પાકની સાથે રાસાયણિક દવાઓ ખેડૂતોના સ્વાસ્થ્ય પર પણ કરે છે અસર, જાણો આરોગ્ય પર શું પડે છે અસર
ડો.રાજેન્દ્ર પ્રસાદ કેન્દ્રીય કૃષિ યુનિવર્સિટી, પુસાના કૃષિ વૈજ્ઞાનિક ડો. એસ.કે. સિંહ કહે છે કે આજકાલ ખેડૂતો દવાઓનો ઉપયોગ કરીને મહત્તમ ઉપજ મેળવે છે, પરંતુ આ દવાઓ ઝેરી છે.
ભારતની કૃષિ (Agriculture) ક્રાંતિમાં સૌથી મહત્વનું યોગદાન રાસાયણિક દવાઓ (Pesticide) દ્વારા છોડના રક્ષણનું છે. છોડને જીવાતોથી બચાવવા માટે ઉપયોગમાં લેવાતી વિવિધ પદ્ધતિઓ પૈકી, દવાઓ દ્વારા છોડને બચાવવું એ મુખ્ય માપદંડ છે. વૈજ્ઞાનિકના અથાક પ્રયત્નોના પરિણામે, વિવિધ કૃષિ સંરક્ષણ દવાઓ વિકસિત અને ફેલાવવામાં આવી અને છોડના સંરક્ષણમાં નવી ક્રાંતિ શરૂ થઈ. પરિણામે આજે ખેડૂતો (Farmers) પહેલેથી જ વનસ્પતિ સંરક્ષણમાં ઉપયોગમાં લેવાતા જંતુઓ અને રોગ-નાશક દવાઓથી પરિચિત છે.
ડો.રાજેન્દ્ર પ્રસાદ કેન્દ્રીય કૃષિ યુનિવર્સિટી, પુસાના કૃષિ વૈજ્ઞાનિક ડો. એસ.કે. સિંહ કહે છે કે આજકાલ ખેડૂતો દવાઓનો ઉપયોગ કરીને મહત્તમ ઉપજ મેળવે છે, પરંતુ આ દવાઓ ઝેરી છે. હકીકતમાં, કૃષિ સંરક્ષણ દવાઓ રાસાયણિક ઝેર છે અને જો તેની યોગ્ય સારવાર ન કરવામાં આવે તો તેના ખતરનાક પરિણામો આવે છે.
આ દવાઓ મૃત્યુનું કારણ બની શકે છે
જો આ ઝેરી દવાઓ વ્યક્તિના શરીરમાં તેની સહનશક્તિ કરતા વધારે જાય તો તે વ્યક્તિનું મૃત્યુ પણ થઈ શકે છે. આ ઝેરી દવાઓ અનિયમિતતાને કારણે પાક પર અવશેષોના રૂપમાં રહે છે, જે આપણા પશુઓના શરીરમાં ઘાસચારા દ્વારા વહન કરવામાં આવે છે અને જો આ જથ્થો વધારે થાય તો પશુઓ માટે જીવલેણ સાબિત થઈ શકે છે.
ડો. સિંહ સમજાવે છે કે ક્યારેક એવું પણ બને છે કે વ્યક્તિની બેદરકારીથી ઝેરી દવાઓના ડબ્બા બહાર નીકળી જાય છે અને જો તે ખોરાક અથવા અન્ય ખાદ્ય પદાર્થ સાથે ભળી જાય તો આવા સંજોગો પણ વ્યક્તિના મૃત્યુનું કારણ બને છે. એવું પણ જાણવા મળ્યું છે કે ઘરેલું કામમાં બેદરકારીને કારણે ઉપયોગમાં લેવાતા ઝેરી દવાના ખાલી કેન પણ મૃત્યુનું કારણ બની શકે છે.
આવી અસરો જોવા મળે છે
મુખ્યત્વે જ્યારે આ કૃષિ સંરક્ષણ દવાઓ કૃષિ કાર્ય માટે ઉપયોગમાં લેવાય છે, ત્યારે તે અનિયમિતતાને કારણે ખતરનાક અસરો દર્શાવે છે. જો નિયમિતતાને અનુસરવામાં આવતી નથી, તો આ દવાઓ છંટકાવ સમયે મોં, ચામડી અથવા શ્વાસ દ્વારા શરીરમાં પ્રવેશ કરે છે. આ કૃષિ સંરક્ષણ દવાઓની ઝેરી અસર શરીરના આંતરિક ભાગમાં દવાઓના સંપર્કમાં આવ્યા પછી પણ થાય છે અથવા દવાની થોડી માત્રા શરીરમાં વિપુલ પ્રમાણમાં એકઠી થાય તો પણ થાય છે.
માથાનો દુ:ખાવો, નબળાઇ, ઉલટી, શ્વાસની તકલીફ, બેભાન થવું, આંખો બંધ થવી, પેટને લગતી સમસ્યા, ભૂખ ન લાગવી, વગેરે જેવા લક્ષણો જોવા મળે છે. તેથી સાવધાની સાથે ઉપયોગ કરવાની સલાહ આપવામાં આવે છે.
આ પણ વાંચો : આંતરરાષ્ટ્રીય બજારમાં ખાંડના ભાવ વધવાથી ખેડૂતોને શું અને કેટલો ફાયદો થશે ?
આ પણ વાંચો : સુરતના આ ખેડૂતે ગાય આધારિત ખેતી કરી ખેતીનું એક સફળ મોડેલ બનાવ્યું, ઓર્ગેનિક ખેતી શીખવા આવે છે અનેક ખેડૂતો
