Budget 2023 : નાણામંત્રી નિર્મલા સીતારમણ આજે સંસદમાં નાણાકીય વર્ષ 2023-24 માટે કેન્દ્રીય બજેટ રજૂ કર્યું હતું. વૈશ્વિક ચિંતાઓ વચ્ચે તે અર્થતંત્રને મજબૂત કરવા માટે ઘણા પગલાં જાહેર કરે તેવી અપેક્ષા હતી. નાણામંત્રીનું આ પાંચમું બજેટ હતું. આ સતત ત્રીજી વખત છે જ્યારે બજેટ પેપરલેસ ફોર્મેટમાં રજૂ કરવામાં આવ્યું. ભારતના કેન્દ્રીય બજેટના ઈતિહાસમાં આવા ઘણા રસપ્રદ તથ્યો છે, જે સામાન્ય લોકો જાણતા નથી. અમે તમને અહીં કેટલાક રસપ્રદ તથ્યો જણાવવા જઈ રહ્યા છીએ.
1. ‘બજેટ’ શબ્દ જૂના ફ્રેન્ચ શબ્દ ‘બૂગેટ’ પરથી આવ્યો છે જેનો અર્થ થાય છે ‘ચામડાની બેગ’
2. સ્વતંત્ર ભારતનું પ્રથમ બજેટ આરકે સન્મુખમ ચેટ્ટીએ 197.4 કરોડ રૂપિયાના કુલ ખર્ચ સાથે રજૂ કર્યું હતું.
3. 1955-56ના બજેટમાં વિવાહિત અને અપરિણીત લોકો માટે અલગ-અલગ ટેક્સ-મુક્તિ સ્લેબની જાહેરાત કરવામાં આવી હતી.
4. જવાહરલાલ નેહરુ દ્વારા રજૂ કરવામાં આવેલ પ્રથમ અને એકમાત્ર કેન્દ્રીય બજેટ વર્ષ 1958-59 માટે હતું. આ બજેટમાં એક નવું કરવેરા સાધન રજૂ કરવામાં આવ્યું હતું, જેનો ઉપયોગ ઘણા પશ્ચિમી દેશોમાં પણ થતો હતો. તે ભેટ કર છે.
5. નેશનલ સ્ટોક એક્સચેન્જની સ્થાપનાની જાહેરાત 1993-94ના બજેટમાં કરવામાં આવી હતી.
6. 1962ના બજેટમાં આવકવેરાના દરમાં નોંધપાત્ર વધારો કરવામાં આવ્યો હતો. તમને જાણીને નવાઈ લાગશે કે આમાં સૌથી વધુ દર 72.5% હતો.
7. વર્ષ 1972-73ના બજેટની વ્યાપક ટીકા કરવામાં આવી હતી. આમાં, પ્રથમ વખત, ક્રોસવર્ડ્સ ઉકેલીને જીતેલી રકમ પર 34.5 ટકા ટેક્સ લાદવાની દરખાસ્ત કરવામાં આવી હતી.
8. 1978 માં, કેન્દ્રીય બજેટ નોટબંધીના એક મહિના પછી જ રજૂ કરવામાં આવ્યું હતું, જેમાં જનતા પાર્ટીની સરકારે ગેરકાયદેસર વ્યવહારોને નિયંત્રિત કરવા માટે રૂ. 1,000, રૂ. 5,000 અને રૂ. 10,000 ની નોટોને બંધ કરવાનો નિર્ણય કર્યો હતો.
9. 1982-83 માટેના બજેટમાં કર્મચારીઓ દ્વારા નિવૃત્તિ પર રોકડ કરાયેલી બિનઉપયોગી કમાણી રજામાંથી કરમાંથી મુક્તિ આપવાનો પ્રસ્તાવ મૂકવામાં આવ્યો હતો.