નેચરલ ફાર્મિંગ શું છે ? શા માટે બજેટમાં આટલું મહત્વ આપાયું ? ખેડૂતોને કેવી રીતે મળશે લાભ, જાણો..
Natural Farming: નાણામંત્રી નિર્મલા સીતારમણ લોકસભામાં NDA સરકારના ત્રીજા કાર્યકાળનું પ્રથમ સામાન્ય બજેટ રજૂ કરી રહ્યા છે. આ દરમિયાન, તેમણે તેમના ભાષણમાં કૃષિ ક્ષેત્ર પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવાની વાત કરી. તેમણે કહ્યું કે સરકારનો ભાર ખાસ કરીને કુદરતી ખેતી પર રહેશે. આવો જાણીએ નેચરલ ફાર્મિંગ શું છે
નાણામંત્રી નિર્મલા સીતારમણે પોતાના બજેટમાં ખેડૂતો માટે ઘણી જાહેરાતો કરી છે. બજેટમાં પાક ઉત્પાદન વધારવા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવામાં આવ્યું છે. નાણામંત્રીએ કહ્યું, કુદરતી ખેતી પર ભાર મૂકવામાં આવશે. આગામી બે વર્ષમાં 1 કરોડ ખેડૂતોને કુદરતી ખેતી માટે મદદ કરવામાં આવશે. 10 હજાર બાયો ઇનપુટ સેન્ટર બનાવવામાં આવશે, જે ખેડૂતોને અનેક પ્રકારની મદદ પૂરી પાડશે. કઠોળ અને તેલીબિયાંને આત્મનિર્ભર બનાવવા પર ફોકસ કરવામાં આવશે. સપ્લાય ચેઇનને સુધારવા માટે ક્લસ્ટરો બનાવવામાં આવશે.
પ્રાકૃતિક ખેતી પર ધ્યાન આપવામાં આવશે. કૃષિ સંશોધનમાં સુધારો કરીને સરકાર પાકનું ઉત્પાદન વધારવામાં મદદ કરશે. તેનો સરળ ધ્યેય હવામાનમાં થતા ફેરફારોને કારણે પાક પર થતી પ્રતિકૂળ અસરોને રોકવાનો છે. 32 પ્રકારના પાકની 109 જાતો વિકસાવવામાં આવશે. આ રીતે ખેડૂતોને એવા પાક ઉગાડવામાં મદદ મળશે કે જેના ઉત્પાદનમાં વધારો કરી શકાય અને તેમની આવકમાં વધારો થાય.
નેચરલ ફાર્મિંગ શું છે?
નેચરલ ફાર્મિંગ એટલે કે કુદરતી ખેતી એ ખેતીની પ્રાચીન પદ્ધતિ છે. આ પદ્ધતિ જમીનના કુદરતી સ્વરૂપને જાળવી રાખે છે. કુદરતી ખેતીમાં રાસાયણિક ખાતરો અને જંતુનાશકોનો ઉપયોગ થતો નથી. તેના બદલે, કુદરતી તત્વો અને બેક્ટેરિયાનો ઉપયોગ કરીને ખેતી કરવામાં આવે છે. પર્યાવરણને અનુકૂળ રાખવા ઉપરાંત, આ ખેતી પાકની કિંમત ઘટાડવામાં પણ અસરકારક છે. નીમસ્ત્ર, બ્રહ્માસ્ત્ર, અગ્નિસ્ત્ર, સોથાસ્ત્ર, લીમડાની પેસ્ટ, ગૌમૂત્ર, ગાયના છાણનો ઉપયોગ કુદરતી ખેતીમાં જંતુનાશક તરીકે થાય છે.
શાકભાજીના ઉત્પાદન, સંગ્રહ અને માર્કેટિંગ પર ધ્યાન આપો
નાણામંત્રી નિર્મલા સીતારમણે તેમના બજેટ ભાષણમાં કહ્યું કે, સરકાર શાકભાજીનું ઉત્પાદન વધારવા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરશે. તેમના ઉત્પાદનની સાથે સ્ટોરેજ અને માર્કેટિંગને પ્રોત્સાહન આપવામાં આવશે. ખેડૂતો માટે ડિજિટલ પબ્લિક ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર વધારવા માટે કેન્દ્ર સરકાર રાજ્યો સાથે મળીને કામ કરશે. તેનો ઉદ્દેશ્ય ખેડૂતોની આવક વધારવાનો છે.
આ વખતે અગાઉથી જાહેર કરાયેલી કેટલીક યોજનાઓનો પણ બજેટમાં સમાવેશ કરવામાં આવ્યો હતો. જેમાં ખેતીમાં સંશોધનમાં પરિવર્તન, નિષ્ણાતોની દેખરેખ, આબોહવા અનુસાર નવી જાતોને પ્રોત્સાહન આપવાની વાત કરવામાં આવી હતી. કુદરતી ખેતી દ્વારા આગામી એક વર્ષમાં એક કરોડ ખેડૂતો તેમાં જોડાશે. સરકારનું ધ્યાન સરસવ, મગફળી, સૂર્યમુખી અને સોયાબીન જેવા પાકો પર રહેશે.
આ વર્ષના વચગાળાના બજેટમાં શું જાહેરાતો કરવામાં આવી?
આ વર્ષે 1 ફેબ્રુઆરીએ રજૂ કરાયેલ વચગાળાના બજેટમાં નિર્મલા સીતારમણે કૃષિ અને આબોહવા ક્ષેત્રોમાં નેનો ડીએપીના ઉપયોગની જાહેરાત કરી હતી. જેમાં ડેરી ખેડૂતો માટે વ્યાપક કાર્યક્રમ ચલાવવાની વાત થઈ હતી. તેલીબિયાંમાં આત્મનિર્ભરતા અને મત્સ્ય સંપદા યોજનાના અમલીકરણને આગળ વધારવામાં આવશે. પાંચ એક્વા પાર્ક બનાવવાની વાત થઈ હતી.
ગયા વર્ષે ખેડૂતોને શું મળ્યું?
2023 ના બજેટમાં કહેવામાં આવ્યું હતું કે 4 કરોડથી વધુ ખેડૂતોને પાક વીમા યોજનાનો લાભ મળશે. એવું કહેવામાં આવ્યું હતું કે પીએમ કિસાન સંપદા યોજના હેઠળ 38 લાખ ખેડૂતોને લાભ આપવામાં આવ્યો છે. પીએમ કિસાન સંપદા યોજના દ્વારા 10 લાખ રોજગારીની તકો ઉભી કરવામાં આવી છે. 1.4 કરોડ ખેડૂતોને સ્કીલ ઈન્ડિયા મિશનનો લાભ આપવામાં આવ્યો. જેમાં ખેડૂતો માટે જાહેર અને ખાનગી રોકાણને પ્રોત્સાહન આપવાની વાત કરવામાં આવી હતી.
