ગુજરાતના ખેડૂતોની મોટી જીત, બટાકાના બીજ વિવાદ મુદ્દે પેપ્સિકો કંપનીની હાર
પ્લાન્ટ વેરાયટી પ્રોટેક્શન એન્ડ ફાર્મર્સ રાઈટ્સ એક્ટ, 2001 હેઠળ, ખેડૂત ગમે ત્યાંથી કોઈપણ બીજ વાવી શકે છે અને વેચી શકે છે પરંતુ વિશેષાધિકૃત જાતોની વ્યાવસાયિક બ્રાન્ડિંગ કરી શકતો નથી.
ખાદ્ય ઉત્પાદક કંપની પેપ્સિકોને(Pepsico)મોટો આંચકો લાગ્યો છે. જેમાં પાકની જાતો અને બટાકાની(Potato) વિવિધતા (FL-2027) અંગે ખેડૂત અધિકાર સંરક્ષણ પ્રાધિકરણે PVV પ્રમાણપત્ર રદ કરવા માટેની અરજી સ્વીકારી છે.આ ચુકાદો ગુજરાતના(Gujarat) ખેડૂતોની તરફેણમાં આપ્યો છે.
આ પ્રમાણપત્ર દ્વારા જ પેપ્સિકોએ બટાકાની આ વિશિષ્ટ જાત પર પ્લાન્ટ વેરાયટી પ્રોટેક્શન (PVP) અધિકારોનો દાવો કર્યો હતો. જેમાં વર્ષ 2018-19માં ગુજરાતના ખેડૂતો પર 1 કરોડ સુધીના વળતરનો દાવો કર્યો હતો.
પ્લાન્ટ વેરાઈટીઝ એન્ડ ફાર્મર્સ રાઈટ્સ પ્રોટેક્શન ઓથોરિટી, 3 ડિસેમ્બરે વર્ચ્યુઅલ સુનાવણી દરમિયાન, ભારતમાં બટાકાની જાતો પર પેપ્સિકો ઈન્ડિયા હોલ્ડિંગ (FL-2027) ને આપવામાં આવેલ PVP પ્રમાણપત્ર રદ કરવાની અરજી સ્વીકારી.આ ખૂબ જ મોટો નિર્ણય છે. પેપ્સીકો ગુજરાતમાં જે કર્યું તે ફરીથી કરી શકશે નહીં કારણ કે તેનું પ્રમાણપત્ર હવે રહેશે નહીં. પેપ્સી હવે ખેડૂતોને હેરાન કરી શકશે નહીં.
જ્યારે આ અરજીકર્તા અને એલાયન્સ ફોર સસ્ટેનેબલ હોલિસ્ટિક એગ્રીકલ્ચર (આશા)ની સભ્ય કવિતાએ વધુમાં કહ્યું કે, આ કેસમાં પેપ્સીની હાર ઉપરાંત એક મોટી વાત એ છે કે તમામ કંપનીઓને એક સંદેશ મોકલવામાં આવ્યો છે કે આઈપીઆરના નામે , કોઈ ખેડૂતોને હેરાન કરી રહ્યું છે. કંપનીઓ સમજશે કે તેમના અધિકારો ખેડૂતોના અધિકારોથી ઉપર નથી.”
A Revocation Application that I filed against Pepsico's potato variety FL-2027 registration has been accepted by the Protection of Plant Varieties & Farmers' Rights Authority. The long and short of what was achieved, in the form of this judgement is that:https://t.co/NYuuM0HdZb
— Kavitha Kuruganti (@kkuruganti) December 3, 2021
પ્લાન્ટ વેરાયટી પ્રોટેક્શન એન્ડ ફાર્મર્સ રાઈટ્સ એક્ટ, 2001 હેઠળ, ખેડૂત ગમે ત્યાંથી કોઈપણ બીજ વાવી શકે છે અને વેચી શકે છે પરંતુ વિશેષાધિકૃત જાતોની વ્યાવસાયિક બ્રાન્ડિંગ કરી શકતો નથી.
ઉલ્લેખનીય છે કે, ગુજરાતમાં પેપ્સિકોએ ખેડૂતો પર કેસ કર્યો હતો. સોફ્ટ ડ્રિંક્સ અને ચિપ્સ સહિતની ઘણી વસ્તુઓ બનાવતી બહુરાષ્ટ્રીય કંપની પેપ્સિકોએ 11 ખેડૂતો પર 2018-19માં ગુજરાતમાં બનાસકાંઠા સહિત આસપાસ તેમના વિશેષાધિકૃત બટાકાની જાતો ઉગાડવાનો અને વેચવાનો આરોપ મૂક્યો હતો.
જ્યારે વર્ષ 2019માં જ, કંપનીએ પ્લાન્ટ વેરાઇટી પ્રોટેક્શન એન્ડ ફાર્મર્સ રાઇટ્સ એક્ટ, 2001 હેઠળ બૌદ્ધિક સંપદા અધિકારોના ઉલ્લંઘનનો દાવો કરીને ખેડૂતોને 20 લાખથી એક કરોડ રૂપિયા સુધીના નુકસાનની માંગણી કરી હતી. જો કે, મે 2019 માં, કંપનીએ ખેડૂતો અને સામાજિક સંગઠનોના ભારે વિરોધ બાદ કેસ પાછો ખેંચવાની જાહેરાત કરી હતી.
આ ચોક્કસ વેરાયટી માટે ફેબ્રુઆરી 2016માં પ્લાન્ટ વેરાયટી સર્ટિફિકેટમાં પેપ્સિકોને આપવામાં આવેલ પેપ્સિકોની વેરાયટી આઈપીઆર ઓથોરિટી દ્વારા પાછી ખેંચવામાં આવશે. રદ કરવાની અરજીએ પ્રોટેક્શન ઓફ પ્લાન્ટ વેરાઈટીઝ એન્ડ ફાર્મર્સ રાઈટ્સ ઓફ ઈન્ડિયા (PPV&FR) એક્ટ 2001માં ચોક્કસ કલમ (કલમ 34(જી)) નો ઉપયોગ કર્યો હતો અને દલીલ કરી હતી કે બટાકાની વિવિધતા પર પેપ્સિકો ઈન્ડિયાને આપવામાં આવેલ આઈપીઆર અનુરૂપ નથી. નિયત જોગવાઈઓ. નોંધણી અને જાહેર હિતની પણ વિરુદ્ધ હતી.
આ પણ વાંચો : VGGS 2022 : ન્યૂયોર્ક ખાતે GIFT સિટીનું ફાઇનાન્સિયલ સર્વિસીસ રાઉન્ડ ટેબલ પ્રેઝન્ટેશન યોજાયું
આ પણ વાંચો : UNA : દરિયામાં ગુમ થયેલા વધુ એક માછીમારનો મૃતદેહ મળી આવ્યો, 5 માછીમારોની શોધખોળ શરૂ
