળવવામાં મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવે છે. પાકિસ્તાનની 80 ટકા ખેતીલાયક જમીન સિંધુ નદીના પાણી પર આધારિત છે, જે દેશની 60 ટકાથી વધુ વસ્તીને પ્રત્યક્ષ કે પરોક્ષ રીતે ટેકો આપે છે. લાહોર, કરાચી અને મુલતાન જેવા મોટા શહેરો પીવા અને ઔદ્યોગિક હેતુઓ માટે આ સિસ્ટમમાંથી પાણી મેળવે છે.

પહેલગામનો ચોક્કસ જોરદાર જવાબ આપ્યો

પહેલગામ હુમલા બાદ ભારત અને પાકિસ્તાન વચ્ચે તણાવ વધી ગયો હતો. હુમલા પછી પણ પાકિસ્તાનને ડર હતો કે ભારત પહેલગામનો ચોક્કસ જોરદાર જવાબ આપશે. જે રીતે ભારત પાકિસ્તાન વિરુદ્ધ સતત એક પછી એક કાર્યવાહી કરી રહ્યું હતું, સિંધુ જળ સંધિથી લઈને ડિજિટલ હડતાળ અને બંને દેશો વચ્ચેના તમામ પ્રકારના વ્યવસાય બંધ કરવા સુધી, છેલ્લા 15 દિવસથી પાકિસ્તાનમાં ચારે બાજુ ભયનું વાતાવરણ હતું. આના કારણે ત્યાંના શેરબજારમાં પણ સતત ઘટાડો થઈ રહ્યો હતો, જેની અસર પાકિસ્તાનના અર્થતંત્ર પર પણ પડી રહી હતી.

ભારતીય કાર્યવાહીના ડરથી, પાકિસ્તાનમાં બધી શાળાઓ, કોલેજો અને ઓફિસો બંધ કરી દેવામાં આવી હતી. તે જ સમયે તે પોતાની સુરક્ષા પાછળ દરરોજ અબજો રૂપિયા ખર્ચ કરી રહ્યો છે. ભારતની કાર્યવાહી અને યુદ્ધની ધમકીને કારણે, પાકિસ્તાનને તેના દળોને હાઇ એલર્ટ પર રાખવા માટે દરરોજ 27 કરોડ રૂપિયા ખર્ચ કરવા પડે છે અને આ ખર્ચ પણ તેના માટે ભારે સાબિત થઈ રહ્યો છે. વધતી મોંઘવારીને કારણે પાકિસ્તાન પહેલાથી જ ઘણું દેવામાં ડૂબેલું છે, હવે ભારતના પગલા બાદ તેને નુકસાન સહન કરવું પડશે.

સર્વત્ર વિનાશ

22 એપ્રિલે ભારતના પહેલગામમાં થયેલા આતંકવાદી હુમલા બાદ પાકિસ્તાનના શેરબજારમાં ઉથલપાથલ છે. આ હુમલા પછી પાકિસ્તાનનો KSE-100 ઇન્ડેક્સ લગભગ 4% ઘટ્યો છે. તે જ સમયે મૂડીઝ રેટિંગ એજન્સીએ પણ ચેતવણી આપી છે કે ભારત સાથે વધતા તણાવથી પાકિસ્તાનના આર્થિક વિકાસ પર અસર પડી શકે છે. આ ઉપરાંત, પાકિસ્તાન સરકાર દ્વારા તેની નાણાકીય સ્થિતિ સુધારવાના પ્રયાસોમાં પણ અવરોધોનો સામનો કરવો પડી શકે છે. મૂડીઝનું કહેવું છે કે જો આ કટોકટી લાંબા સમય સુધી ચાલુ રહેશે તો પાકિસ્તાનને વિદેશી દેશો પાસેથી પૈસા મેળવવામાં મુશ્કેલીનો સામનો કરવો પડી શકે છે અને તેના વિદેશી હૂંડિયામણ ભંડાર પર પણ દબાણ વધી શકે છે.

ઓપરેશનની યોજના

ઓપરેશન સિંદૂરની સમગ્ર યોજના અત્યંત ગુપ્ત રાખવામાં આવી હતી. ભારતીય વાયુસેનાએ પહેલી વાર પાકિસ્તાનમાં આતંકવાદી ઠેકાણાઓ પર સચોટ હુમલો કરવા માટે તેના અત્યાધુનિક ફાઇટર જેટ, રાફેલ ફાઇટર પ્લેનનો ઉપયોગ કર્યો છે. આ વિમાનોએ મધ્યરાત્રિએ ઉડાન ભરી હતી અને પાકિસ્તાન અધિકૃત કાશ્મીરમાં સ્થિત આતંકવાદી ઠેકાણાઓ પર ચોક્કસ બોમ્બમારો કર્યો હતો. ભારતીય સેનાએ રાફેલ જેટમાં ફીટ કરાયેલા સ્કેલ્પ ક્રુઝ મિસાઇલ અને હેમર મિસાઇલ જેવા શસ્ત્રોનો ઉપયોગ કર્યો હતો.

આ હુમલામાં મુખ્યત્વે જૈશ-એ-મોહમ્મદ અને લશ્કર-એ-તૈયબાના ઠેકાણાઓને નિશાન બનાવવામાં આવ્યા હતા. ભારતીય વાયુસેનાએ અત્યાધુનિક ચોકસાઇવાળા બોમ્બનો ઉપયોગ કર્યો, જેણે આતંકવાદીઓના ઠેકાણાઓને સંપૂર્ણપણે નાશ કર્યા. આ કાર્યવાહીમાં ભારતીય વાયુસેનાના કોઈપણ વિમાનને નુકસાન થયું ન હતું, અને બધા વિમાન સુરક્ષિત રીતે પાછા ફર્યા.

ભારતનો મજબૂત મેસેજ

ઓપરેશન સિંદૂરથી પાકિસ્તાનને સ્પષ્ટ સંદેશ મળ્યો કે ભારત આતંકવાદ સામે કોઈપણ હદ સુધી જઈ શકે છે. આ ભારતની ‘જીરો ટોલરેન્સ ટૂ ટેરરિઝમ’ નીતિનું સ્પષ્ટ ઉદાહરણ છે. ઉપરાંત તે ભારતીય સશસ્ત્ર દળોની શક્તિ અને તેમની વ્યૂહાત્મક ક્ષમતાઓનું પ્રદર્શન કરે છે.

ભારત કોઈપણ હદ સુધી જશે

ઓપરેશન સિંદૂર માત્ર બદલાની કાર્યવાહી જ નહોતી, પરંતુ ભારતની સાર્વભૌમત્વ અને સુરક્ષા પ્રત્યેની પ્રતિબદ્ધતાનું પ્રતીક પણ હતું. આ કાર્યવાહીથી આતંકવાદીઓ અને તેમના સમર્થકોને સંદેશ મળ્યો કે ભારત આતંકવાદને સહન કરશે નહીં અને તે પોતાની સુરક્ષા માટે કોઈપણ હદ સુધી જઈ શકે છે.

પાકિસ્તાન પર ભારતની કાર્યવાહી એક નજરમાં

• વોટર સ્ટ્રાઈક- ઇતિહાસમાં પહેલી વાર પાકિસ્તાન સાથે સિંધુ જળ સંધિ રદ
• ડિજિટલ સ્ટ્રાઈક – પાકિસ્તાનના લોકોના સોશિયલ મીડિયા હેન્ડલ પર પ્રતિબંધ
• વેપાર બંધ – ભારતે પાકિસ્તાન સાથેના તમામ પ્રકારના વેપાર બંધ કરી દીધા. હવે પાકિસ્તાન કોઈ ત્રીજા દેશ દ્વારા પણ ભારત સાથે કોઈ વ્યવસાય કરી શકશે નહીં.
• અટારી-વાઘા સરહદ બંધ- 2018-2019 દરમિયાન અટારી-વાઘા સરહદ દ્વારા બંને દેશો વચ્ચે 4,370 કરોડ રૂપિયાનો વેપાર થયો. પરંતુ ભારત દ્વારા લેવામાં આવેલા પગલાં તેને નુકસાન પહોંચાડશે.
• ઓપરેશન સિંદૂર- ઓપરેશન સિંદૂર દ્વારા ભારતે માત્ર આતંકવાદ જ નહીં પરંતુ પાકિસ્તાનની અર્થવ્યવસ્થા પર પણ હુમલો કર્યો છે.
• એર સ્ટ્રાઈક- ભારતે પાકિસ્તાન માટે પોતાનું એરસ્પેસ બંધ કરી દીધું જેના કારણે પાકિસ્તાની એરલાઈન્સ હવે ભારત ઉપરથી ઉડાન ભરી શકતી નથી. આવી સ્થિતિમાં તેણે હવે લાંબો રસ્તો અપનાવવો પડશે અને આ માટે તેણે ATF પર વધુ ખર્ચ કરવો પડશે.