જ્યારે પણ તમે રોડ પર જાઓ છો, તમારે રસ્તામાં ટોલ ટેક્સ પર રોકવું પડે છે.ચાલો હવે જાણીએ કે આ ટોલ ટેક્સ શું છે, તે શા માટે વસૂલવામાં આવે છે અને તેના દર કેવી રીતે નક્કી કરવામાં આવે છે ?
ભારતમાં પ્રથમ ટોલ ટેક્સ 1956માં લાગુ કરવામાં આવ્યો હતો. તે નેશનલ હાઈવે એક્ટ, 1956 એક્ટ નં. ટોલ ટેક્સને સામાન્ય ભાષામાં ટોલ પણ કહેવામાં આવે છે.
આ એક પ્રકારની ફી છે જે કોઈપણ વાહન ચાલકે આંતરરાજ્ય એક્સપ્રેસવે, રાષ્ટ્રીય અથવા રાજ્ય ધોરીમાર્ગને પાર કરતી વખતે ચૂકવવી પડે છે. આ હાઈવેને ટોલ રોડ પણ કહેવામાં આવે છે અને તેનું સંપૂર્ણ સંચાલન નેશનલ હાઈવે ઓથોરિટી ઓફ ઈન્ડિયા દ્વારા કરવામાં આવે છે. સામાન્ય રીતે બે ટોલ બૂથ વચ્ચેનું અંતર 60 કિમી હોય છે.
ટોલ ટેક્સનો ઉપયોગ રસ્તા વગેરેની જાળવણી અને બાંધકામ માટે થાય છે. સરકાર આ ફી વડે હાઈવે અને એક્સપ્રેસ વેનું આયોજન અને જાળવણી કરે છે.
જો તમારા મનમાં આ પ્રશ્ન આવે તો જાણી લો કે રોડ ટેક્સ અને ટોલ ટેક્સ અલગ છે. જ્યારે તમે એક જ રાજ્યમાં વિવિધ રસ્તાઓનો ઉપયોગ કરો છો ત્યારે RTO દ્વારા રોડ ટેક્સ વસૂલવામાં આવે છે. જ્યાં આંતરરાજ્ય હાઇવેનો ઉપયોગ કરવા માટે ટોલ ટેક્સ લેવામાં આવે છે.
NHAI એ ટેક્નોલોજીનો ઉપયોગ કરીને ટોલ ટેક્સની સરળ અને ઝડપી ચુકવણીની સુવિધા પણ આપી છે. તેનું નામ FASTag છે, તે કારના કાચની અંદર લગાવેલું છે. આ સાથે, ટોલની રકમ વાહન માલિકના ખાતામાંથી સીધી કપાઈ જાય છે અને તેને રાહ જોયા વિના ટોલ પાર કરવાની મંજૂરી આપવામાં આવે છે.
ટોલ ટેક્સની કિંમત ઘણા પરિબળો પર આધાર રાખે છે. તેમાં વાહનની ખરીદ કિંમત, એન્જિન ક્ષમતા, બેઠક ક્ષમતા વગેરેનો સમાવેશ થાય છે. ઉપરાંત, હાઇવેનું અંતર 60 કિમીથી વધુ કે ઓછું છે તેના આધારે ટોલ ટેક્સનો દર બદલાય છે. સરકારે આ વર્ષે એપ્રિલમાં ટોલ ટેક્સના દરમાં વધારો કર્યો હતો. તે મુજબ હળવા વાહનો માટે ટોલ ટેક્સમાં 10 રૂપિયા અને ભારે વાહનો માટે 65 રૂપિયાનો વધારો કરવામાં આવ્યો છે.
ટોલ ટેક્સ અથવા ટોલ એ એવી ફી છે જે વાહનચાલકો અમુક આંતરરાજ્ય એક્સપ્રેસવે, ટનલ, પુલ અને અન્ય રાષ્ટ્રીય અને રાજ્ય ધોરીમાર્ગોને પાર કરતી વખતે ચૂકવે છે. આ રસ્તાઓને ટોલ રોડ કહેવામાં આવે છે અને તે નેશનલ હાઈવે ઓથોરિટી ઓફ ઈન્ડિયાના નિયંત્રણ હેઠળ છે.
ટોલ ટેક્સનો ઉપયોગ રસ્તાના બાંધકામ અને જાળવણી માટે થાય છે. તેથી, તે ટોલ ટેક્સ વસૂલ કરીને નવા બાંધવામાં આવેલા ટોલ રોડના ખર્ચને આવરી લે છે. ભારત સરકારે FASTags લોન્ચ કર્યું છે, જે કેશલેસ ટોલ ટેક્સ ચુકવણી માટે RFID (રેડિયો ફ્રીક્વન્સી આઇડેન્ટિફિકેશન) ટેકનોલોજીનો ઉપયોગ કરે છે.
જો કે, નેશનલ ઇન્ફોર્મેટિક્સ સેન્ટર (NIC) મુજબ, લોકો અને વાહનોને નેશનલ હાઇવે ફી (આકારણી અને સંગ્રહ) નિયમો, 2008 ના નિયમ 11 મુજબ ટોલ ટેક્સ ભરવામાંથી મુક્તિ આપવામાં આવી છે.
Published On - 1:12 pm, Sun, 12 March 23