Martial Law: દેશ પાકિસ્તાની સેનાના હાથમાં રહેશે… જાણો શું છે માર્શલ લો જેની ચર્ચા દેશ દુનિયામાં ચાલી રહી છે

શ્રીલંકા અને યુક્રેન બાદ હવે પાકિસ્તાનમાં માર્શલ લો લાગુ થઈ શકે છે. પાકિસ્તાનમાં જમાત-એ-ઈસ્લામી (JI)ના વડા સિરાજુલ હકના નિવેદન બાદ તેના અમલીકરણની ચર્ચા થઈ રહી છે. સિરાજુલ હકનું કહેવું છે કે, પાકિસ્તાન ડેમોક્રેટિક મૂવમેન્ટ (PDM) અને પાકિસ્તાન તહરીક-એ-ઈન્સાફ (PTI) વચ્ચે ચાલી રહેલા તણાવને કારણે દેશમાં માર્શલ લૉ લાગુ થઈ શકે છે. આર્થિક સંકટનો સામનો કરી રહેલા પાકિસ્તાનમાં હવે અરાજકતા ફેલાઈ રહી છે.

વર્તમાન સરકારની નિંદા કરતા સિરાજુલ હકે કહ્યું છે કે પીડીએમ સરકાર દેશ માટે બોજ બની ગઈ છે અને વિપક્ષને દબાવવાનું કામ કરી રહી છે. આવી સ્થિતિમાં, સવાલ એ છે કે માર્શલ લો શું છે, ક્યારે અને કેવી રીતે લાગુ કરવામાં આવે છે અને પાકિસ્તાનમાં પહેલીવાર ક્યારે લાગુ કરવામાં આવ્યો હતો.

માર્શલ લો શું છે?

સરળ ભાષામાં સમજીએ તો, જ્યારે માર્શલ લો લાગુ થાય છે, ત્યારે દેશનું નિયંત્રણ સંપૂર્ણપણે સેનાના હાથમાં આપવામાં આવે છે. સેના દેશ ચલાવે છે. જો કે, એવું જરૂરી નથી કે આ કાયદો આખા દેશમાં લાગુ કરવામાં આવે, તે દેશના એક ભાગમાં પણ લાગુ થઈ શકે છે. આ જ કારણ છે કે તેને લશ્કરી કાયદો પણ કહેવામાં આવે છે. આ ખાસ સંજોગોમાં કરવામાં આવે છે.

પાકિસ્તાનમાં અત્યાર સુધીમાં 4 વખત માર્શલ લો લાગુ કરવામાં આવ્યો છે. તે સૌપ્રથમ 1958 માં લાગુ કરવામાં આવ્યું હતું. પાકિસ્તાન આર્મીના રાવલપિંડી વિભાગે બંધારણના નિયમો વિરુદ્ધ ગેરકાયદેસર રીતે તેનો અમલ કર્યો હતો. આ દરમિયાન અનેક નેતાઓ, નાગરિકો અને પત્રકારોની હત્યા કરવામાં આવી હતી.

આ કાયદો ક્યારે અને કેવી રીતે લાગુ પડે છે?

દેશમાં કટોકટીની સ્થિતિ કેટલી હદે છે અને સરકાર તેનો સામનો કરવામાં કેટલી નિષ્ફળ સાબિત થઈ રહી છે તે જોઈને માર્શલ લો લાગુ કરવામાં આવે છે. તે વિવિધ પરિસ્થિતિઓમાં લાગુ કરી શકાય છે. ઉદાહરણ તરીકે, યુદ્ધની ઘટનામાં, યુદ્ધના ભાગ જીત્યા પછી, બળવા પછી અથવા મોટા પાયે કુદરતી આફત. આવી સ્થિતિમાં દેશનું નિયંત્રણ માત્ર સેના જ કરે છે.

પાકિસ્તાનમાં 4 વખત માર્શલ લૉ લાગુ કરવામાં આવ્યો

વિશ્વના ઘણા દેશોમાં માર્શલ લો લાગુ કરવામાં આવ્યો છે. શ્રીલંકામાં બેફામ જનતાને કારણે આર્થિક કટોકટી પછી વાવેતર. યુદ્ધની શરૂઆત પછી યુક્રેનમાં અમલમાં આવ્યું. બીજા વિશ્વયુદ્ધ પછી, જર્મની અને જાપાનની સેનાએ દેશની કમાન સંભાળી. તે જ સમયે, પાકિસ્તાનમાં 4 વખત માર્શલ લૉ લાગુ કરવામાં આવ્યો છે. આવી સ્થિતિમાં, સેના ન્યાય આપવા માટે વિશેષ ટ્રિબ્યુનલની નિમણૂક કરે છે.

માર્શલ લોમાં કેટલો ફેરફાર થાય છે?

લશ્કરી કાયદો માત્ર એક જ છે, પરંતુ તેને લાગુ કરવાની પદ્ધતિઓ એકથી બીજી બદલી શકાય છે. ઉદાહરણ તરીકે, કર્ફ્યુ સંબંધિત નિયમો અલગ હોઈ શકે છે. લશ્કરી કાયદો લાદ્યા પછી, લોકો ત્યાં ફરવા સક્ષમ હશે કે નહીં તે લશ્કર નક્કી કરે છે. આ સિવાય નાગરિક કાયદા પર પ્રતિબંધ છે. અદાલતો બંધ છે. નાગરિકોના અધિકારો છીનવાઈ રહ્યા છે.

આર્મી ગમે ત્યારે કોઈને પણ જેલમાં નાખી શકે છે. આર્મી કોર્ટમાં જજ કોઈને પણ નોટિસ આપીને બોલાવી શકે છે. તેનો વિરોધ કરનારા નાગરિકોને મિલિટરી કોર્ટમાં રજૂ કરવામાં આવે છે. તેમની સામે પણ કાર્યવાહી કરવામાં આવે છે.