બેંગલુરુમાં કોંગ્રેસ નું ‘પ્લાન દિલ્હી’ પર મંથન, 38 પક્ષો સાથે NDA કરશે શક્તિ પ્રદર્શન
એકતાની આ કવાયત 2024 જીતવા માટે છે. બેંગલુરુમાં ભેગી થયેલી 26 પાર્ટીઓનો હેતુ વિપક્ષના વિખરાયેલા મતોને એક કરવાનો છે. સમગ્ર વિપક્ષ એક સાથે આવે તો ભાજપને હરાવી શકાય કે કેમ તે પ્રશ્ન છે.
Lok sabha election : 9 મહિના પછી યોજાનારી લોકસભાની ચૂંટણી પહેલા 18મી જુલાઈનો દિવસ ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ બની ગયો છે કારણ કે મંગળવારે બે મોટી બેઠકો યોજાવા જઈ રહી છે. પહેલી બેઠક 26 વિપક્ષી પાર્ટીઓની છે અને બીજી બેઠક 38 NDA પાર્ટીઓની છે. વિપક્ષ હોય કે એનડીએ, બંને પક્ષો તરફથી સીટોની વહેંચણી માટે ફોર્મ્યુલા તૈયાર કરવામાં આવી રહી છે. બેંગલુરુમાં વિપક્ષી નેતાઓનો મેળાવડો શરૂ થઈ ગયો છે, NDAમાં સામેલ પક્ષો દિલ્હીમાં મંથન કરશે. સંયુક્ત વિપક્ષનો એજન્ડા મોદી સરકારને હરાવવાનો છે, એનડીએનું લક્ષ્ય સતત ત્રીજી વખત મોદી સરકાર બનાવવાનું છે, તેથી જ બંને તરફથી મિત્રો વધારવાના પ્રયાસો થઈ રહ્યા છે.
વિપક્ષી છાવણીની બેઠક સવારે 11 વાગ્યે શરૂ થશે, પરંતુ બેંગલુરુમાં હંગામો શરૂ થઈ ગયો છે. પટના બાદ કોંગ્રેસ બેંગલુરુમાં વિપક્ષની બીજી મોટી બેઠકનું આયોજન કરી રહી છે. એટલા માટે કોંગ્રેસના તમામ મોટા નેતાઓ અહીં પહેલેથી જ હાજર છે. સોનિયા ગાંધી અને રાહુલ ગાંધી પણ સોમવારે બેંગ્લોર પહોંચ્યા હતા. વિપક્ષી દળોની બેઠક માટે બેંગલુરુમાં મોટી તૈયારીઓ કરવામાં આવી છે. શહેરભરમાં વિરોધ પક્ષોના નેતાઓના બેનરો અને પોસ્ટરો લગાવવામાં આવ્યા છે. બેનરોમાં 26 પક્ષોના 28 નેતાઓના ફોટા દેખાઈ રહ્યા છે, જેમાં વિપક્ષી એકતા દર્શાવતા સૂત્રો લખવામાં આવ્યા છે.
કોંગ્રેસ નેતા સોનિયા ગાંધીએ સંયુક્ત વિપક્ષના ભવ્ય મંથન સત્ર પહેલા બેંગલુરુમાં 26 પક્ષોના નેતાઓને રાત્રિભોજન માટે આમંત્રણ આપ્યું હતું. યુનાઈટેડ વી સ્ટેન્ડના બેનર હેઠળ ડિનરનું આયોજન કરવામાં આવ્યું હતું. હોટલ તાજ વેસ્ટેન્ડમાં યોજાયેલા ડિનરની કેટલીક તસવીરો સામે આવી છે, જેમાં ઉદ્ધવ ઠાકરે મલ્લિકાર્જુન ખડગે અને મમતા બેનર્જી સાથે જોવા મળ્યા હતા. અગાઉ ડિનર મિટિંગમાં પરસ્પર સંકલનની વાત થઈ હતી. મંગળવારની બેઠકમાં નક્કી કરવામાં આવશે કે સંકલનનો આધાર શું હશે, વિપક્ષનો એક માત્ર ઉદ્દેશ્ય વડાપ્રધાન મોદીને હટાવવાનો છે.
વિરોધ પક્ષોના નેતાઓ બેંગલુરુમાં બેઠક કરી રહ્યા છે, પરંતુ ઘણા મોટા પ્રશ્નો હજુ પણ વણઉકેલ્યા છે. કોંગ્રેસ આંતરિક રીતે ઈચ્છે છે કે તમામ વિપક્ષી દળો તેને મોટા ભાઈ તરીકે માનીને સાથે આવે, પરંતુ બેંગલુરુમાં એકઠા થયેલા 26 પક્ષોમાંથી ઘણા એવા છે જેમનો કોંગ્રેસ સાથે પ્રાદેશિક સંઘર્ષ છે. આવી સ્થિતિમાં તેઓ કોંગ્રેસની છત્રછાયામાં આવે તો પણ શું તેઓ તેમના વિસ્તારોમાં કોંગ્રેસને સ્થાન આપવા તૈયાર થશે. બેઠકમાં આ પ્રશ્નોના નિરાકરણ અંગે ચર્ચા થશે. આ બેઠકનો સૌથી મોટો એજન્ડા છે.
વિપક્ષની બેઠકમાં શું થશે
પ્રથમ મોટો મુદ્દો નામ વિશે છે. વિપક્ષી ગઠબંધનનું નામ યુપીએ હોવું જોઈએ કે બીજું કંઈક. કોંગ્રેસે તેને બાકીના વિરોધ પક્ષો પર છોડી દીધું છે. બીજો મુદ્દો, સંયુક્ત વિપક્ષનું નેતૃત્વ કોણે કરવું જોઈએ. કોંગ્રેસ સૌથી મોટી પાર્ટી હોવાને કારણે ગઠબંધનનો અધ્યક્ષ પક્ષમાંથી જ હોય તેવું ઈચ્છે છે. સોનિયા ગાંધી આ કારણથી વિપક્ષની બેઠકમાં હાજરી આપી રહ્યાં છે. ત્રીજો મુદ્દો મહાગઠબંધનના સંયોજકનો છે. ગત વખતે કેટલીક પાર્ટીઓએ નીતિશ કુમારને કન્વીનર બનાવવાનો પ્રસ્તાવ મૂક્યો હતો. કોંગ્રેસને આની સામે કોઈ વાંધો નથી.
ચોથો વિષય, વિપક્ષી પાર્ટીઓને એકજૂટ રાખીને કેવી રીતે આગળ વધવું. આ માટે ત્રણથી ચાર સંકલન સમિતિ બનાવવાની તૈયારી ચાલી રહી છે. પાંચમો મુદ્દો, 2024ની ચૂંટણી કોઈપણ ચહેરાને આગળ કરીને લડવી જોઈએ. વિપક્ષમાં લગભગ સર્વસંમતિ છે કે વડા પ્રધાન મોદી સામે કોઈ પણ નેતાને ઊભા કરવાને બદલે, મુદ્દાઓ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવું જોઈએ, તેથી 2024ની ચૂંટણી વડા પ્રધાન મોદી વિરુદ્ધ જનતાની થવાની છે.
જ્યારે 26 વિપક્ષી પાર્ટીઓના નેતાઓ એકસાથે ચર્ચા કરશે ત્યારે આ પાંચ મુદ્દાઓ પર ચિત્ર સ્પષ્ટ થઈ શકે છે, પરંતુ વિપક્ષી એકતાની ખરી કસોટી તે પછી શરૂ થશે, જ્યારે સામાન્ય ચૂંટણીના મુદ્દાઓ પર નિર્ણય લેવામાં આવશે. બેઠક વહેંચણી અંગે વાત થશે. આ સાથે વિપક્ષી નેતાઓ સાથે તાલમેલ સાધવો સરળ કામ નથી. TV9 ભારતવર્ષના સંવાદદાતા કુમાર વિક્રાંતે માહિતી આપી છે કે આ માટે ચાર સંકલન સમિતિઓ એટલે કે પેટા જૂથો બનાવવાની તૈયારી છે.
વિપક્ષ ચાર જૂથ બનાવશે
પ્રથમ પેટા જૂથ મોદી સરકારને નિશાન બનાવવા માટે મુદ્દાઓ નક્કી કરશે. કયા મુદ્દાઓ પર આંદોલન કરવું અને કયા મુદ્દાઓ પર સાઈડલાઈન કરવું. આ બધું આ ગ્રુપમાં નક્કી કરવામાં આવશે. બીજા પેટા જૂથમાં રાજ્યવાર બેઠક વિતરણ અંગે ચર્ચા કરવામાં આવશે. ત્રીજા સબ-ગ્રુપ 26 પક્ષોના નેતાઓમાં કોઈપણ મોટા મુદ્દા પર સારો સંકલન હોવો જોઈએ. આ માટે કમિટી બનાવવાની તૈયારી ચાલી રહી છે. ચોથું પેટા જૂથ, 26 વિપક્ષી પક્ષોનો મોટો પરિવાર, સામાન્ય લઘુત્તમ કાર્યક્રમના આધારે ચાલશે. કોમન મિનિમમ પ્રોગ્રામ તૈયાર કરવા માટે એક સંકલન સમિતિની રચના કરવામાં આવશે.
વિપક્ષના ભારે મંથન વચ્ચે મંગળવારે દિલ્હીમાં NDAની એક મોટી બેઠક પણ યોજાવા જઈ રહી છે. સતત ત્રીજી જીત મેળવવા માટે ભાજપે નાના પક્ષોને સાથે લાવવાની રણનીતિ બનાવી છે. આ માટે વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી અને ગૃહમંત્રી અમિત શાહે એક મોટી યોજના તૈયાર કરી છે. વ્યૂહરચના હેઠળ બિહાર, ઉત્તર પ્રદેશ, ઉત્તર પૂર્વ અને દક્ષિણ ભારતના રાજ્યોમાં નાની પાર્ટીઓને એકસાથે લાવવામાં આવી રહી છે. આવા પક્ષોને NDA સાથે પણ સાંકળવામાં આવી રહ્યા છે, જે અધવચ્ચે જ છોડી ગયા હતા.
ભાજપ નાનામાં નાના ભાગીદારને પણ સાથે રાખવાનો પ્રયાસ કરી રહી છે. સોમવારે ગૃહમંત્રી અમિત શાહે લોક જનશક્તિ પાર્ટી (રામ વિલાસ)ના નેતા ચિરાગ પાસવાન સાથે મુલાકાત કરી હતી. બેઠક બાદ અમિત શાહે એક ટ્વિટ કર્યું, જેમાં તેમણે ચિરાગ પાસવાન સાથે બિહારની રાજનીતિ પર થયેલી ચર્ચાની જાણકારી આપી. બિહારમાં મહાગઠબંધન સામે લડત આપવા માટે ભાજપ નાના પરંતુ મજબૂત જન આધાર ધરાવતા નેતાઓને જોડે છે.
એનડીએ પરિવારમાં સામેલ પક્ષોની સંખ્યા વધીને 38 થઈ ગઈ છે.
આ વ્યૂહરચનાથી બિહારમાં ઉપેન્દ્ર કુશવાહા અને જીતન રામ માંઝીને સાથે લાવવામાં આવ્યા છે. ઉત્તર પ્રદેશમાં ઓપી રાજભર જેવા નેતાઓનો ઉમેરો થયો છે. 26 વિપક્ષી પાર્ટીઓના જવાબમાં એનડીએના કુળમાં સામેલ પક્ષોની સંખ્યા વધીને 38 થઈ ગઈ છે. બીજેપી અધ્યક્ષ જેપી નડ્ડાએ કહ્યું કે અત્યાર સુધી 38 પાર્ટીઓએ મંગળવારે યોજાનારી બેઠકમાં હાજરી આપવાનું કહ્યું છે. તેમણે કહ્યું કે એવા ઘણા પક્ષો છે જે એનડીએમાં સામેલ થવા માંગે છે અને ભાજપના સંપર્કમાં છે. ભાજપનું ફોકસ યુપી અને બિહાર પર વધુ છે. આ બંને રાજ્યોમાં લોકસભાની 120 સીટો છે.
બિહારમાં જીતન રામ માંઝીની એચએએમને 2019ની લોકસભા ચૂંટણીમાં 2.4% વોટ મળ્યા હતા. એ જ રીતે ઉપેન્દ્ર કુશવાહાની આરએલએસપીને 3.6% વોટ મળ્યા. જો આ બંનેને જોડવામાં આવે તો તે 6%ની આસપાસ બેસે છે, જે બિહારની 40 સીટો પર જીત અને હારનું સમીકરણ બનાવી શકે છે અને બગાડી શકે છે. યુપીમાં, ઓપી રાજભરની સુહેલદેવ ભારત સમાજ પાર્ટીએ 2019 માં એકલા ચૂંટણી લડી હતી, તેને યુપી જેવા રાજ્યમાં 0.3% મત મળ્યા હતા. આ આંકડો ભલે ઓછો લાગે પરંતુ કાંટાની લડાઈમાં તે મહત્વપૂર્ણ સાબિત થઈ શકે છે.
મહારાષ્ટ્રમાં પણ ભાજપે એનડીએ જૂથનો વિસ્તાર કર્યો
શિવસેના અને એનસીપી વચ્ચેના અણબનાવ બાદ હવે શિવસેના એકનાથ શિંદે અને એનસીપી અજિત પવાર ભાજપ સાથે ગઠબંધનમાં છે. આ બંને શિબિર એનડીએની બેઠકમાં પણ ભાગ લેશે. અજિત પવાર પોતે બેઠકમાં આવશે. રાજકારણની એક રસપ્રદ તસવીર પણ જોવા મળશે, જ્યારે શરદ પવાર બેંગલુરુમાં વિપક્ષની બેઠકમાં હશે, તે જ સમયે અજિત પવાર દિલ્હીમાં NDAની બેઠકનો ભાગ હશે.
આ મોટી બેઠકો પહેલા મહારાષ્ટ્રમાં પણ એક વિકાસ થયો હતો. સોમવારે ફરી શરદ પવારને મળવા અજિત પવાર કેમ્પ પહોંચ્યા. અજિત પવાર તેમના જૂથના વરિષ્ઠ નેતાઓ પ્રફુલ પટેલ, છગન ભુજબળ, સુનિલ તટકરે અને અન્ય ધારાસભ્યો સાથે મુંબઈમાં વાયબી ચવ્હાણ સેન્ટર પહોંચ્યા હતા. અહેવાલ છે કે આ દરમિયાન અજિત પવાર કેમ્પના નેતાઓએ શરદ પવારને બીજેપી ગઠબંધનનો ભાગ બનવા માટે કહ્યું હતું. આના થોડા સમય બાદ શરદ પવારે સ્પષ્ટ કર્યું હતું કે તેઓ ભાજપ સાથે જવાના નથી.
જૂના આંકડાઓ પરથી રાજકીય ગણિત સમજાય છે
એકતાની આ કવાયત 2024 જીતવા માટે છે. બેંગલુરુમાં ભેગી થયેલી 26 પાર્ટીઓનો હેતુ વિપક્ષના વિખરાયેલા મતોને એક કરવાનો છે. સમગ્ર વિપક્ષ એક સાથે આવે તો ભાજપને હરાવી શકાય કે કેમ તે પ્રશ્ન છે. ચાલો કેટલાક જૂના આંકડાઓ દ્વારા આને સમજીએ. 2019માં ભાજપ અને તેના સહયોગી દળોને 45% વોટ મળ્યા હતા. વિપક્ષો માને છે કે તે 55% વિરોધી મતોને એક કરીને ભાજપને હરાવી શકે છે, પરંતુ સંખ્યાઓનો આ ઉમેરો અને બાદબાકી એટલી સરળ નથી.
મુશ્કેલી એ છે કે 2019ની ચૂંટણીમાં 224 બેઠકો એવી છે જ્યાં ભાજપના ઉમેદવારોને 50%થી વધુ મત મળ્યા છે. આનો સીધો અર્થ એ થયો કે જો 2019 જેવી સ્થિતિ રહી તો વિપક્ષો માટે એક થઈને પણ 224 બેઠકો પર ભાજપને હરાવવાનું મુશ્કેલ બની જશે. સૌથી મોટો પડકાર ઉત્તર પ્રદેશ, ગુજરાત, મધ્યપ્રદેશ અને રાજસ્થાનમાં છે. યુપીની 40, ગુજરાતમાં 26, મધ્યપ્રદેશની 25 અને રાજસ્થાનની 23 બેઠકો પર ભાજપના ઉમેદવારને 50%થી વધુ મત મળ્યા છે.
વિપક્ષનો માર્ગ સરળ નથી કારણ કે હજુ પણ વિવિધ પક્ષો વચ્ચે ઘણા જોર-જોર છે. કોંગ્રેસ અને આમ આદમી પાર્ટી પંજાબ અને દિલ્હીનો મામલો કેવી રીતે ઉકેલશે. બંગાળમાં કોંગ્રેસ-ડાબેરીઓ અને ટીએમસી શું કરશે? અખિલેશ યાદવ યુપીમાં કોંગ્રેસને કેટલી સીટો આપશે? આ એવા પ્રશ્નો છે, જે ખૂબ જ નાજુક છે, જેનો અર્થ એ છે કે વિપક્ષી એકતાની ગાડી ગમે ત્યારે પાટા પરથી ઉતરી જવાની શક્યતાઓ ઘણી વધારે છે. વડાપ્રધાન મોદીને હરાવવા માટે વિપક્ષને ગણિતની નહીં પણ પરસ્પર રસાયણની જરૂર છે.
