Azim Premji Birthday : ભારતના સૌથી મોટા દાનવીર બિઝનેસમેન, પદ્મ ભૂષણથી સન્માનિત, જાણો જીંદગીની કસોટી પાર કરીને કંઈ રીતે સ્થાપી વિપ્રો કંપની
Azim Premji Birthday : આજે એટલે કે 24 જુલાઈએ વિપ્રો કંપનીના સ્થાપક અઝીમ પ્રેમજી તેમનો 78મો જન્મદિવસ ઉજવી રહ્યા છે. લોકો અઝીમ પ્રેમજીને પરોપકારી અને દાતા તરીકે પણ જાણે છે. પોતાની મહેનત અને જુસ્સાથી અઝીમ પ્રેમજીએ એક નાની કંપનીને મલ્ટી નેશનલ કોર્પોરેશનમાં ફેરવી દીધી.
Azim Premji Birth Anniversary : અઝીમ પ્રેમજી ભારતનું એક એવું વ્યક્તિત્વ છે, જેમને લોકો બિઝનેસમેન તરીકે ઓછા અને પરોપકારી તરીકે વધુ જાણે છે. તમને જણાવી દઈએ કે પ્રેમજી ભારતની ટોપ IT કંપનીઓમાંની એક વિપ્રો કંપનીના સ્થાપક છે. વિપ્રોની કુલ સંપત્તિ 3 લાખ 46 હજાર 537 કરોડ રૂપિયા છે. પ્રેમજીએ એક નાની કંપનીને લાખો કરોડની કિંમતની મલ્ટી નેશનલ કોર્પોરેશનમાં ફેરવી દીધી. આજે એટલે કે 24 જુલાઈએ અઝીમ પ્રેમજી તેમનો 78મો જન્મદિવસ ઉજવી રહ્યા છે. આવો જાણીએ તેમના જન્મદિવસ નિમિત્તે અઝીમ પ્રેમજીના જીવન સાથે જોડાયેલી કેટલીક રસપ્રદ વાતો વિશે…
જન્મ
અઝીમ પ્રેમજીનો જન્મ 24 જુલાઈ 1945ના રોજ મુંબઈમાં એક મુસ્લિમ બિઝનેસમેનના ઘરે થયો હતો. તેમના પિતા મોહમ્મદ હાશિમ પ્રેમજી ચોખાના જાણીતા વેપારી તરીકે જાણીતા હતા. બર્મા જે હવે મ્યાનમારનો ભાગ છે. તેના પિતાને ત્યાં ચોખાનો મોટો ધંધો હતો. આ કારણથી અઝીમ પ્રેમજીના પિતાને ‘રાઈસ કિંગ ઓફ બર્મા’ કહેવામાં આવતા હતા. ભારત-પાકિસ્તાનના ભાગલા વખતે મોહમ્મદ અલી ઝીણાએ મોહમ્મદ હાશિમ પ્રેમજીને પાકિસ્તાનમાં રહેવાની ઓફર કરવામાં આવી હતી. પરંતુ તેણે આ ઓફર ફગાવી દીધી અને ગુજરાતમાં રહેવા લાગ્યા. અહીંથી જ તેણે ચોખાનો ધંધો શરૂ કર્યો.
ધીમે-ધીમે મો. હાશિમને ભારતના સૌથી મોટા ચોખાના વેપારી તરીકે ઓળખવામાં આવતા હતા. પરંતુ અંગ્રેજોની કેટલીક નીતિઓને કારણે વર્ષ 1945માં મો. હાશિમને તેનો ચોખાનો ધંધો બંધ કરવો પડ્યો. આ પછી તેણે વનસ્પતિ ઘીનો બિઝનેસ શરૂ કર્યો. આ કંપનીનું નામ ‘વેસ્ટર્ન ઈન્ડિયન વેજીટેબલ પ્રોડક્ટ્સ લિમિટેડ’ હતું. આ કંપની લોન્ડ્રી સાબુ અને વનસ્પતિ તેલનું ઉત્પાદન કરતી હતી. અઝીમ પ્રેમજીનો જન્મ એ જ વર્ષે એટલે કે 24 જુલાઈ 1945ના રોજ થયો. હતો તે જ વર્ષે 29 ડિસેમ્બર 1945ના રોજ તેમના પિતાએ વનસ્પતિ ઘી કંપનીની સ્થાપના કરી.
શિક્ષણ
અઝીમ પ્રેમજીના પરિવારની આર્થિક સ્થિતિ સારી હોવાને કારણે તેમને પ્રારંભિક અભ્યાસમાં કોઈ સમસ્યાનો સામનો કરવો પડ્યો ન હતો. પ્રેમજીએ તેમનું પ્રારંભિક શિક્ષણ મુંબઈની એક શાળામાંથી પૂર્ણ કર્યું હતું. આ પછી તેઓ ઇલેક્ટ્રિકલ એન્જિનિયરિંગનો અભ્યાસ કરવા અમેરિકાની સ્ટેનફોર્ડ યુનિવર્સિટી ગયા. તે દરમિયાન અઝીમ માત્ર 21 વર્ષના હતા. પરંતુ આ સમયગાળા દરમિયાન અઝીમ પ્રેમજી સાથે કંઈક એવું થવાનું હતું, જે તેમનું જીવન સંપૂર્ણપણે બદલી નાખ્યું.
જીંદગીના કસોટી
વર્ષ 1966માં સ્ટેનફોર્ડમાં અભ્યાસ કરતી વખતે અઝીમ પ્રેમજીને ખબર પડી કે તેમના પિતા મો. હાશિમનું અવસાન થયું. જેના કારણે તેણે પોતાનો અભ્યાસ છોડીને ભારત પરત ફરવું પડ્યું હતું. જણાવી દઈએ કે પિતાના અવસાન બાદ આ સમય અઝીમ પ્રેમજી માટે મુશ્કેલીઓથી ભરેલો હતો. દરેક પગલે તેની કસોટી થઈ રહી હતી. પરંતુ તેણે હિંમત અને દૃઢ મનોબળથી દરેક પરીક્ષા પાસ કરી. 21 વર્ષની ઉંમરે તેણે કંપનીની બાગડોર સંભાળવાનું નક્કી કર્યું. પરંતુ આ કંપનીના શેરહોલ્ડરે તેનો વિરોધ કર્યો હતો. તેણે કહ્યું કે, 21 વર્ષનો છોકરો જે કામનો અનુભવ નથી તે કંપનીને સંભાળવામાં નિષ્ફળ જશે. પરંતુ અઝીમ પ્રેમજીએ આને પડકાર તરીકે સ્વીકારી અને કંપનીની બાગડોર સંભાળી. તેણે તેના પિતા દ્વારા સ્થાપેલી કંપનીને આગળ વધારી.
વિપ્રો કંપની
વર્ષ 1977 સુધીમાં અઝીમ પ્રેમજીએ તેમની કંપનીના વ્યવસાયનો વિસ્તાર કર્યો અને આ કંપનીનું નામ બદલીને વિપ્રો કરી દીધું. વર્ષ 1980 પછી, જ્યારે એક મોટી IT કંપની IBM ભારતમાંથી પોતાનો બિઝનેસ એકત્રિત કરીને બહાર આવી, ત્યારે અઝીમ પ્રેમજીના પારખું દ્રષ્ટિએ તેને ઓળખી કાઢ્યું. આવનારા સમયમાં આ ક્ષેત્રમાં ઘણું કામ થશે તેવું તેમણે જાણ્યું. આ પછી, વિપ્રોએ અમેરિકન કંપની સેન્ટીનેલ કોમ્પ્યુટર્સ સાથે મળીને માઇક્રોકોમ્પ્યુટર બનાવવાનું શરૂ કર્યું. અઝીમ પ્રેમજીની કંપનીએ સેન્ટીનેલ કોમ્પ્યુટર્સ સાથે ટેક્નોલોજી શેરિંગ કરાર કર્યો હતો. તે જ સમયે થોડા સમય પછી વિપ્રો કંપનીએ હાર્ડવેરને સપોર્ટ કરતું સોફ્ટવેર બનાવવાનું કામ શરૂ કર્યું.
આ કિસ્સો છે રસપ્રદ, સરળ સ્વભાવનો આપ્યો પરિચય
કહેવાય છે કે અઝીમ પ્રેમજી પોતાની કાર પોતાની ઓફિસના પરિસરમાં પાર્ક કરતા હતા. એક દિવસ એક કર્મચારીએ ત્યાં કાર પાર્ક કરી. જ્યારે કંપનીના મોટા અધિકારીઓને આ માહિતી મળી તો તેઓએ તે પાર્કિંગ પ્લેસને તે જગ્યા તરીકે જાહેર કરી કે, જ્યાં અઝીમ પ્રેમજીની કાર પાર્ક કરવામાં આવી હતી. પરંતુ જ્યારે અઝીમ પ્રેમજીને આ વાતની જાણ થઈ તો તેમણે આ નિર્ણયનો વિરોધ કરતા કહ્યું કે, કોઈ પણ વ્યક્તિ તે જગ્યાએ પોતાની કાર પાર્ક કરી શકે છે. તેમજ આ જગ્યાએ કાર પાર્ક કરવી હોય તો અઝીમ પ્રેમજીએ અન્ય પહેલા ઓફિસ પહોંચી જવું જોઈએ.
ચેરમેનની ભૂમિકા છોડી, પુત્ર રિશદ પ્રેમજી કંપનીના એક્ઝિક્યુટિવ ચેરમેન
અઝીમ પ્રેમજીએ 1979માં ઇન્ફોટેકમાં સાહસ કર્યું અને બાદમાં કન્ઝ્યુમર કેર, લાઇટિંગ, ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર એન્જિનિયરિંગ ફર્મ્સ અને GE હેલ્થકેરમાં સાહસ કર્યું. વર્ષ 2000માં વિપ્રોએ $1 બિલિયનની આવક હાંસલ કરી અને તે ન્યૂયોર્ક સ્ટોક એક્સચેન્જમાં લિસ્ટેડ થઈ. નાણાકીય વર્ષ 2021માં કંપનીની આવક $8.1 બિલિયન હતી. 53 વર્ષ સુધી કંપનીનું નેતૃત્વ કર્યા પછી અઝીમ પ્રેમજીએ 31 જુલાઈ, 2019 ના રોજ તેમની એક્ઝિક્યુટિવ ચેરમેનની ભૂમિકા છોડી દીધી અને પોતાનો સમય પરોપકાર માટે સમર્પિત કર્યો. હાલમાં અઝીમ પ્રેમજીના મોટા પુત્ર રિશદ પ્રેમજી કંપનીના એક્ઝિક્યુટિવ ચેરમેન છે.
દાનવીર કર્ણ
દાનવીર કર્ણ વિશે તમે બધા જાણો છો. કર્ણ એ મહાભારતનો મહાવીર યોદ્ધા હતો, જેની પાસેથી ક્યારેય કોઈ ખાલી હાથે પાછું નથી આવ્યું. એ જ રીતે અઝીમ પ્રેમજી પણ તેમની કમાણીનો મોટો ભાગ સખાવતી કાર્યોમાં ખર્ચે છે. અઝીમ પ્રેમજીના શેરના 60થી વધુ શેર તેમના નામે ચાલતા ફાઉન્ડેશનના નામે છે. અઝીમ પ્રેમજીના નામથી ચાલતી આ સંસ્થા ઘણા રાજ્યોમાં શાળા શિક્ષણથી લઈને અન્ય ઘણા કામોમાં મદદ કરે છે. તમને જાણીને નવાઈ લાગશે કે, વર્ષ 2019-20માં અઝીમ પ્રેમજીએ દરરોજ લગભગ 22 કરોડ રૂપિયા એટલે કે કુલ 7,904 કરોડ રૂપિયા ચેરિટી માટે દાનમાં આપ્યા હતા.
