કોમનવેલ્થ ગેમ્સ 2022 (Commonwealth Games-2022) 28 જુલાઈથી શરૂ થઈ રહી છે. આ રમતોમાં ભારતે મોટા ભાગના પ્રસંગો પર સારો દેખાવ કર્યો છે અને મેડલ જીત્યા છે. દર ચાર વર્ષમાં એકવાર યોજાતી આ રમતોમાં ભારતે ઘણા મેડલ જીત્યા છે. તેમાંથી એક રમત છે કુસ્તી. કુસ્તી એ ભારતની એક એવી રમત છે જેમાં આપણે ઓલિમ્પિક મેડલ મેળવ્યા છે. કુસ્તીમાં ભારતનો દબદબો રહ્યો છે. ભારતે આ રમતમાં સતત મેડલ જીત્યા છે અને આ વખતે પણ તે જ અપેક્ષિત છે. અમે તમને કોમનવેલ્થ ગેમ્સમાં કુસ્તીના સમાવેશથી લઈને ભારતના મેડલ ઈતિહાસ વિશે વિગતવાર માહિતી આપીશું.
કુસ્તી એ બહુ જૂની રમત છે. પહેલા આ રમત માટી પર રમાતી હતી. પરંતુ બાદમાં તેને મેટ પર રમાડવાની શરૂઆત થઇ. 1930માં કોમનવેલ્થ ગેમ્સમાં પ્રથમવાર કુસ્તીનો સમાવેશ કરવામાં આવ્યો હતો. જોકે ભારતે 1958માં કાર્ડિફમાં કોમનવેલ્થ ગેમ્સમાં કુસ્તીમાં પહેલો મેડલ જીત્યો હતો. લીલા રામ સાંગવાને આ ગોલ્ડ મેડલ જીત્યો હતો. તેના સિવાય સિલ્વર મેડલ લચ્છમીકાંત પાંડેએ મેળવ્યો હતો. 1998 માં કોમનવેલ્થ ગેમ્સમાં કુસ્તીનો સમાવેશ કરવામાં આવ્યો ન હતો. પરંતુ 2002માં આ રમતનો પાછો સમાવેશ કરવામાં આવ્યો હતો.
જો આપણે કોમનવેલ્થ ગેમ્સમાં ભારતે જીતેલા મેડલની વાત કરીએ તો આ આંકડો એક સદીને પાર કરી ગયો છે. ભારતે આ ગેમ્સમાં અત્યાર સુધીમાં કુલ 102 મેડલ જીત્યા છે. આ રમતોમાં કુસ્તીમાં સૌથી વધુ મેડલ જીતવાની બાબતમાં તે કેનેડા પછી બીજા ક્રમે છે. ભારતે આ ગેમ્સમાં કુસ્તીમાં અત્યાર સુધીમાં 43 ગોલ્ડ, 37 સિલ્વર અને 22 બ્રોન્ઝ મેડલ જીત્યા છે. કોમનવેલ્થ ગેમ્સ 2010 માં ભારતે કુસ્તીમાં પોતાનું સર્વશ્રેષ્ઠ પ્રદર્શન કર્યું હતું. ત્યારે ભારતીય કુસ્તીબાજોએ કુલ 19 મેડલ જીત્યા હતા. જેમાંથી 10 ગોલ્ડ, પાંચ સિલ્વર અને ચાર બ્રોન્ઝ મેડલ હતા. આ ગેમ્સ ભારતમાં યોજાઈ હતી અને યજમાન દેશે કુલ 21 કુસ્તીબાજો આપ્યા હતા. જેમાંથી માત્ર બે જ મેડલ જીતી શક્યા ન હતા.
1958 બાદ જ્યારે પણ ભારતે આ ગેમ્સમાં ભાગ લીધો છે ત્યારે અત્યાર સુધી માત્ર એક જ વાર એવું બન્યું છે કે જ્યારે ભારતે એક પણ ગોલ્ડ મેડલ જીત્યો નથી. આવું 1994 માં વિક્ટોરિયામાં યોજાયેલી ગેમ્સમાં થયું હતું. તે વર્ષે ભારતે કુલ પાંચ મેડલ જીત્યા. જેમાંથી બે સિલ્વર અને ત્રણ બ્રોન્ઝ મેડલ હતા.
હંમેશની જેમ આ વર્ષે પણ ભારતીય કુસ્તીબાજો પાસે આ ગેમ્સમાં વધુમાં વધુ મેડલ જીતે તેવી અપેક્ષા છે. આ વર્ષે બર્મિંગહામમાં યોજાનારી આ ગેમ્સમાં ભારતે કુલ 12 ફ્રી સ્ટાઇલ કુસ્તીબાજોને મેદાનમાં ઉતાર્યા છે. પુરુષોની શ્રેણીમાં ભારતે ઓલિમ્પિક મેડલ વિજેતા બજરંગ પુનિયા (65 કિગ્રા વજન વર્ગ), રવિ કુમાર દહિયા (57 કિગ્રા વજન વર્ગ), નવીન (74 કિગ્રા વજન વર્ગ), દીપક પુનિયા (86 કિગ્રા વજન વર્ગ), મોહિત ગ્રેવાલ (125 કિગ્રા વજન વર્ગ) પસંદ કર્યા છે. કિગ્રા વજન શ્રેણી). મહિલા વર્ગમાં પૂજા ગેહલોત (50 કિગ્રા), વિનેશ ફોગાટ (53 કિગ્રા), અંશુ મલિક (57 કિગ્રા), સાક્ષી મલિક (62 કિગ્રા), દિવ્યા કકરાન (68 કિગ્રા), પૂજા સિહાગ (76 કિગ્રા) કોમનવેલ્થ ગેમ્સમાં તાકાત બતાવશે.
જ્યાં સુધી મેડલના દાવેદારોનો સવાલ છે ભારતને ઓલિમ્પિક મેડલ વિજેતા બજરંગ અને રવિ પાસેથી મેડલની આશા છે. બીજી તરફ મહિલા વિભાગમાં વિનેશ ફોગાટ અને સાક્ષી મલિક સૌથી વધુ મેડલની આશાવાદી છે. પરંતુ આ સિવાય ભારત કેટલાક અન્ય ખેલાડીઓ પાસેથી પણ મેડલની અપેક્ષા રાખશે. તેમાંથી પુરુષોના વિભાગમાં દીપક પુનિયા અને મહિલા વિભાગમાં દિવ્યા અને અંશુ પણ મેડલના પ્રબળ દાવેદાર છે. અંશુ પહેલીવાર કોમનવેલ્થ ગેમ્સમાં ભાગ લઈ રહી છે. તેણે 2021માં વર્લ્ડ ચેમ્પિયનશિપમાં સિલ્વર મેડલ અને ગયા વર્ષે એશિયન ચેમ્પિયનશિપમાં ગોલ્ડ મેડલ જીત્યો હતો. દિવ્યાએ 2018માં કોમનવેલ્થ ગેમ્સમાં બ્રોન્ઝ જીત્યો હતો. આ યુવા ખેલાડીએ ગયા વર્ષે એશિયન ચેમ્પિયનશિપમાં ગોલ્ડ મેડલ જીત્યો હતો. વિનેશે 2014થી સતત બે ગોલ્ડ મેડલ જીત્યા છે અને આ વખતે તેની નજર ગોલ્ડન હેટ્રિક પર છે. વિનેશે ગયા વર્ષે એશિયન ચેમ્પિયનશિપમાં પણ ગોલ્ડ જીત્યો હતો.