અમેરિકામાં કેટલા રાજકીય પક્ષો છે ? ત્યાં રાજકીય પાર્ટી કેવી રીતે બને છે ?

યુએસ પ્રમુખ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પના એક સમયના નજીકના સાથીદાર ગણાતા એલોન મસ્ક હવે તેમની જ સામે ઉભા થયા છે. વિશ્વના ધનિક વ્યક્તિઓમાના એક મસ્કે 2024 ની યુએસ રાષ્ટ્રપતિ ચૂંટણીમાં ટ્રમ્પને સૌથી મોટું રાજકીય યોગદાન આપ્યું હતું. સત્તામાં આવ્યા પછી, ટ્રમ્પે એલોન મસ્કને એક મહત્વપૂર્ણ પદ પણ આપ્યું હતું, પરંતુ વન બિગ બ્યુટીફુલ બિલને લઈને બંને વચ્ચે મતભેદ ઉભા થયા હતા. મસ્કે દાવો કર્યો હતો કે, વન બિગ બ્યુટીફુલ બિલથી અમેરિકાનું દેવું વધશે. તેમણે ટ્રમ્પને ચેતવણી પણ આપી હતી કે, જો વન બિગ બ્યુટીફુલ બિલ પસાર થશે, તો તેઓ એક નવી રાજકીય પાર્ટી બનાવશે. બિલ પસાર થતાં જ મસ્કે એક નવી રાજકીય પાર્ટી બનાવી. તેનું નામ રાખ્યું ધ અમેરિકા પાર્ટી.

મસ્કના નવા પક્ષની રચના પછી, યુએસ પ્રમુખ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પે તે રાજકીય પક્ષ પર કટાક્ષ કર્યો છે અને તેને હાસ્યાસ્પદ ગણાવ્યું છે. ટ્રમ્પ કહે છે કે આનાથી મૂંઝવણની સ્થિતિ સર્જાશે. ચાલો જાણીએ કે અમેરિકામાં કેટલા પક્ષો છે, ત્યાં પક્ષ કેવી રીતે રચાય છે અને ભારત સાથે શું સમાનતા છે?

અમેરિકામાં રાજકીય વ્યવસ્થા શું છે?

ભારતની જેમ, અમેરિકામાં પણ ઘણા રાજકીય પક્ષો છે. તેમાંથી મોટાભાગના રાષ્ટ્રપતિની ચૂંટણીમાં ભાગ લેતા રહ્યા છે. આ પક્ષોનો ઇતિહાસ ઘણો જૂનો છે. સમય જતાં, નવા પડકારો અને વિવિધ વિચારધારાઓ સાથે નવા પક્ષો ઉભરી રહ્યા છે. હાલમાં, અમેરિકામાં બહુ-પક્ષીય વ્યવસ્થા છે. આમાંથી, ડેમોક્રેટિક અને રિપબ્લિકન પક્ષો સૌથી અસરકારક છે. આ ઉપરાંત, રિફોર્મ, લિબર્ટેરિયન, સમાજવાદી, કુદરતી કાયદો, બંધારણ અને ગ્રીન પક્ષો છે. આ રાષ્ટ્રપતિની ચૂંટણીમાં પણ ભાગ લઈ રહ્યા છે.

અમેરિકામાં કેટલા રાજકીય પક્ષો?

અમેરિકામાં ચૂંટણી વ્યવસ્થાને બે-પક્ષીય વ્યવસ્થા તરીકે ઓળખવામાં આવે છે. આનો અર્થ એ નથી કે ત્યાં ફક્ત બે જ રાજકીય પક્ષો છે. આનો અર્થ એ થયો કે આ બે પક્ષો, એટલે કે રિપબ્લિકન પાર્ટી અને ડેમોક્રેટિક પાર્ટી, અમેરિકન સરકારના ત્રણેય સ્તરે રાજકીય રીતે પ્રભાવશાળી છે. અન્ય પક્ષો, ધ ગ્રીન પાર્ટી, લિબર્ટેરિયન, કોન્સ્ટિટ્યુશન પાર્ટી અને નેચરલ લો પાર્ટીને ત્રીજા પક્ષ કહેવામાં આવે છે.

અમેરિકામાં ચૂંટણી પંચ કેવી રીતે કહેવાય છે ?

ભારતના ચૂંટણી પંચની જેમ, અમેરિકામાં પણ એક ફેડરલ ચૂંટણી પંચ છે. જેમ ભારતમાં, નવા રાજકીય પક્ષોને ચૂંટણી પંચમાં નોંધણી કરાવવી પડે છે, તેવી જ રીતે અમેરિકામાં પણ, નવા રાજકીય પક્ષોને ફેડરલ ચૂંટણી પંચમાં નોંધણી કરાવવી પડે છે. આ પક્ષો જ્યારે ભંડોળ એકત્ર કરે છે અથવા સંઘીય ચૂંટણીઓ માટે નાણાં ખર્ચે છે ત્યારે તેમણે સંઘીય ચૂંટણી પંચમાં નોંધણી કરાવવી પડે છે.

જેમ ભારતમાં, કોઈ પક્ષને તેની લોકચાહના અને મતદારોમાં પહોંચ અનુસાર રાષ્ટ્રીય કે પ્રાદેશિક પક્ષનો દરજ્જો આપવામાં આવે છે, તેવી જ રીતે અમેરિકામાં, સંઘીય ચૂંટણી પંચ રાષ્ટ્રીય કે પ્રાંતીય સ્તરે કયા પ્રકારની પ્રવૃત્તિઓ કરીને પક્ષ રાષ્ટ્રીય કે પ્રાંતીય પક્ષના ધોરણોને પૂર્ણ કરે છે કે નહીં તે જુએ છે.

જોડાણ માટે નોંધણી જરૂરી છે

અમેરિકામાં, જો કોઈ પક્ષનું સંગઠન ફક્ત રાજ્ય કે સ્થાનિક સ્તરે સક્રિય હોય, તો તેને સંઘીય ચૂંટણી પંચમાં નોંધણી કરાવવાની જરૂર નથી. જોકે, જો ડેમોક્રેટિક, રિપબ્લિકન અથવા લિબર્ટેરિયન જેવા પહેલાથી અસ્તિત્વમાં રહેલા પક્ષની સ્થાનિક શાખા બનાવવામાં આવે અને સ્થાનિક શાખા ફેડરલ ચૂંટણી માટે નાણાં એકત્ર કરે અથવા ખર્ચ કરે, તો સંગઠન ફેડરલ ચૂંટણી પંચમાં નોંધણી કરાવવી પડશે.

જોકે, જો સ્થાનિક પક્ષ સંગઠન ફેડરલ ચૂંટણી પંચમાં નોંધણી કરાવે, તો તે સ્થાનિક પક્ષ સમિતિ બને છે. આ સંદર્ભમાં, રાજ્યમાં અન્ય ફેડરલ પાર્ટી સમિતિ સાથે સ્થાનિક પક્ષ સમિતિને માન્યતા આપવી જોઈએ. આ માન્ય સમિતિઓના ખર્ચ અને ભંડોળ એકત્ર કરવાની મર્યાદા છે.

ત્રીજા રાજકીય પક્ષ સફળ નથી નીવડ્યા

લગભગ 150 વર્ષોથી, ડેમોક્રેટિક અને રિપબ્લિકન પક્ષો અમેરિકામાં પ્રભુત્વ ધરાવે છે. રાષ્ટ્રપતિની ચૂંટણી હોય કે રાજ્ય વિધાનસભાઓ, આ બંને પક્ષો બધામાં પ્રભુત્વ ધરાવે છે. અમેરિકામાં તૃતીય પક્ષો ક્યારેય સફળ થયા નથી. વર્ષ 1912 માં, રાષ્ટ્રપતિ થિયોડોર રૂઝવેલ્ટે બુલ મૂઝ નામની પાર્ટી બનાવી હતી. પછી તેમને 88 ઇલેક્ટોરલ વોટ મળ્યા. જોકે, આ પાર્ટી આગામી યુએસ ચૂંટણી સુધી ટકી શકી નહીં.

હકીકતમાં, ભંડોળ હોય, મીડિયા હોય કે સંગઠન, આવા પક્ષોને ક્યાંય સ્થાન મળતું નથી. અમેરિકન મતદારો માને છે કે, આ પક્ષો ફક્ત મતોનું વિભાજન કરવા માટે ચૂંટણીમાં ઉભા રહે છે. તેથી જ લોકો આ પક્ષોને મત આપતા નથી. ત્રીજા પક્ષોના સફળ ના થવાનું બીજું એક મહત્વનું કારણ યુએસ ચૂંટણી પ્રણાલી છે, જે સંપૂર્ણપણે બે-પક્ષીય પ્રણાલીને સમર્થન આપે છે.

હકીકતમાં, અમેરિકામાં રાષ્ટ્રપતિની ચૂંટણી જીતવા માટે, ભારતીય રાષ્ટ્રપતિની ચૂંટણીની જેમ ઓછામાં ઓછા 50 ટકા મત મેળવવાની કોઈ ફરજીયાત નથી. તેના બદલે, અમેરિકામાં, જે ઉમેદવારને સૌથી વધુ ટકાવારીના મત મળે છે તેને વિજેતા માનવામાં આવે છે. અમેરિકામાં ફક્ત બે મુખ્ય પક્ષો હોવાથી, ડેમોક્રેટિક અને રિપબ્લિકન, મોટાભાગના મત આ બે પક્ષોના ઉમેદવારોના પક્ષમાં જાય છે.

આંતરરાષ્ટ્રીય સમાચાર વાંચવા માટે અહીં ક્લિક કરો.