શું હોય છે ગોલ્ડ રિઝર્વ ? વિશ્વના દેશોમાં તેને વધારવા કેમ લાગી છે રેસ? જાણો ભારત પાસે કેટલુ છે ગોલ્ડ રિઝર્વ ?
મીડિયા અહેવાલો મુજબ ભારતમાં હાલમાં ટનથી વધુ સોનાનો ભંડાર છે. આ સાથે ભારત પણ ગોલ્ડ રિઝર્વ ધરાવતા ટોપ 10 દેશોમાં સામેલ થઈ ગયું છે.
Gold Reserves: સમગ્ર વિશ્વમાં સોનાના રોકાણ અને સંગ્રહ પર કામ ચાલી રહ્યું છે. દરેક દેશ પોતાની પાસે વધુમાં વધુ સોનું રિઝર્વ કરવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યો છે. ભારતના વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ નવેમ્બર 2015માં સોનાના સંગ્રહ માટે ગોલ્ડ મોનેટાઈઝેશન સ્કીમ, સોવરિન ગોલ્ડ બોન્ડ સ્કીમ અને ઈન્ડિયન ગોલ્ડ કોઈન નામની ત્રણ યોજનાઓ પણ શરૂ કરી હતી. વડાપ્રધાને કહ્યું હતું કે, દેશની જનતા સરકારની આ યોજનામાં પોતાનું યોગદાન આપીને દેશના સુવર્ણ ભંડારમાં વધારો કરી શકે છે.
નોંધપાત્ર વાત એ છે કે ત્યાર બાદ દેશના ગોલ્ડ રિઝર્વમાં પણ વધારો જોવા મળ્યો હતો. જો કે, રિઝર્વ બેંક દ્વારા સોનાની ખરીદીના કારણે ગોલ્ડ રિઝર્વમાં નોંધપાત્ર વધારો થયો છે. આવી સ્થિતિમાં દરેકના મનમાં એક પ્રશ્ન આવી શકે છે કે વિશ્વના દેશો શા માટે સોનાનો ભંડાર પોતાની પાસે રાખવા માંગે છે? આનો શું ઉપયોગ?
ભારત પાસે કેટલું ગોલ્ડ રિઝર્વ ?
ગોલ્ડ રિઝર્વમાં ભારતની વાત કરીએ તો મીડિયા રિપોર્ટ્સ અનુસાર દેશમાં હાલમાં 760 ટનથી વધુ ગોલ્ડ રિઝર્વ છે. આ સાથે ભારત પણ ગોલ્ડ રિઝર્વ ધરાવતા ટોપ 10 દેશોમાં સામેલ થઈ ગયું છે. છેલ્લા ચાર વર્ષમાં (2018થી 2022) ભારતની ગોલ્ડ રિઝર્વમાં 36.8 ટકાથી વધુનો વધારો થયો છે. છેલ્લા બે દાયકાની વાત કરીએ તો વર્ષ 2000ની સરખામણીએ ભારતનું ગોલ્ડ રિઝર્વ બમણું થયું છે. આમાં સૌથી વધુ વધારો છેલ્લા ચાર વર્ષમાં (2018થી 2022) થયો છે, જે લગભગ 37 ટકા છે.
શું હોય છે ગોલ્ડ રિઝર્વ?
સરકાર અથવા સરકારી બેંકમાં જમા કરાયેલું સોનું ગોલ્ડ રિઝર્વ છે. તે રાષ્ટ્રીય ચલણ એટલે કે રાષ્ટ્રીય ચલણને ટેકો આપવા માટે જમા કરવામાં આવે છે. વર્લ્ડ ગોલ્ડ કાઉન્સિલનો અંદાજ છે કે અત્યાર સુધીમાં બે લાખ ટનથી વધુ સોનાની ખનન કરવામાં આવ્યું છે. સોનું વિકાસની દોડમાં દોડી રહેલા દેશો માટે ફુગાવા સામે સુરક્ષા કવચ તરીકે કામ કરે છે. આર્થિક મંદીના સમયે એકત્ર કરેલું સોનું દેશના અર્થતંત્રને સંભાળવા માટે એક મજબૂત વિકલ્પ છે. આ જ કારણ છે કે ભારત સહિત વિશ્વના ઘણા દેશો સોનાનો ભંડાર રાખી રહ્યા છે.
આ દેશો પાસે સૌથી વધુ સોનાનો ભંડાર
વર્ષ 2022ના ત્રીજા ક્વાર્ટર સુધી વર્લ્ડ ગોલ્ડ કાઉન્સિલના રિપોર્ટ અનુસાર, અમેરિકા અત્યારે 8133 ટન સોનું ધરાવતો સૌથી મોટો ગોલ્ડ રિઝર્વ દેશ છે. અમેરિકા પછી જર્મની પાસે 3363 ટનથી વધુ સોનાનો ભંડાર છે. આ રેસમાં ત્રીજા નંબરે યુરોપિયન દેશ ઈટાલી પાસે લગભગ 2451 ટન સોનું અનામત છે. ફ્રાંસ પાસે લગભગ 2436 ટન સોનાનો ભંડાર છે. આ યાદીમાં ભારત 760 ટન સોના સાથે નવમા નંબરે છે.
