Dussehra 2022 : રાવણ કે કુંભકરણ નહી, પરંતુ આ હતો રામાયણનો સૌથી શક્તિશાળી રાક્ષસ
Dussehra 2022: મહાભારત અને રામાયણ વાંચતી વખતે આપણા માટે હીરો અને વિલન સૌથી મહત્વપૂર્ણ છે. પરંતુ કેટલાક પાત્રો એવા છે જે સંપૂર્ણપણે હીરો કે વિલનની શ્રેણીમાં આવતા નથી. ક્યાંક ને ક્યાંક આ પાત્રો પણ આપણા જીવન સાથે જોડાયેલા છે કારણ કે આપણામાં પણ સારા અને ખરાબ બંને ગુણો છે.
Dussehra 2022: આપણે જ્યારે મહાભારત અને રામાયણ(Ramayana) જેવા ગ્રંથો વાંચીએ છીએ, ત્યારે આપણું ધ્યાન હીરો અને વિલન પર વધુ હોય છે. જે પાત્રો આ બે વિભાગમાં આવતા નથી તેવા પાત્રો પર આપણે ક્યારેય ધ્યાન આપતા નથી. એવું જ એક પાત્ર હતું રાવણનો પુત્ર ઈન્દ્રજીત (Indrajit) એટલે કે મેઘનાદ. ઈન્દ્રજિત રાવણની સેનામાં હતો પરંતુ તે ખૂબ જ શક્તિશાળી, કુશળ અને વફાદાર હતો. બધા પરાક્રમી દેવો પણ તેની આગળ ઓછા પડ્યા. આવો જાણીએ ઈન્દ્રજીતની કહાની.
1. રાવણનો કુશળ પુત્ર
જેમ આપણે જાણીએ છીએ કે રાવણ ખૂબ શક્તિશાળી હતો. બધા ઘમંડી લોકોની જેમ, તે પણ એક કુશળ પુત્ર ઇચ્છતો હતો. તે સમયે રાવણે બધું જ જીતી લીધું હતું. રાવણના ડરથી ગ્રહોની એવી ગોઠવણ તૈયાર થઇ કે, રાવણના પુત્રનો જન્મ શુભ સમયે થયો. આ કારણે રાવણના પુત્રને સારું જીવન મળ્યું.
2. એક બાળક જેના રુદનથી આકાશમાં ગર્જના થઈ
રાવણના પુત્રને રાવણની પત્ની મંદોદરીએ જન્મ આપ્યો હતો અને જ્યારે તેનો જન્મ થયો, ત્યારે તેની ચીસો ગર્જના જેવી સંભળાઈ. તેથી જ તેનું નામ મેઘનાદ પડ્યું.
3. સૌથી શક્તિશાળી યોદ્ધા બનવાની તૈયારી
મેઘનાદને શુક્ર દેવે શીક્ષા આપી હતી. શુક્ર અસુરોના ગુરુ હતા. તેમના ઘણા પ્રખ્યાત શિષ્યો પણ હતા. તેમના કેટલાક પ્રસિદ્ધ શિષ્યો હતા જેમ કે પ્રહલાદ, બલિ અને ભીષ્મ. શુક્રએ તેમને યુદ્ધના તમામ રહસ્યો શીખવ્યા. મેઘનાદે તેની પાસેથી તમામ શસ્ત્રો અને વ્યૂહરચના શીખી લીધી. તેણે તેમાં નિપુણતા મેળવી. યુધ્ધ કળા ઉપરાંત, મેઘનાદે મેલીવિદ્યાની કળા પણ શીખી હતી, જે તે સમયે બહુ ઓછા લોકો જાણતા હતા.
4. ઈન્દ્રને હરાવીને સ્વર્ગ પર વિજય મેળવવો
દેવ અને અસુર હંમેશા એકબીજા સામે લડતા હતા. આમાંથી એક યુદ્ધમાં રાવણ અને મેઘનાદે પણ ભાગ લીધો હતો. યુદ્ધ દરમિયાન રાવણનો પરાજય થયો અને તે બેહોશ થઈ ગયો. મેઘનાદ ગુસ્સે થઈને ઈન્દ્ર સાથે યુદ્ધ કર્યું. તેણે ઈન્દ્રને હરાવ્યો અને તેને પોતાના રથ સાથે બાંધીને પૃથ્વી પર લઈ ગયો. બ્રહ્માજીને ડર હતો કે મેઘનાદ કદાચ દેવોના રાજા ઈન્દ્રને મારી નાખશે. તેથી બ્રહ્માજીએ મેઘનાદને વરદાનના બદલામાં ઈન્દ્રને મુક્ત કરવા કહ્યું.
5. કોઈપણ યુદ્ધમાં હાર ન પામવાનું વરદાન
મેઘનાદે અમરત્વનું વરદાન માંગ્યું. બ્રહ્માએ કહ્યું કે તે પ્રકૃતિના નિયમોની વિરુદ્ધ છે. તેથી, બ્રહ્માએ તેમને યુદ્ધમાં પરાજય ન થવાનું વરદાન આપ્યું. મેઘનાદને વરદાન મળ્યું કે તેને કોઈ હરાવી શકશે નહીં. પરંતુ એક શરતે કે તેણે યુદ્ધમાં જતા પહેલા એક યજ્ઞ કરવો પડશે અને તેની આરાધ્ય દેવીની પૂજા કરવી પડશે. ઈન્દ્રને હરાવવાના કારણે જ બ્રહ્માજીએ મેઘનાદનું નામ ઈન્દ્રજિત રાખ્યું હતું.
6. રામાયણના યુદ્ધ દરમિયાન તેણે એકલા હાથે વાનર સેનાને હરાવી હતી
રાવણની હાર અને કુંભકર્ણના મૃત્યુ પછી જ ઈન્દ્રજીતે યુદ્ધમાં પ્રવેશ કર્યો. તેણે યુદ્ધમાં તેના બધા ભાઈઓ ગુમાવ્યા હતા. તે અજેય હતો. જે દિવસે તેણે યુદ્ધમાં પ્રવેશ કર્યો, તેણે રામની સેનામાં પોતાનો આતંક ફેલાવ્યો. યુદ્ધ દરમિયાન કોઈ તેને હરાવી શક્યું ન હતું.
7. તેણે હનુમાનજીને પણ હરાવ્યા હતા
હનુમાનજી જે પૃથ્વી પરના સૌથી શક્તિશાળી વ્યક્તિ હતા. તે પણ ઈન્દ્રજીત દ્વારા બ્રહ્માસ્ત્રનો ઉપયોગ કરીને પરાજિત થયા હતા.
8. રામનો પણ પરાજય થયો હતો
વિષ્ણુના અવતાર રામનો પણ પરાજય થયો હતો. જ્યારે ઈન્દ્રજીતે તેના સૌથી શક્તિશાળી હથિયારો પૈકીનું એક નાગપાશા રામ પર છોડી દીધું. તે શસ્ત્રે રામ અને લક્ષ્મણના શરીરની આસપાસ વીંટળાયેલા એક લાખ સાપ વીટળાઇ ગયા. જેના કારણે તેઓ હાર તરફ હતા પરંતુ ગરુડે તેનો જીવ બચાવ્યો.
9. લક્ષ્મણ પણ બે વાર હારી ગયા
રામ અને લક્ષ્મણને ફરીથી હરાવવા માટે તેણે પોતાની મેલીવિદ્યાનો આશરો લીધો. આનાથી રામ અને લક્ષ્મણ માટે તેને મારવાનું ખૂબ મુશ્કેલ બન્યું કારણ કે ઇન્દ્રજીત વારંવાર અદ્રશ્ય થઈ જતો હતો. રામ અને લક્ષ્મણ તેને આગલી વખતે પણ હરાવી શક્યા ન હતા. ઈન્દ્રજીતે બ્રહ્માંડ અસ્ત્ર બનાવ્યું હતું જે સૌથી ખતરનાક હથિયાર હતું. તે શસ્ત્રથી રામ અને લક્ષ્મણની આખી સેના બેભાન થઈ ગઈ. આ જ કારણ હતું કે હનુમાનજીને સંજીવની છોડ લેવા માટે હિમાલય જવું પડ્યું.
10. રામની સેનામાં નિરાશ
બીજે દિવસે ઈન્દ્રજિતને આશ્ચર્ય થયું કે રામ અને લક્ષ્મણ હજી જીવિત છે. તેથી તેણે આખી સેનાનું મનોબળ ખતમ કરવાની યોજના બનાવી. તેણે સીતાની છાયા બનાવી. બધાએ તેને સાચી માની લીધી. પછી તેણે સમગ્ર વાનર સેનાની સામે સીતાના માયા સ્વરૂપનો વધ કર્યો. આ સમાચાર સાંભળીને રામ ત્યાં ઢળી પડ્યા. બાકીની વાનર સેના પણ ભાંગી પડી હતી.
11. રામે ઈન્દ્રજીતનું રહસ્ય શોધી કાઢ્યું
ઈન્દ્રજીતને લાગ્યું કે તે આ યુદ્ધ સરળતાથી જીતી શકશે નહીં. તેથી, તેણે વિચાર્યું કે યુદ્ધમાં પ્રવેશતા પહેલા યજ્ઞ કરવો જોઈએ. રાવણનો ભાઈ વિભીષણ સારો વ્યક્તિ હતો. તેમનું માનવું હતું કે સીતાનું અપહરણ બિલકુલ યોગ્ય નથી. તેણે રામ અને લક્ષ્મણને ઈન્દ્રજીતનું અજેય હોવાનું રહસ્ય જણાવ્યું. જે પછી હનુમાને લક્ષ્મણ સાથે મળીને તેના યજ્ઞમાં ભંગ પાડ્યો. તે યજ્ઞ કરવા માટે એક નિયમ પણ હતો કે પૂજા સ્થાન પર કોઈ શસ્ત્ર હોવું જોઈએ નહીં. લક્ષ્મણે આનો લાભ ઉઠાવ્યો.
12. નિર્ભયતાથી તેણે બીજા દિવસે લક્ષ્મણ સામે સૌથી ભયંકર શસ્ત્રનો ઉપયોગ કર્યો
લક્ષ્મણ દ્વારા પોતાની કુળદેવીનું અપમાન અને વિભીષણના દગાથી ઈન્દ્રજિત ખૂબ ગુસ્સે થયો. તેણે વિભીષણને પણ મારવાનો સંકલ્પ કર્યો પણ લક્ષ્મણે વિભીષણને બચાવી લીધો. યુદ્ધના અંતે ઈન્દ્રજિત તેણે સમગ્ર સૃષ્ટિના ત્રણ સૌથી શક્તિશાળી શસ્ત્રોનો ઉપયોગ કર્યો – બ્રહ્માંડ અસ્ત્ર, પાસુપતાસ્ત્ર અને વૈષ્ણવસ્ત્ર. આ અંતિમ શસ્ત્રોમાંથી એક પણ લક્ષ્મણને સ્પર્શી શક્યું ન હતું.
13. રામ કોઈ સામાન્ય માણસ નથી
વૈષ્ણવસ્ત્ર – વિષ્ણુનું શસ્ત્ર. જેણે લક્ષ્મણને નુકસાન પહોંચાડ્યા વિના તેની પ્રદક્ષિણા કરી જતું રહ્યુ. ઈન્દ્રજિત સમજી ગયો કે લક્ષ્મણ અને રામ કોઈ સામાન્ય માણસ નથી. પોતાની જાદુઈ શક્તિઓનો ઉપયોગ કરીને તેણે તરત જ પોતાને રાવણની સામે લાવ્યા. તેણે સીતાને પાછી આપવા માટે પિતાને પ્રાર્થના પણ કરી.
14. રાવણ ઈન્દ્રજીતનું અપમાન કરે છે
સત્તાના નશામાં રાવણે પોતાના પુત્રની વાત ન માની. જેમ રાવણે વિભીષણની ઉપેક્ષા કરી હતી. યુદ્ધમાંથી ભાગવા બદલ તેણે ઈન્દ્રજીતને કાયર કહ્યો. ઈન્દ્રજીતે ગુસ્સે થઈને કહ્યું કે તે એક પુત્ર તરીકેની ફરજ નિભાવતો રહેશે. જે બાદ રાવણે પણ કહ્યું તે પોતાની જીદ નહીં છોડે.
15. ઈન્દ્રજીત પોતાની હાર સ્વીકારે છે
ઈન્દ્રજીતને ખબર પડી કે તેના પિતા સીતાને ક્યારેય છોડશે નહીં. તેને એ પણ સમજાયું કે રામ અને લક્ષ્મણ સામાન્ય મનુષ્યો નથી. લક્ષ્મણના હાથે તે પોતાનું મૃત્યુ સ્વીકારે છે, લક્ષ્મણ દ્વારા ઇન્દ્રજીતનો વધ થયો. લક્ષ્મણે પૃથ્વીના સૌથી શક્તિશાળી યોદ્ધાને મારી નાખ્યો હતો.
