ઠંડીમાં દૂધાળા પશુઓની રાખો ખાસ કાળજી, દૂધ ઉત્પાદન વધારવા અપનાવો આ રીત
શિયાળાની ઋતુમાં દૂધાળા પશુઓને સૌથી વધુ તકલીફ પડે છે અને તેનાથી પશુઓને ખરાબ અસર થાય છે. આથી ખેડૂતોએ પશુઓની ખાસ કાળજી લેવી જોઈએ, ખાસ કરીને પીવા માટે ગરમ પાણી અને પશુઓ રહે છે ત્યાં સૂર્યપ્રકાશ ન આવે ત્યાં સુધી ગરમી માટે ખાસ વ્યવસ્થા કરવી જોઈએ.
શિયાળાની ઋતુમાં દુધાળા પશુઓને સૌથી વધુ તકલીફ પડે છે અને તેનાથી પશુઓને ખરાબ અસર થાય છે. પ્રાણીઓ વારંવાર ફીડ, તાવ અને ન્યુમોનિટીકથી પીડાતા રહે છે. તે પશુના દૂધ ઉત્પાદન, આરોગ્ય અને પ્રજનન પર અસર કરે છે. આ સિઝનમાં સૌથી વધુ પશુના મૃત્યુ જોવા મળે છે. આથી ખેડૂતોએ પશુઓની ખાસ કાળજી લેવી જોઈએ, ખાસ કરીને પીવા માટે ગરમ પાણી અને પશુઓ રહે છે ત્યાં સૂર્યપ્રકાશ ન આવે ત્યાં સુધી ગરમી માટે ખાસ વ્યવસ્થા કરવી જોઈએ. લાલા લજપત રાય યુનિવર્સિટી ઓફ વેટરનરી એન્ડ એનિમલ સાયન્સના ( Lala Lajpat Rai University of Veterinary and animal Sciences) પીવીકે રોહતક અને એચપીવીકેના ડો. રાજેન્દ્ર સિંહ, લકરિયા TV9 ડિજિટલ દ્વારા ખેડૂતોને જણાવી રહ્યાં છે.
ગાય અને ભેંસના શરીરનું સામાન્ય તાપમાન 101-102 ડિગ્રી ફેરનહીટ વચ્ચે હોય છે અને યોગ્ય આસપાસનું તાપમાન 65-75 ડિગ્રી ફેરનહીટ અનૂકુળ હોય છે. અતિશય ઠંડું વાતાવરણનો અર્થ છે વધુ ઉર્જાનું નુકશાન જે વધારાની કેલરીયુક્ત આહાર અને વિશેષ કાળજી દ્વારા ભરપાઈ કરવામાં આવે છે. જો કે, શિયાળાના મહિનાના થોડા સમય પહેલા તાજી ગાયો અને ભેંસ અન્ય ઋતુઓની સરખામણીએ વધુ કુલ દૂધ આપે છે. આ ઋતુ દરમિયાન અનુકૂળ તાપમાન (હળવો શિયાળો), ગુણવત્તા અને સુપાચ્ય ફીડની ઉપલબ્ધતાને કારણે છે. આ સિઝનમાં વિશેષ કાળજી લેવા માટે શું કરવું અને શું ન કરવું તેની યાદી નીચે મુજબ છે.
તડકાના દિવસોમાં દૂધવાળા ઢોરને ખુલ્લા વિસ્તારમાં રાખવા જોઈએ અને રાત્રે ઘરની અંદર બાંધવા જોઈએ. ખંજવાળ, ચામડીના રોગો અને એક્ટોપેરાસાઇટ્સને રોકવા માટે બપોરના તડકામાં ખુલ્લા વિસ્તારમાં ધોવા અને માવજત કરવી જોઈએ અને ત્યારબાદ હળવા તેલની માલિશ કરવી જોઈએ. ડેરી પ્રાણીઓ ખાસ કરીને યુવાન વાછરડાઓ માટે સૂર્યપ્રકાશમાં વિટામિન ડીનો સંપર્ક ઉત્તમ છે. માત્ર લીલો ચારો ખવડાવવાની સલાહ આપવામાં આવતી નથી. આ વધુ પેશાબનું કારણ બનશે. લીલા ચારામાં કેરોટીન હોય છે જે વિટામીન A માં રૂપાંતરિત થાય છે. તેને સૂકા ચારા સાથે યોગ્ય પ્રમાણમાં ભેળવવો જોઈએ.
સ્વચ્છતા: પશુઓને ચોખ્ખો અને ધૂળ રહિત ઘાસચારો અને પાણી આપવું જોઈએ. પશુઓના શેડ, છાણ, પેશાબ, મિલ્કિંગ પાર્લર, દૂધાળા પશુઓના આંચળની યોગ્ય સફાઈ પણ ખૂબ જ જરૂરી છે.
ખવડાવવું અને પાણી આપવું: સામાન્ય રીતે દુધાળા પશુઓને 100 કિગ્રા શરીરના વજન દીઠ 2.5 કિગ્રાના દરે સૂકી દ્રવ્ય ધરાવતું સંતુલિત આહાર આપવું જોઈએ, જેમાંથી એક તૃતીયાંશ સાંદ્ર મિશ્રણમાંથી, અડધો ભાગ સૂકા રફથી અને શરીરના વજનનો છઠ્ઠો ભાગ હોવો જોઈએ. લીલા ઘાસ, સાંદ્ર મિશ્રણમાં અનાજ (40%), તેલ કેક (32%), બ્રાન (25%), ખનિજ મિશ્રણ (2%) અને સામાન્ય મીઠું (1%) હોવું જોઈએ. વધુમાં, સામાન્ય દૂધ ઉત્પાદન અને અન્ય પ્રવૃત્તિઓ જાળવવા માટે, શરદીના તાણનો સામનો કરવા માટે શરીરના વજનના 0.8% જેટલા અનાજને વધારાનો આહારયુક્ત ખોરાક સાથે ખવડાવવા જોઈએ. પાણી સ્વચ્છ અને દિવસમાં ચાર વખત ઉપલબ્ધ હોવું જોઈએ, પીવાના સમયે સંભવતઃ નવશેકું હોવું જોઈએ.
આશ્રયસ્થાન અત્યંત ઉત્પાદક ડેરી પ્રાણીઓની ઉત્પાદન ક્ષમતામાં મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવે છે કારણ કે તે તેમને દરેક હવામાન પરિસ્થિતિઓથી રક્ષણ આપે છે અને આરામ આપે છે. જો પશુઓ ઠંડીના કારણે મુશ્કેલીમાં હોય તો રાત્રિના સમયે, ઘરની બારીઓ શણની થેલીઓ વગેરેથી ઢાંકવી જોઈએ. અંતર યોગ્ય હોવું જોઈએ (ગાય માટે 3.5 ચોરસ મીટર અને ભેંસ માટે 4 ચોરસ મીટર). પથારી ઓછામાં ઓછી 6 ઈંચ જાડી અને સૂકી હોવી જોઈએ. હવા અને સૂર્યપ્રકાશ માટે અને જીવાણુ નાશકક્રિયા માટે બારીઓ દિવસ દરમિયાન ખોલવી જોઈએ. પ્રાણીઓના તબેલામાં યોગ્ય વેન્ટિલેશન મહત્વપૂર્ણ છે.
રસીકરણ: શિયાળાની ઋતુમાં ઠંડી અને શરદીને કારણે અનેક રોગો થાય છે. વિવિધ ચેપી રોગો સામે રસીકરણ જેમ કે FMD, H.S.trypanosomiasis (surra), T.B., J.D., B.Q વગેરે. શેડ્યૂલ મુજબ વર્ષમાં લગભગ એક કે બે વાર થવી જોઈએ. આનાથી રોગને કારણે થતી નિયમિત સારવાર અને ઉત્પાદનમાં થતા નુકસાનને ચોક્કસપણે ટાળી શકાશે અને દૂધની ગુણવત્તામાં પણ સુધારો થશે.
Published On - 9:38 am, Wed, 26 January 22