વિશ્વની બીજી સૌથી મોટી આધુનિક જીન બેંક દિલ્હીમાં શરૂ થઈ, કૃષિ વારસાને બચાવવાનો પ્રયાસ
પ્લાન્ટ જિનેટિક રિસોર્સિસ (PGR) ના બીજને સાચવવા માટે વર્ષ 1996 માં સ્થાપવામાં આવેલી નેશનલ જનીન બેંક, બીજનાં સ્વરૂપમાં આશરે 10 લાખ જર્મપ્લાઝમને સાચવવાની ક્ષમતા ધરાવે છે. હાલમાં તે 4.52 લાખ બીજનું સંરક્ષણ કરી રહ્યું છે.
વિશ્વની બીજી સૌથી મોટી નવીનીકૃત અત્યાધુનિક નેશનલ જીન બેંક સોમવારે નવી દિલ્હીના પુસા ખાતે નેશનલ બ્યુરો ઓફ પ્લાન્ટ જિનેટિક રિસોર્સિસ (NBPGR) ખાતે શરૂ કરવામાં આવી હતી. તેનું ઉદ્ઘાટન કેન્દ્રીય કૃષિ મંત્રી નરેન્દ્ર સિંહ તોમરે કર્યું હતું. આમાં બિયારણનો વારસો માઇનસ 20 ડિગ્રી સેલ્સિયસ તાપમાનમાં વર્ષો સુધી સાચવી શકાય છે.
આ પ્રસંગે તોમરે જણાવ્યું હતું કે, ભારતના ખેડૂતો કૃષિ ક્ષેત્ર સામે આવતા પડકારોનો સામનો કરવા માટે સંપૂર્ણપણે સક્ષમ છે. અમારા ખેડૂતો કોઈ પણ મોટી શૈક્ષણિક ડિગ્રી વગર પણ કુશળ માનવ સંસાધન છે. વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી સતત ખેડૂતોના કલ્યાણ માટે ચિંતિત છે. તે ઘણી યોજનાઓ દ્વારા ખેડૂતોની આવક વધારવા માટે કામ કરી રહ્યો છે.
કૃષિ મંત્રીએ પ્રો. બી.પી. પાલ, પ્રો. મે. સ્વામીનાથન અને પ્રો. હરભજન સિંહ જેવા દૂરંદેશી નિષ્ણાતોની સેવાઓની પ્રશંસા કરી. તેમણે કહ્યું કે આ લોકોએ દેશમાં સ્વદેશી પાકની વિવિધતાને બચાવવા માટે મજબૂત પાયો નાખ્યો છે. અમારો ભવ્ય ભૂતકાળ છે, તેને વાંચીને, દરેક વ્યક્તિએ દેશની પ્રગતિ માટે ભવિષ્ય પ્રત્યે જવાબદારીની ભાવના સાથે આગળ વધતા રહેવું જોઈએ. આ અદ્યતન નેશનલ જીન બેંક આ દિશામાં કામ કરશે.
વારસો સાચવવાનો પ્રયાસ
અહીં કામ કરતા સ્ટાફે સંતોષ અને ખુશી અનુભવી હશે કે તેઓ કેવી રીતે કૃષિ ક્ષેત્ર અને દેશની સેવા કરી રહ્યા છે, જ્યારે વારસાને સાચવી રહ્યા છે. આજે બાયોફોર્ટીફાઇડ પાકની જાતોની જરૂરિયાત અનુભવાઇ રહી છે. ક્યાંક એક અસંતુલન છે, જેને સરકાર ખેડૂતોને સાથે લઈને દૂર કરવાનો પ્રયાસ કરી રહી છે. તોમરે કહ્યું કે પ્રાચીન સમયમાં સંસાધનોનો અભાવ હતો, એટલી બધી ટેકનોલોજી પણ નહોતી, પરંતુ કુદરતનું બાંધકામ મજબૂત હતું, સંપૂર્ણ સંકલન હતું.
ઉત્પાદન અને ઉત્પાદકતા બંનેમાં વધારો
ખેડૂતો અને કૃષિ વૈજ્ઞાનિકો સાથે સરકારના સફળ પ્રયાસોને કારણે, આજે અનાજનું ઉત્પાદન અને ઉત્પાદકતા સતત વધી રહી છે. તેમણે કહ્યું કે વીસ-ત્રીસ વર્ષ પહેલાં, એટલા પ્રયત્નો કરવામાં આવ્યા ન હતા, જેટલું ધ્યાન કૃષિના વિકાસ પર આપવું જોઈતું હતું, નહીં તો કૃષિ અને સંલગ્ન ક્ષેત્ર ઘણું આગળ હોત.
કેન્દ્રીય કૃષિ મંત્રી કૈલાશ ચૌધરીએ જણાવ્યું હતું કે જર્મપ્લાઝમ માટે અત્યાધુનિક સુવિધાઓ ધરાવતી અદ્યતન જીન બેંકથી કૃષિ-ખેડૂતોને ઘણો ફાયદો થશે. સરકાર સકારાત્મક માનસિકતા સાથે કામ કરી રહી છે. અમારો ધ્યેય ખેડૂતોને આત્મનિર્ભર બનાવવાનો છે. સરકાર આ દિશામાં તમામ પ્રયાસો કરી રહી છે. ભારતીય કૃષિ સંશોધન પરિષદના મહાનિર્દેશક ડો. ત્રિલોચન મહાપાત્રાએ બ્યુરોની પ્રવૃત્તિઓ વિશે માહિતી આપી હતી.
જનીન બેંકમાં 4.52 લાખ બીજનું સંરક્ષણ
પ્લાન્ટ જિનેટિક રિસોર્સિસ (PGR) ના બીજને સાચવવા માટે વર્ષ 1996 માં સ્થાપવામાં આવેલી નેશનલ જનીન બેંક, બીજનાં સ્વરૂપમાં આશરે 10 લાખ જર્મપ્લાઝમને સાચવવાની ક્ષમતા ધરાવે છે. હાલમાં તે 4.52 લાખ બીજનું સંરક્ષણ કરી રહ્યું છે, જેમાંથી 2.7 લાખ ભારતીય છે અને બાકીના અન્ય દેશોમાંથી આયાત કરવામાં આવ્યા છે.
આ પણ વાંચો : PM Kisan : પીએમ કિસાન માનધન યોજના હેઠળ ખેડૂતોને દર મહિને મળશે રૂપિયા 3,000 પેન્શન, જાણો વિગત
આ પણ વાંચો : ખેડૂતો માટે ખુશ ખબર ! પીએમ કિસાન યોજના હેઠળની સહાય રકમ થઈ શકે છે બમણી
