Tata Group લાવશે દેશનો સૌથી મોટો IPO! RBIના એક નિયમે વધારી રતન ટાટાની ચિંતા
આરબીઆઈએ ગુરુવારે ઉચ્ચ શ્રેણીમાં સમાવિષ્ટ 15 એનબીએફસીની યાદી બહાર પાડી. આમાં ટાટા સન્સ પણ સામેલ છે. RBIના NBFC ટેગથી બચવા માટે કંપની અન્ય વિકલ્પો પર વિચાર કરી શકે છે. ટાટા સન્સે ટિપ્પણી કરવાનો ઇનકાર કર્યો હતો. ટાટા ટ્રસ્ટના વડા અને ટાટા સન્સના અધ્યક્ષ રતન ટાટાએ પણ ઈમેલનો જવાબ આપ્યો ન હતો.
દેશના સૌથી મોટા ઔદ્યોગિક ગૃહ ટાટા ગ્રૂપની હોલ્ડિંગ કંપની ટાટા સન્સ શેરબજારમાં લિસ્ટ થઈ શકે છે. RBIએ ટાટા સન્સને ઉપલા સ્તરની NBFC તરીકે વર્ગીકૃત કર્યું છે. આ સૂચિમાં સમાવિષ્ટ કંપનીઓને વ્યાપક નિયમનકારી પાલનની જરૂર છે. આ માટે ટાટા સન્સને સપ્ટેમ્બર 2025 સુધીમાં શેરબજારમાં લિસ્ટ કરાવવું પડશે. જો કંપની લિસ્ટેડ થશે તો રોકાણકારોને તેનો ઘણો ફાયદો થશે. ટાટા સન્સની અંદાજિત કિંમત 11 લાખ કરોડ રૂપિયા છે.
આ રીતે, કંપનીમાં પાંચ ટકા હિસ્સાનું મૂલ્ય લગભગ 55,000 કરોડ રૂપિયા થશે. એટલે કે, જો કંપની IPO લાવવાનું નક્કી કરે છે, તો તે દેશમાં સૌથી મોટો ઈશ્યુ હશે. અત્યાર સુધી આ રેકોર્ડ LIC પાસે છે જેણે ગયા વર્ષે રૂ. 21,000 કરોડનો IPO લાવ્યો હતો. ટાટા સન્સમાં ટાટા ટ્રસ્ટ્સ 66 ટકા હિસ્સો ધરાવે છે અને શાપૂરજી પલોનજી ગ્રુપ તેમાં 18.4 ટકા હિસ્સો ધરાવે છે. બાકીનો હિસ્સો ટાટા ગ્રૂપની અન્ય કંપનીઓ અને અન્ય શેરધારકો પાસે છે.
આરબીઆઈએ ગુરુવારે ઉચ્ચ શ્રેણીમાં સમાવિષ્ટ 15 એનબીએફસીની યાદી બહાર પાડી. આમાં ટાટા સન્સ પણ સામેલ છે. RBIના NBFC ટેગથી બચવા માટે કંપની અન્ય વિકલ્પો પર વિચાર કરી શકે છે. ટાટા સન્સે ટિપ્પણી કરવાનો ઇનકાર કર્યો હતો. ટાટા ટ્રસ્ટના વડા અને ટાટા સન્સના અધ્યક્ષ રતન ટાટાએ પણ ઈમેલનો જવાબ આપ્યો ન હતો.
આરબીઆઈના જણાવ્યા અનુસાર, અપર લેયર લિસ્ટમાં સામેલ એનબીએફસીએ કડક નિયમોનું પાલન કરવું પડશે. તેમાં નોટિફિકેશનના ત્રણ વર્ષની અંદર લિસ્ટિંગનો પણ સમાવેશ થાય છે. RBIએ ગયા વર્ષે સપ્ટેમ્બરમાં પહેલીવાર આ યાદી બહાર પાડી હતી. તે પછી ટાટા સન્સે આરબીઆઈ પાસેથી મુક્તિ મેળવવાની શક્યતાઓ તપાસી. ટાટા સન્સના ચેરમેન એન ચંદ્રશેખરન છે.
વિકલ્પો શું છે
એક વિશ્લેષકે જણાવ્યું હતું કે જો ટાટા સન્સના શેરને IPO દ્વારા લિક્વિડ કરન્સીમાં રૂપાંતરિત કરવામાં આવશે તો વેલ્યુએશન મોરચે સમસ્યા સર્જાશે. આનું કારણ એ છે કે રોકાણકારો સામાન્ય રીતે હોલ્ડિંગ કંપનીઓમાં ડિસ્કાઉન્ટ લાગુ કરે છે. જો કે ટાટા સન્સ પાસે આરબીઆઈના નોટિફિકેશનની શરતોને પૂર્ણ કરવા માટે સમય છે, સૂત્રો કહે છે કે કંપની આરબીઆઈના નિયમોને ટાળવા માટે અન્ય વિકલ્પો શોધી શકે છે. આમાં કંપનીના રિસ્ટ્રક્ચરિંગનો પણ સમાવેશ થાય છે. આરબીઆઈના નિયમો અનુસાર, ઉપલા સ્તરની એનબીએફસીએ નોટિફિકેશનની તારીખથી ત્રણ મહિનાની અંદર તેમના નિયમો અંગે બોર્ડ દ્વારા મંજૂર કરાયેલ રોડ મેપ તૈયાર કરવો પડશે. ટાટા સન્સના બોર્ડે કોઈ પ્રકારની યોજના બનાવી છે કે નહીં તે સ્પષ્ટ નથી.
ટાટા સન્સ ઉપરાંત તેની પરોક્ષ પેટાકંપની ટાટા કેપિટલ ફાઇનાન્શિયલ સર્વિસિસ પણ આરબીઆઈની યાદીમાં સામેલ છે. ટાટા સન્સ આ કંપનીને ટાટા કેપિટલ સાથે મર્જ કરી રહી છે. ટાટા સન્સે તેના નાણાકીય વર્ષ 2023ના અહેવાલમાં જણાવ્યું છે કે કોર્પોરેટ માળખાને સરળ બનાવવાથી મજબૂત મૂડી અને સંપત્તિ આધાર સાથે મોટી કંપનીનું નિર્માણ થશે. આ RBIના નિયમો અનુસાર લિસ્ટિંગ-રેડી માળખું બનાવવામાં મદદ કરશે.
ટાટાએ શું કહ્યું
ડિસેમ્બર 2004માં, ટાટા સન્સના તત્કાલીન ચેરમેન રતન ટાટાએ મોરેશિયસમાં ધ સન્ડે ટાઈમ્સને આપેલા ઈન્ટરવ્યુમાં જણાવ્યું હતું કે તેઓ ગ્રુપની હોલ્ડિંગ કંપનીની યાદી આપવા ઈચ્છે છે. પછી તેમણે કહ્યું કે તે બર્કશાયર હેથવે (વોરેન બફેની કંપની) જેવું હશે. 2017 માં, ટાટા સન્સના તત્કાલીન ચેરમેન સાયરસ મિસ્ત્રીએ કોર્ટમાં એક એફિડેવિટમાં કહ્યું હતું કે તેમના પરિવારે 2014માં ટાટા સન્સને લંડનમાં સૂચિબદ્ધ કરવાની ટાટા ટ્રસ્ટ્સની યોજનાનો વિરોધ કર્યો હતો. મિસ્ત્રી પરિવાર ટાટા સન્સમાં સૌથી મોટો વ્યક્તિગત શેરધારક છે. ટાટા સન્સમાં મિસ્ત્રી પરિવારના હિસ્સાની કિંમત લગભગ રૂ. 2 લાખ કરોડ છે.
