અંગ્રેજોના સમયમાં ભારતીયોને કેટલા કલાક કામ કરવું પડતું ? જાણી ને ચોંકી જશો
બ્રિટિશ શાસન દરમિયાન ભારતીય કામદારો દૈનિક વધુ કલાક કામ કરવા મજબૂર હતા. બાળકો અને મહિલાઓ પણ ઝેરી કારખાનાઓમાં કામ કરતા. રજાઓ ખૂબ જ મર્યાદિત હતી, અને ઘણીવાર રવિવાર પણ કામ કરવું પડતું.
અંગ્રેજોના સમયમાં, ખાસ કરીને બ્રિટીશ શાસનકાળમાં, ભારતના કામદારો માટેની કામકાજની સ્થિતિ અત્યંત કઠોર હતી. કામદારોને લાંબા સમય સુધી કામ કરવું પડતું હતું અને તેમની પર અડચણજનક શરતો ફરમાવવામાં આવતી હતી. તે સમયના કામકાજના કલાકો અને રજાઓ વિશેની કેટલીક મહત્વપૂર્ણ માહિતી અહીં આપવામાં આવી છે:
અંગ્રેજોના સમયમાં કામકાજના કલાકોની વાત કરવામાં આવે તો, ઉદ્યોગો અને ખેતમજૂરીમાં કામકાજનો સમય દરરોજ લગભગ 12 થી 16 કલાક લાંબો હતો. ઝેરી એટલે કે પ્રદૂષણ વાળા કારખાનાઓમાં, બાળકો અને મહિલાઓને પણ વધુ કલાકો માટે કામ કરવા મજબૂર કરવામાં આવતું.
રજાઓ ન માત્ર મર્યાદિત હતી પરંતુ કેટલીક જગ્યાઓ પર એક માત્ર રવિવાર રજા તરીકે મળી શકતો હતો. મહત્વનું છે કે, ઘણાં કામદારો માટે તો રવિવાર પણ રજા તરીકે ઉપલબ્ધ નહોતી, કારણ કે તેઓ કોન્ટ્રાક્ટ અથવા બાંધકામની જગ્યાએ કામ કરતા હતા.
1881ના ફેક્ટરી act પછી બાળકો માટે કામકાજના કલાકો ઘટાડવામાં આવ્યા (6 કલાક પ્રતિ દિવસ), પરંતુ આ બધા માટે લાગુ નહોતું. 1911માં કેટલાક નવા નિયમો આવ્યાં, જે મહિલાઓ અને બાળકો માટે થોડા વધુ કલાકોના માપદંડો લઈને આવ્યાં.
કામદારો માટે રજાઓ ઓછી હતી, અને રજાઓ લેનારા લોકો માટે વેતન કાપી લેવામાં આવતું. શોષણની આ પરિસ્થિતિ એ પછીના ઘણા શ્રમ આંદોલનો માટે માર્ગદર્શક બની. આ સ્થિતિના વિરોધમાં, ભારતીય સ્વાતંત્ર્ય આંદોલન અને મજદૂર સંગઠનોને ઉત્તેજન મળ્યું, અને કામદારોના અધિકાર માટે અનેક કાયદા અને સુધારાઓ લાગુ કરવામાં આવ્યા.