Pakistan News: પાકિસ્તાનમાં મહિલાઓ પાસે કેટલા અધિકારો અને અનામત છે? જાણો સંપૂર્ણ વિગત
આ બિલ પાસ થવાથી લોકસભામાં ઓછામાં ઓછી 181 મહિલા સાંસદોની હાજરી સુનિશ્ચિત થઈ ગઈ છે. જો કે, 2024ની લોકસભા ચૂંટણીમાં આ સિસ્ટમ લાગુ કરવામાં આવશે કે નહીં તે હજુ નક્કી નથી. ભારતમાં મહિલા આરક્ષણ બિલ પસાર થયા બાદ એ જાણવું પણ રસપ્રદ રહેશે કે આપણા પાડોશી દેશો પાકિસ્તાન અને બાંગ્લાદેશમાં મહિલા અનામતની સ્થિતિ શું છે?
ભારતમાં મહિલા અનામત બિલ પસાર થયા બાદ દેશમાં ઉજવણીનો માહોલ છે. આ બિલ હેઠળ કેન્દ્ર અને રાજ્યોમાં સત્તામાં મહિલાઓની એક તૃતીયાંશ ભાગીદારી સુનિશ્ચિત કરવામાં આવશે. આ બિલ લોકસભામાં વિપક્ષ દ્વારા સર્વસંમતિથી પસાર કરવામાં આવ્યું હતું, પરંતુ બે સાંસદોએ તેનો વિરોધ કર્યો હતો. આ બિલ પાસ થવાથી લોકસભામાં ઓછામાં ઓછી 181 મહિલા સાંસદોની હાજરી સુનિશ્ચિત થઈ ગઈ છે. જો કે, 2024ની લોકસભા ચૂંટણીમાં આ સિસ્ટમ લાગુ કરવામાં આવશે કે નહીં તે હજુ નક્કી નથી. ભારતમાં મહિલા આરક્ષણ બિલ પસાર થયા બાદ એ જાણવું પણ રસપ્રદ રહેશે કે આપણા પાડોશી દેશો પાકિસ્તાન અને બાંગ્લાદેશમાં મહિલા અનામતની સ્થિતિ શું છે?
ઘણા દેશોમાં (જેમ કે ફ્રાન્સ અને દક્ષિણ કોરિયા) સંસદમાં મહિલાઓના પ્રતિનિધિત્વ માટે 50% અનામત આપવામાં આવી છે. અન્ય ઘણા દેશોએ પણ આ દિશામાં પ્રયાસો કર્યા છે, જેમ કે નેપાળ અને આર્જેન્ટિના, જેમણે 1990 ના દાયકામાં તેની શરૂઆત કરી હતી. આ પ્રયાસોના પરિણામે, આર્જેન્ટિના, મેક્સિકો અને કોસ્ટા રિકા જેવા દેશોમાં સંસદમાં મહિલાઓનું પ્રતિનિધિત્વ 36% થી વધી ગયું છે.
ન્યુઝીલેન્ડ અને યુએઈમાં મહિલાઓનું સંસદમાં 50% પ્રતિનિધિત્વ છે, જ્યારે અમેરિકા અને બ્રિટનમાં મહિલા અનામતની કોઈ વ્યવસ્થા નથી. તેમ છતાં, યુ.એસ.માં સત્તામાં 29% મહિલા પ્રતિનિધિત્વ છે અને યુકેની સંસદમાં 35% મહિલા પ્રતિનિધિત્વ છે. વિશ્વભરના લગભગ ત્રણ ચતુર્થાંશ દેશોમાં સંસદમાં મહિલાઓનું પ્રતિનિધિત્વ છે અને આ બાબતમાં રવાન્ડા મહિલા પ્રતિનિધિત્વમાં વિશ્વમાં આગળ છે, જ્યાં 61% મહિલાઓ સંસદમાં છે.
પાકિસ્તાનમાં શું સ્થિતિ છે?
પાકિસ્તાનમાં સરકારોએ સંસદમાં મહિલાઓની ભાગીદારીને પ્રોત્સાહન આપવા માટે અનેક પગલાં લીધાં છે. 1956માં, પાકિસ્તાન નેશનલ એસેમ્બલીમાં મહિલાઓ માટે 10 બેઠકો અનામત રાખવામાં આવી હતી, જેમાં પૂર્વ પાકિસ્તાન (હવે બાંગ્લાદેશ) માટે 5 બેઠકો અને પશ્ચિમ પાકિસ્તાન માટે 5 બેઠકોનો સમાવેશ થાય છે. 1962માં મહિલાઓનું પ્રતિનિધિત્વ ઘટ્યું અને તેમના માટે માત્ર 6 બેઠકો જ રહી ગઈ. તે પછી, વર્ષ 1973માં, પૂર્વ પાકિસ્તાન બાંગ્લાદેશ બન્યા પછી, પાકિસ્તાન નેશનલ એસેમ્બલીમાં ફરીથી 10 બેઠકો મહિલાઓ માટે અનામત રાખવામાં આવી.
હાલમાં મહિલાઓ માટે 60 બેઠકો અનામત રાખવામાં આવી છે
વર્ષ 1985માં નેશનલ એસેમ્બલીમાં મહિલાઓ માટે અનામત બેઠકોની સંખ્યા વધારીને 20 કરવામાં આવી હતી. જનરલ પરવેઝ મુશર્રફની સરકારે તેને વધારીને 33 સીટો કરી હતી. હાલમાં, પાકિસ્તાનની 336 સભ્યોની નેશનલ એસેમ્બલીમાં 60 સીટો મહિલાઓ માટે આરક્ષિત છે. આ સિવાય બિન-મુસ્લિમ એટલે કે લઘુમતી સમુદાય માટે 10 બેઠકો અનામત રાખવામાં આવી છે. જો કે, પાકિસ્તાનનો બિન-મુસ્લિમ સમુદાય સતત નેશનલ એસેમ્બલીમાં લઘુમતી સમુદાય માટે અનામત બેઠકોની સંખ્યા વધારવાની માગ કરી રહ્યો છે.
આઝાદી પછી બાંગ્લાદેશમાં મહિલા અનામત
હાલમાં, બાંગ્લાદેશની 350 બેઠકોની સંસદ એટલે કે રાષ્ટ્રીય સંસદમાં 50 બેઠકો મહિલાઓ માટે અનામત છે. પાકિસ્તાનથી આઝાદી પછી, 1972માં, બાંગ્લાદેશે સત્તામાં મહિલાઓની ભાગીદારી સુનિશ્ચિત કરવા માટે 10 વર્ષ માટે 300માંથી 15 બેઠકો અનામત રાખી હતી. બાદમાં, જ્યારે રાષ્ટ્રીય સંસદમાં સભ્યોની સંખ્યા વધીને 330 થઈ, ત્યારે મહિલાઓ માટે 30 બેઠકો અનામત રાખવામાં આવી. હવે મહિલાઓ માટે અનામત બેઠકોની સંખ્યા 50 છે. આ મામલે ભારતના પાડોશી દેશ નેપાળની સ્થિતિ ઘણી સારી છે. નેપાળમાં, 2007 થી, સત્તામાં મહિલાઓની ભાગીદારી સુનિશ્ચિત કરવા માટે 33 ટકાથી વધુ અનામતની જોગવાઈ કરવામાં આવી છે.
પાકિસ્તાનમાં મહિલાઓની હાલત કેવી છે?
પાકિસ્તાનની 2017ની વસ્તી ગણતરી મુજબ, મહિલાઓની કુલ વસ્તીના 48.76 ટકા હિસ્સો છે. પાકિસ્તાનમાં 1956થી મહિલાઓને ચૂંટણીમાં મતદાન કરવાની છૂટ છે. અત્યાર સુધી પાકિસ્તાનમાં મહિલાઓ વડાપ્રધાન અને રાષ્ટ્રીય અધ્યક્ષ સહિત અનેક ટોચના પદો પર રહી ચૂકી છે. વિધાનસભામાં મહિલાઓ, વિરોધ પક્ષના નેતા, સંઘીય મંત્રીઓ, ન્યાયાધીશો અને સશસ્ત્ર દળોમાં કમિશન્ડ હોદ્દા પર પણ છે.
લેફ્ટનન્ટ જનરલ નિગાર જોહર સેનાના સર્વોચ્ચ પદ પર પહોંચી ગયા છે. બેનઝીર ભુટ્ટોએ 2 ડિસેમ્બર 1988 ના રોજ પાકિસ્તાનની પ્રથમ મહિલા વડા પ્રધાન તરીકે શપથ લીધા હતા. આ બધું હોવા છતાં, અસમાન સામાજિક-આર્થિક વિકાસ અને સ્ત્રીઓના જીવન પર આદિવાસી અને સામંતવાદી સામાજિક માળખાઓની અસરને કારણે સ્ત્રીઓની સ્થિતિ સારી નથી.
પાકિસ્તાનમાં મહિલાઓની સુરક્ષા ખૂબ જ ચિંતાજનક છે
જેન્ડર કન્સર્ન ઈન્ટરનેશનલના રિપોર્ટ અનુસાર, શિક્ષિત અને સાક્ષર મહિલાઓની વધતી સંખ્યા સાથે પાકિસ્તાનમાં મહિલાઓના અધિકારોમાં સુધારો થયો છે. પલ્સ કન્સલ્ટન્ટના એક સર્વે અનુસાર, 35 ટકા પાકિસ્તાનીઓ હજુ પણ માને છે કે દેશમાં કોઈ મહિલા સુરક્ષિત નથી. ત્યારે 43 ટકા માને છે કે મહિલાઓ માત્ર અમુક અંશે સુરક્ષિત છે. માત્ર 20 ટકા માને છે કે પાકિસ્તાનમાં મહિલાઓ સુરક્ષિત છે. આનાથી સ્પષ્ટ થાય છે કે પાકિસ્તાનમાં મહિલાઓની સુરક્ષાની સ્થિતિ ચિંતાજનક છે. મહિલા શિક્ષણ માટે સરકારનું ભંડોળ ઘણું ઓછું છે. બળાત્કાર, ઓનર કિલિંગ, હત્યા અને બળજબરીથી લગ્નના કિસ્સાઓ પણ પછાત વિસ્તારોમાં બને છે. ગ્લોબલ જેન્ડર ગેપ ઈન્ડેક્સમાં પાકિસ્તાનનું રેન્કિંગ 153 છે.
આંતરરાષ્ટ્રીય તમામ સમાચાર વાંચવા માટે અહીં ક્લિક કરો
