હિન્દી ભારતમાં સૌથી વધુ બોલાતી ભાષા છે. દેશના ઘણા રાજ્યોમાં લોકો તેનો ઉપયોગ કરે છે. સામાન્ય વાતચીત માટે પણ હિન્દીનો સૌથી વધુ ઉપયોગ થાય છે. જો આપણે વિશ્વની વાત કરીએ, તો હિન્દી એ મેન્ડરિન, સ્પેનિશ અને અંગ્રેજી પછી વિશ્વમાં ચોથી સૌથી વધુ બોલાતી ભાષા છે. આવી સ્થિતિમાં હિન્દીના મહત્વને લોકો સુધી પહોંચાડવા અને તેને પ્રોત્સાહન આપવાના ઉદ્દેશ્ય સાથે દર વર્ષે 14 સપ્ટેમ્બરે હિન્દી દિવસની ઉજવણી કરવામાં આવે છે.

આ પણ વાંચો : World Hindi Day : 10 જાન્યુઆરીએ જ કેમ મનાવવામાં આવે છે? જાણો ઈતિહાસ અને મહત્ત્વ

આજે આ ખાસ અવસર પર આપણે જાણીશું કે હિન્દી દિવસની ઉજવણી માટે 14મી સપ્ટેમ્બરની તારીખ શા માટે નક્કી કરવામાં આવી હતી. અહીં જાણો કે હિન્દીનું નામ “હિન્દી” કેમ પડ્યું?

14 સપ્ટેમ્બરે જ હિન્દી દિવસ કેમ ઉજવાય છે?

14મી સપ્ટેમ્બરે હિન્દી દિવસ ઉજવવાના એક નહીં પરંતુ બે કારણો છે. વાસ્તવમાં આ એ જ દિવસ છે જ્યારે વર્ષ 1949માં લાંબી ચર્ચા બાદ દેવનાગરી લિપિમાં હિન્દીને દેશની સત્તાવાર ભાષા જાહેર કરવામાં આવી હતી. આ માટે 14મી તારીખની પસંદગી દેશના પ્રથમ વડાપ્રધાન પંડિત જવાહર લાલ નેહરુએ પોતે કરી હતી. તે જ સમયે આ દિવસની ઉજવણી પાછળ એક બીજું ખાસ કારણ છે અને તે એક પ્રખ્યાત હિન્દી કવિ સાથે સંબંધિત છે.

પ્રથમ વખત હિન્દી દિવસ ક્યારે ઉજવવામાં આવ્યો?

રાષ્ટ્રભાષા પ્રચાર સમિતિના સૂચન પર વર્ષ 1953માં સૌપ્રથમવાર આ દિવસની ઉજવણી શરૂ કરવામાં આવી હતી. આ દિવસની ઉજવણી પાછળનું કારણ હિન્દીનું મહત્વ વધારવાનું હતું, પરંતુ આ દિવસ મહાન હિન્દી કવિ રાજેન્દ્ર સિંહની જન્મજયંતિ પણ છે. એક ભારતીય વિદ્વાન, હિન્દી-પ્રખ્યાત, સંસ્કૃતિવાદી અને ઈતિહાસકાર હોવા ઉપરાંત, તેમણે હિન્દીને સત્તાવાર ભાષા બનાવવામાં મહત્વની ભૂમિકા ભજવી હતી.

હિન્દીનું નામ “હિન્દી” કેવી રીતે પડ્યું?

તમે બધા હિન્દી દિવસના ઇતિહાસ વિશે જાણતા હશો, પરંતુ શું તમે જાણો છો કે હિન્દી ભાષાનું નામ હિન્દી કેવી રીતે પડ્યું. જો નહીં, તો ચાલો તમને આ વિશે પણ જણાવીએ. કદાચ તમે એ પણ જાણો છો કે વાસ્તવમાં હિન્દી નામ કોઈ બીજી ભાષામાંથી લેવામાં આવ્યું છે. હિન્દી નામ, પર્શિયન શબ્દ ‘હિંદ’ પરથી ઉતરી આવ્યું છે, જેનો અર્થ સિંધુ નદીની જમીન છે. 11મી સદીની શરૂઆતમાં, પર્શિયન બોલતા લોકોએ સિંધુ નદીના કિનારે બોલાતી ભાષાને ‘હિન્દી’ નામ આપ્યું.

હિન્દી માત્ર ભારતમાં જ નહીં પરંતુ આ દેશોમાં પણ બોલાય છે

ઉપર જણાવ્યા મુજબ, હિન્દી એ માત્ર ભારતમાં સૌથી વધુ બોલાતી ભાષા નથી, તે સમગ્ર વિશ્વમાં ચોથી સૌથી વધુ બોલાતી ભાષા છે. ભારત સિવાય બીજા ઘણા દેશો છે જ્યાં લોકો હિન્દી ભાષાનો ઉપયોગ કરે છે. આ દેશોમાં નેપાળ, મોરેશિયસ, ફિજી, પાકિસ્તાન, સિંગાપોર, ત્રિનિદાદ અને ટોબેગો, બાંગ્લાદેશનો સમાવેશ થાય છે.

જ્યારે ભારતમાં હિન્દી ભાષાનો ઉપયોગ ઉત્તર પ્રદેશ, ઉત્તરાખંડ, બિહાર, ઝારખંડ, મધ્ય પ્રદેશ, છત્તીસગઢ, હરિયાણા, દિલ્હી, રાજસ્થાન, હિમાચલ પ્રદેશમાં થાય છે.