આપણે બધા જાણીએ છીએ કે દિવસ અને રાત સહિત કુલ ચોવીસ કલાક છે. સામાન્ય રીતે, દિવસ અને રાત્રિના આ 24 કલાકને સવાર, બપોર, સાંજ અને રાત્રિ એમ ચાર ભાગમાં વહેંચવામાં આવે છે. પરંતુ હિંદુ કેલેન્ડર અને ગણતરીમાં એક દિવસમાં કુલ 8 પ્રહરની વાત છે. દિવસમાં 4 અને રાત્રે 4 પ્રહર છે. એક પ્રહર લગભગ 3 કલાકનો હોય છે. હિંદુ ધર્મમાં પ્રહારનું વિશેષ મહત્વ છે. દરેક પ્રહરમાં પૂજા, ઉપાસના અને બાળકના જન્મને લગતી ઘણી બાબતોનું વિગતવાર વર્ણન કરવામાં આવ્યું છે.
સાંજે 6 થી 9 વાગ્યા સુધીના સમયને રાત્રિનો પ્રથમ પ્રહર કહેવામાં આવે છે. તેને પ્રદોષકાલ પણ કહેવાય છે. આ ઘડીમાં ભગવાનની પૂજા કરવી ખૂબ જ શુભ અને લાભકારી માનવામાં આવે છે. આ પ્રહરમાં વ્યક્તિએ સૂવું ન જોઈએ. તેને દિવસનો પ્રથમ પ્રહર કહેવામાં આવે છે. જે બાળકો પ્રથમ પ્રહરમાં જન્મે છે તેમને કેટલીક શારીરિક સમસ્યાઓ હોય છે. તેમને આંખો અને હાડકાં સંબંધિત સમસ્યાઓનો સામનો કરવો પડે છે.
રાત્રે 9 વાગ્યાથી મધ્યરાત્રિના 12 વાગ્યા સુધીના સમયને બીજો પ્રહર કહેવામાં આવે છે. આ ઘડીમાં શુભ ખરીદીનું વિશેષ મહત્વ છે. આ સમય દરમિયાન છોડને સ્પર્શ કરવો જોઈએ નહીં. બીજો પ્રહરમાં જન્મેલા બાળકોની અંદર કલાત્મક ગુણો હોય છે. આ લોકો કલાના ક્ષેત્રમાં પોતાનું સારું નામ કમાય છે.
રાત્રે 12 થી 3 નો સમય ત્રીજો પ્રહર છે. આ પ્રહર નિશીથકાલ તરીકે ઓળખાય છે. આ પ્રહરમાં તામસિક અને તાંત્રિક વિધિ કરવામાં આવે છે. આ પ્રહરમાં સ્નાન અને ભોજન ન કરવું જોઈએ. જે લોકો ત્રીજો પ્રહરમાંમાં જન્મ લે છે તેઓ તેમના ઘરથી દૂર રહે છે અને સફળતા પ્રાપ્ત કરે છે.
સવારે 3 વાગ્યાથી સવારે 6 વાગ્યા સુધીના સમયને ચોથો પ્રહર કહેવામાં આવે છે. આ રાતનો છેલ્લો પ્રહર કહેવાય છે. તેને ઉષા કાલ પણ કહે છે. આ ઘડીમાં ઉઠીને દરરોજ પૂજા-અર્ચના કરવાથી લાભ મળે છે. જે આ પ્રહરમાં શિવલિંગ પર જળ ચઢાવે છે તેમની દરેક મનોકામના ચોક્કસ પૂર્ણ થાય છે. આ પ્રહરમાં જન્મેલા બાળકો ખૂબ જ ઉર્જાવાન અને તેજસ્વી હોય છે.
સવારે 6 થી 9 વાગ્યા સુધીના સમયને પાંચમો પ્રહર કહેવામાં આવે છે. આ દિવસનો પહેલો પ્રહર છે. આ પ્રહરમાં સૂવું પ્રતિબંધિત છે. આ ઘડીમાં સકારાત્મક ઉર્જા હોય છે. એટલા માટે આ પ્રહરમાં દરરોજ પૂજા કરવી યોગ્ય છે. જે બાળકોનો જન્મ દિવસના પાંચમા પ્રહર થાય છે તેમને તેમના જીવનમાં સારી સફળતા અને સન્માન મળે છે. પરંતુ સ્વાસ્થ્ય સંબંધિત કેટલીક સમસ્યાઓ તેમના જીવનમાં રહે છે.
સવારે 9 વાગ્યાથી બપોરે 12 વાગ્યા સુધીનો સમય દિવસનો બીજો પ્રહર કહેવાય છે. આ પ્રહરમાં શુભ કાર્યો કરવામાં આવતા નથી. આ પ્રહરમાં વૃક્ષો વાવવા ન જોઈએ. આ પ્રહરમાં જે બાળકોનો જન્મ થાય છે, તે વહીવટી સેવા અને રાજકારણના ક્ષેત્રમાં ઘણું નામ કમાય છે.
બપોરે 12 થી 3 વાગ્યા સુધીના સમયને સાતમો પ્રહર કહેવામાં આવે છે. આ સમય તમોગુણી છે. આ પ્રહરમાં ભોજન કરવું સારું છે. આ સિવાય બપોરના સમયે નવું કામ કરવું શુભ છે. આ ઘડીમાં જન્મેલા બાળકો સ્વભાવે જિદ્દી હોય છે અને તેમના પ્રારંભિક શિક્ષણમાં અવરોધો ઊભા થાય છે.
બપોરે 3 વાગ્યાથી સાંજના 6 વાગ્યા સુધીના સમયને દિવસનો છેલ્લો પ્રહર કહેવામાં આવે છે. આ પ્રહરમાં જન્મ લેનાર બાળકો ફિલ્મ, મીડિયા અને ગ્લેમર ક્ષેત્રે ખૂબ જ પ્રખ્યાત બને છે.
નોંધ: અહી આપવામાં આવેલી જાણકારી ધાર્મિક આસ્થાઓ અને લોક માન્યતાઓ આધારિત છે, જેનો કોઈ વૈજ્ઞાનિક આધાર નથી. સામાન્ય જનરૂચિને ધ્યાનમાં રાખીને આ લેખને અહી પ્રસ્તુત કરવામાં આવ્યો છે.