ભારતના કેન્દ્રીય રસાયણ અને ખાતર મંત્રી મનસુખ માંડવિયાએ (Mansukh Mandaviya) રાજ્યોને સ્વદેશી રીતે વિકસિત નેનો ખાતરોને (Nano Urea Liquid) લોકપ્રિય બનાવવા અને રાસાયણિક ખાતરોની જગ્યાએ તેનો ઉપયોગ કરવા અપીલ કરી હતી. મંત્રીએ કહ્યું કે ખેડૂતોને ખાતરની થેલીઓ રૂ. 266ના ખર્ચે આપવામાં આવે છે, જ્યારે સરકારને વાસ્તવિક કિંમત રૂ. 2,300 છે. તેમણે કહ્યું કે ભારતનો ખાતરનો વપરાશ વિશ્વના 35 ટકા છે અને ભારત દર વર્ષે 70 લાખથી 100 લાખ ટન ખાતરની આયાત કરે છે.
કેન્દ્રીય મંત્રીએ કહ્યું કે ખેડૂતોને 266 રૂપિયામાં ખાતરની થેલી આપવામાં આવે છે, જેનો ખર્ચ સરકારને 2,300 રૂપિયા થાય છે. દેશ ખેડૂતોને સબસિડીવાળા દરે ખાતર આપે છે. માંડવિયાએ કહ્યું, ભારત સરકાર ખાતર પર સબસિડી તરીકે 2.5 લાખ કરોડ રૂપિયા ખર્ચે છે, જે કર્ણાટક જેવા કોઈપણ મોટા રાજ્યના વાર્ષિક બજેટની સમકક્ષ છે. ભારતીય વૈજ્ઞાનિકોએ કહ્યું કે સરકાર દ્વારા જે સમસ્યાઓનો સામનો કરવો પડે છે તે સમજ્યા છે અને નેનો ફર્ટિલાઇઝર્સ વિકસાવ્યા છે.
નેનો ખાતરની દરેક બોટલની કિંમત 240 રૂપિયા છે. માંડવિયાએ જણાવ્યું હતું કે, એક કરોડ નેનો-ખાતરની બોટલો ચાર લાખ ટન ખાતરની બેગની સમકક્ષ છે. શું આપણે તેમને લોકપ્રિય બનાવી શકીએ? મેં પોતે મારી 100 એકર જમીનમાં તેનો ઉપયોગ કર્યો છે અને તે ખૂબ જ અસરકારક જણાયું છે. મંત્રીએ એમ પણ કહ્યું કે નેનો ખાતરની બોટલોનો અભ્યાસ કરવામાં આવ્યો છે અને તે સલામત અને અસરકારક હોવાનું જાણવા મળ્યું છે. આ ઉપરાંત, તે સ્વદેશી છે અને ‘આત્મનિર્ભર ભારત’ તરફ એક પગલું છે.
માંડવિયાએ માહિતી આપી હતી કે બે લાખ ટન રાસાયણિક ખાતરોના ઉપયોગને નેનો ખાતરો સાથે બદલવાના લક્ષ્ય સાથે 2025 સુધીમાં દેશમાં નવ નેનો ખાતર પ્લાન્ટ સ્થાપવામાં આવશે. માંડવિયાએ રાજ્યોને ઉદ્યોગોને સબસિડીવાળા ખાતરોનો દુરુપયોગ રોકવાની પણ અપીલ કરી હતી. અગાઉ કેન્દ્રીય મંત્રી માંડવિયાએ કહ્યું હતું કે ખેડૂતોએ નેનો યુરિયાને સારી રીતે અપનાવ્યું છે જે ખૂબ જ પ્રોત્સાહક છે.
તેમણે કહ્યું કે પ્રવાહી પોષક તત્વો જમીનની તંદુરસ્તી જાળવવા તેમજ પાકની ઉપજ વધારવામાં અસરકારક છે. મંત્રાલયના એક અધિકારીના જણાવ્યા અનુસાર, નેનો-ફર્ટિલાઇઝર્સના વધતા ઉપયોગને કારણે આયાતમાં ઘટાડો થવાથી સરકારને વાર્ષિક રૂ. 40,000 કરોડનું વિદેશી હૂંડિયામણ બચશે.
નેનો યુરિયાના ઉત્પાદનમાં ઝડપી વૃદ્ધિ અને તેના ઉપયોગને પ્રોત્સાહન આપવાના પ્રયાસો સાથે સરકારને આશા છે કે ભારત 2025 સુધીમાં યુરિયામાં આત્મનિર્ભર બની જશે. ઘરેલું જરૂરિયાતો માટે આયાત કરવાની જરૂર રહેશે નહીં. કોઈપણ રીતે, ભારત યુરિયા સિવાયના ખાતરોની સૌથી વધુ આયાત કરે છે.
Published On - 5:35 pm, Fri, 15 July 22