ઔષધીય છોડ સર્પગંધાની ખેતીથી ખેડૂતો કરી શકે છે મબલક કમાણી, 3000 રૂપિયે કિલો વેચાય છે બીજ
આ ઔષધીય છોડની ખેતીમાં કમાણી કરવાની પુષ્કળ તકો છે, કારણ કે તેના ફૂલો, પાંદડા, બીજ અને મૂળ પણ વેચાય છે. સર્પગંધા બીજની કિંમત 3000 રૂપિયે પ્રતિ કિલો છે. કમાણી અને ઉપયોગિતાને ધ્યાનમાં રાખીને ખેડૂતો(Farmers) પરંપરાગત પાકો ઉપરાંત સર્પગંધા અને અન્ય ઔષધીય છોડની ખેતી કરે છે.
ખેડૂતો સર્પગંધા(Sarpagandha)ની ખેતી કરીને તેમની આવકમાં નોંધપાત્ર વધારો કરી શકે છે. આ ઔષધીય છોડની ખેતીમાં કમાણી કરવાની પુષ્કળ તકો છે, કારણ કે તેના ફૂલો, પાંદડા, બીજ અને મૂળ પણ વેચાય છે. સર્પગંધા બીજની કિંમત 3000 રૂપિયા પ્રતિ કિલો છે. કમાણી અને ઉપયોગિતાને ધ્યાનમાં રાખીને, ખેડૂતો પરંપરાગત પાકો ઉપરાંત સર્પગંધા અને અન્ય ઔષધીય છોડની ખેતી કરે છે.
સર્પગંધા (Indian snakeroot) ભારતમાં કેટલાક વર્ષોથી ઉગાડવામાં આવે છે. તે મુખ્યત્વે ઉત્તર પ્રદેશ, બિહાર, ઝારખંડ, ઓડિશા, તમિલનાડુ, આંધ્ર પ્રદેશ, મહારાષ્ટ્ર અને કેરળ જેવા રાજ્યોમાં ઉગાડવામાં આવે છે. જો કે પાણી ભરાયેલા વિસ્તારોમાં તેની ખેતી કરી શકાતી નથી. રેતાળ લોમ અને કાળી કપાસની જમીન સર્પગંધાની ખેતી માટે સૌથી યોગ્ય માનવામાં આવે છે.
સર્પગંધાની ખેતી કેવી રીતે કરવી?
જો તમે પણ સર્પગંધાની ખેતી કરવાનું વિચારી રહ્યા છો તો તમારે ફળદ્રુપ ખેતર પસંદ કરવું જોઈએ. સારી રીતે ખેડાણ કર્યા પછી ખેતરમાં સડેલું છાણ ખાતર નાખો. વાવણી પહેલા બીજને 12 કલાક પાણીમાં ડુબાડી રાખવાની સલાહ આપવામાં આવે છે. એવું માનવામાં આવે છે કે જો આ પદ્ધતિથી વાવણી કરવામાં આવે તો છોડની વૃદ્ધિ અને ઉપજ સારી રહે છે.
બીજમાંથી વાવણી ઉપરાંત સર્પગંધા મૂળમાંથી પણ વાવવામાં આવે છે. આ માટે મૂળને માટી અને રેતી સાથે ભેળવીને પોલીથીન બેગમાં રાખવામાં આવે છે. એક મહિનામાં મૂળ અંકુરિત થયા પછી તેને ખેતરમાં રોપવામાં આવે છે.
આ બાબતો ધ્યાનમાં રાખો
જ્યારે છોડ તૈયાર થાય છે, ફૂલો આવે છે. જો કે કૃષિ નિષ્ણાતો ભલામણ કરે છે કે જ્યારે તે પ્રથમ વખત ફૂલ આવે ત્યારે તેને તોડી લેવું જોઈએ. બીજી વખત ફૂલ આવ્યા પછી તે બીજ બનવા માટે રાખી મુકવામાં આવે છે. ખેડૂતો અઠવાડિયામાં બે વાર બીજ મેળવી શકે છે. સર્પગંધાનો છોડ 4 વર્ષ સુધી ફૂલ અને બીજ આપી શકે છે. પરંતુ કૃષિ નિષ્ણાતો 30 મહિના સુધી છોડમાંથી ઉપજ લેવાની ભલામણ કરે છે. આ પછી ગુણવત્તા ઘટી જાય છે અને તેની સારી કિંમત મળતી નથી.
આ છોડના મૂળ પણ વેચાય છે
એવું નથી કે જ્યારે તમે સર્પગંધાના છોડને જડમૂળથી ઉખાડી નાખશો ત્યારે તે નકામા થઈ જશે. આ ઔષધીય છોડના મૂળ પણ વેચાય છે. તેમાંથી તમામ પ્રકારની દવાઓ બનાવવામાં આવે છે. મૂળ વેચવા માટે ખેડૂતો છોડને જડમૂળથી સૂકવી નાખે છે અને ખેડૂતો આ સૂકા મૂળમાંથી પૈસા કમાય છે.
આ પણ વાંચો: ખેતીમાં પાણીની અછતને જળ સંચય થકી નિવારી શકાય! આ ગામના સફળ જળ સંચયના પ્રયાસથી ખેડૂતો બન્યા સમુદ્ધ