Indian Navy નો બદલાયો Flag, નવા ચિહ્નનો અર્થ શું છે, ક્યારે અને કયા ફેરફારો થયા વાંચો
નવો ધ્વજ ભારતને વસાહતી ભૂતકાળમાંથી મુક્ત કરશે અને ભારતનો સમૃદ્ધ દરિયાઈ વારસો બતાવશે. હવે તમામ યુદ્ધ જહાજો, ગ્રાઉન્ડ સ્ટેશન અને નેવલ એરબેઝ(naval Airbase) પર નેવીનો ધ્વજ લહેરાવતો જોવા મળશે.
15 ઓગસ્ટના રોજ લાલ કિલ્લા પરથી રાષ્ટ્રને સંબોધિત કરતી વખતે વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી(PM Narendra Modi)એ કહ્યું હતું કે આપણે ગુલામીની માનસિકતામાંથી શત ટકા મુક્તિના સંકલ્પ સાથે આગળ વધવાનું છે. આજે દરેક ક્ષેત્રમાં ભારત વિશ્વની મહાસત્તાઓ સાથે કદમ મિલાવીને આગળ વધી રહ્યું છે. પરંતુ અત્યાર સુધી ભારતીય નૌકાદળ((Indian Navy)ના ધ્વજ સાથે ગુલામીનું પ્રતીક જોડાયેલું હતું. તેને હવે દૂર કરવામાં આવી રહી છે. આજે 2 સપ્ટેમ્બરે ભારતીય નૌકાદળને નવો ધ્વજ મળી રહ્યો છે.
નૌકાદળનો ધ્વજ હવે તમામ યુદ્ધ જહાજો, ગ્રાઉન્ડ સ્ટેશનો અને નેવલ એરબેઝ પર નવા સ્વરૂપમાં લહેરાતો જોવા મળશે. આ પહેલીવાર નથી જ્યારે ભારતીય નૌકાદળનો ધ્વજ બદલવામાં આવ્યો હોય. આ પહેલા પણ ભારતીય નૌકાદળના નિશાન ચાર વખત બદલવામાં આવ્યા છે. ચાલો જાણીએ, ક્યારે અને કયા ફેરફારો થયા અને ભારતીય નૌકાદળના નવા ધ્વજનો અર્થ શું છે.
નવો નેવી ધ્વજ કેવો છે?
તમે ઉપર જે ચિત્ર જુઓ છો તે નૌકાદળનો નવો ધ્વજ છે. આમાં, પહેલેથી જ અસ્તિત્વમાં છે તે ક્રોસ દૂર કરવામાં આવ્યો છે, જે બ્રિટિશ યુગનું પ્રતીક હતું. ક્રોસ હટાવ્યા પછી, ભારતીય નૌકાદળના ક્રેસ્ટને આ નિશાનમાં સામેલ કરવામાં આવ્યું છે, જે એન્કરનું પ્રતીક છે. વિક્રાંતના કમિશનિંગ પ્રોગ્રામ દરમિયાન એક નવું નેવલ ચિહ્ન પ્રાપ્ત થઈ રહ્યું છે.
અત્યાર સુધી આવો હતો ઝંડો
નૌકાદળની ઓળખ ક્યારે ક્યારે બદલાઈ
1950 – યુનિયન જેકની જગ્યાએ તિરંગો નેવીના પ્રતીકમાં ઉમેરવામાં આવ્યો.
2001 - સેન્ટ જ્યોર્જ રેડ ક્રોસ નેવીના ધ્વજ પરથી હટાવી દેવામાં આવ્યો.
2004 - સેન્ટ જ્યોર્જ રેડ ક્રોસ નેવી માર્ક પર પરત ફર્યું.
2014 - સત્યમેવ જયતે પણ અશોક પ્રતીક હેઠળ લખવામાં આવ્યું હતું.
2022 - ક્રોસ દૂર કરવામાં આવ્યો અને ક્રેસ્ટનો સમાવેશ થાય છે.
નવા ધ્વજનો અર્થ શું છે?
નૌકાદળના ધ્વજમાં આ ફેરફાર સ્પષ્ટ સંદેશ આપે છે કે આપણે ગુલામીના પ્રતીકને હટાવવું પડશે. જેમ કે પીએમ મોદીએ લાલ કિલ્લા પરથી પોતાના સંબોધનમાં કહ્યું હતું. અત્યાર સુધી ચાલતા ધ્વજને જોશો તો તેમાં જે ક્રોસ છે તે બ્રિટનના રાષ્ટ્રીય ધ્વજને મળતો આવે છે. સફેદ રંગ પર લાલ ક્રોસ સેન્ટ જ્યોર્જ ક્રોસ તરીકે ઓળખાય છે. સેન્ટ જ્યોર્જ ક્રોસનું નામ એક ખ્રિસ્તી સંતના નામ પરથી રાખવામાં આવ્યું છે જેઓ ત્રીજા ધર્મયુદ્ધના યોદ્ધા હોવાનું માનવામાં આવે છે. ઈંગ્લેન્ડનો રાષ્ટ્રધ્વજ પણ એ જ સેન્ટ જ્યોર્જ ક્રોસની નિશાની ધરાવે છે.
હવે તમામ યુદ્ધ જહાજો, ગ્રાઉન્ડ સ્ટેશન અને નેવલ એરબેઝ પર નેવીનો ધ્વજ લહેરાવતો જોવા મળશે. નવો ધ્વજ ભારતને તેના વસાહતી ભૂતકાળમાંથી મુક્ત કરશે અને ભારતના સમૃદ્ધ દરિયાઈ વારસાને પ્રદર્શિત કરશે.
છત્રપતિ શિવાજી દ્વારા પ્રેરિત
નૌકાદળના નવા ધ્વજમાં ટોચના ખૂણા પર ભારતનો રાષ્ટ્રધ્વજ ત્રિરંગો છે. બીજા ભાગમાં નેવી ક્રેસ્ટ છે. આ વાદળી પ્રતીક અષ્ટકોણના આકારમાં છે, જે ચારેય દિશાઓ અને ચાર ખૂણાઓ એટલે કે આઠ દિશાઓમાં ભારતીય નૌકાદળની પહોંચ દર્શાવે છે. આ અષ્ટકોણીય ચિહ્નની નીચે દેવનાગરીમાં નૌકાદળના એફોરિઝમ ‘શામ નો વરુણ:’ અંકિત છે. આ એફોરિઝમનો અર્થ છે – પાણીના દેવ વરુણ આપણા માટે શુભ રહે. ભારતીય સનાતન પરંપરામાં વરુણને પાણીના દેવતા માનવામાં આવે છે.
ધાર પર બે સુવર્ણ સરહદો સાથેનું અષ્ટકોણ પ્રતીક દેશના મહાન મરાઠા યોદ્ધા છત્રપતિ શિવાજીની ઢાલથી પ્રેરિત છે. એ જ શિવાજી, જેમના સ્વપ્નદ્રષ્ટા દરિયાઈ દ્રષ્ટિએ વિશ્વસનીય નૌકાદળની સ્થાપના કરી. 60 લડાયક જહાજો અને 5000 સૈન્ય સાથે તેણે દરિયાઈ માર્ગે ઘૂસણખોરી કરી રહેલા બાહ્ય દળોને પડકાર ફેંક્યો.